ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ Α. ΠΟΛΗ*
Εισαγωγή
Ο Νόμος 216 (Ι)/2012 που καθορίζει τα συνταξιοδοτικά δικαιώματα των δημοσίων υπαλλήλων και των εκπαιδευτικών μετά το μνημόνιο, μείωσε σημαντικά τις συντάξεις και τα φιλοδωρήματα. Πρόκειται για ένα περίπλοκο Νόμο στον οποίο γενικά ισχύει ότι «Όσο πιο νέος είσαι τόσο πιο πολλά δικαιώματα χάνεις» . Ο νόμος χωρίζει τους εκπαιδευτικούς σε διάφορες ηλικιακές κατηγορίες. Στο άρθρο αυτό θα προσδιορίσουμε τα δικαιώματα σύνταξης και φιλοδωρήματος όσων την 31 Δεκεμβρίου 2012 είχαν συμπληρώσει το 45ο έτος της ηλικίας τους, δηλαδή όσων γεννήθηκαν πριν ή κατά την 31η Δεκεμβρίου 1967. Για όλα αυτά τα θέματα θα έπρεπε να μας ενημερώνει η συντεχνία μας, πλην αγρόν ηγόρασαν. Ίσως τηρούν σιγή γιατί μετά θα πρέπει να απαντήσουν την ερώτηση: Τι κάνατε για να αποτρέψετε την κατεδάφιση δικαιωμάτων που για δεκαετίες φαίνονταν ακλόνητα και χάθηκαν σε μια στιγμή;
Επαγγελματικές συντάξεις και εφάπαξ φιλοδωρήματα
Η σύνταξη και το εφάπαξ όσων γεννήθηκαν ως τις 31/12/1967 είναι το άθροισμα των δικαιωμάτων που θεμελιώνονται για υπηρεσία μέχρι τις 31/12/2012 (Μέρος Α) και των δικαιωμάτων που θεμελιώνονται για υπηρεσία από την 1/1/2013 ως την αφυπηρέτηση. (Μέρος Β). Τα δικαιώματα του μέρους Β είναι αναλογικά λιγότερα από αυτά του μέρους Α. Όσο περισσότερα χρόνια καλύπτει η υπηρεσία του υπαλλήλου από την 1/1/2013 ως την συνταξιοδότηση τόσο μεγαλύτερη είναι η απώλεια που έχει. Εκπαιδευτικός που έχει συμπληρώσει 400 μήνες υπηρεσίας ως το τέλος του 2012 δεν χάνει οτιδήποτε.
Μέρος Α: Σύνταξη και εφάπαξ για υπηρεσία ως τις 31/12/2012
Η σύνταξη και το εφάπαξ που κερδήθηκαν για υπηρεσία ως τις 31 Δεκεμβρίου 2012 εξακολουθούν να υπολογίζονται με βάση τον προηγούμενο συνταξιοδοτικό νόμο και είναι τα ακόλουθα:
Α. Σύνταξη= και όλο διά οκτακόσια ( Σ. 1)
Η ελάχιστη ηλικία καταβολής της σύνταξης του μέρους Α, για δασκάλους που γεννήθηκαν ως τις 31/12/1967, είναι τα 55 έτη. (Σ. 2)
Β. Εφάπαξ ποσό για υπηρεσία ως τις 31/12/2012: Ισούται με 56 φορές το ποσό της σύνταξης που υπολογίσαμε στην προηγούμενη παράγραφο και είναι αφορολόγητο. [ Ετήσια σύνταξη επί δεκατέσσερα και όλο δια τρία ] ( Σ. 3)
Γ. Το εφάπαξ που θεμελιώνεται στο μέρος Α καταβάλλεται μόλις ο εκπαιδευτικός αφυπηρετήσει (45+ έτη) και είναι αφορολόγητο. (Σ. 4)
Δ. Η σύνταξη και το εφάπαξ του δασκάλου για υπηρεσία μέχρι την 31/12/2012, που περιγράψαμε πιο πάνω δεν υπόκειται σε οποιαδήποτε αναλογιστική μείωση λόγω πρόωρης αφυπηρέτησης. (Σ. 5)
Μέρος Β: Σύνταξη και εφάπαξ για υπηρεσία από την 1η Ιανουαρίου 2013 και μετά:
Η σύνταξη και το εφάπαξ που κερδίζονται για υπηρεσία από την 1η Ιανουαρίου 2013 ως τη συνταξιοδότηση, υπολογίζονται ως εξής:
Α. Σύνταξη= και όλο διά 800 Βλέπε (Σ. 6,7)
Β. Η ελάχιστη ηλικία καταβολής σύνταξης που κερδίζεται για υπηρεσία μετά την 1η Ιανουαρίου 2013 είναι: (Σ. 8)
Αφυπηρέτηση μεταξύ 1/9/2013 και 31/8/2014 τα 55,5 έτη.
Αφυπηρέτηση μεταξύ 1/9/2014 και 31/8/2015 τα 56 έτη.
Αφυπηρέτηση μεταξύ 1/9/2015 και 31/8/2016 τα 56,5 έτη.
Αφυπηρέτηση κατά ή μετά την 1/9/2016 τα 57 έτη.
Γ. Η ηλικία υποχρεωτικής αφυπηρέτησης δασκάλου αναπροσαρμόζεται σταδιακά ως εξής: ( Σ. 9)
Αφυπηρέτηση μεταξύ 1/9/2013 και 31/8/2014 τα 60,5 έτη.
Αφυπηρέτηση μεταξύ 1/9/2014 και 31/8/2015 τα 61 έτη.
Αφυπηρέτηση μεταξύ 1/9/2015 και 31/8/2016 τα 61,5 έτη.
Αφυπηρέτηση κατά ή μετά την 1/9/2016 τα 62 έτη.
Η ηλικία υποχρεωτικής αφυπηρέτησης δασκάλου θα αναπροσαρμόζεται κάθε πέντε χρόνια με πρώτη αναπροσαρμογή που θα αντιστοιχεί στην μεταβολή του προσδόκιμου ζωής κατά την πενταετία 2018 έως 2023. (Σ. 10)
Δ. Σε περίπτωση πρόωρης αφυπηρέτησης, υπάρχει αναλογιστική μείωση της σύνταξης που κερδίζεται για υπηρεσία μετά την 1/1/2013 ύψους 5,5% έως 22,7% ανάλογα με την ηλικία αυτού που αφυπηρετεί και την ισχύουσα σε κάθε περίπτωση ηλικία υποχρεωτικής αφυπηρέτηση. (Σ. 11) [ Βλέπε και Παράρτημα 1 ]
Ε. Το εφάπαξ ποσό που θεμελιώνεται για υπηρεσία από 1/1/2013 μέχρι την αφυπηρέτηση του ισούται με 56 φορές φορές τη ακαθάριστη σύνταξη που θεμελιώνεται για την ίδια περίοδο της υπηρεσίας του. Εφόσον η σύνταξη αυτή είναι μειωμένη και το εφάπαξ είναι μειωμένο(Σ. 12)
Ζ. Περεταίρω το εφάπαξ φιλοδώρημα που κερδίζεται για την υπηρεσία από 1/1/2013 ως την αφυπηρέτηση υπόκειται σε καταβολή φόρου εισοδήματος. Μόνο αυτή η πρόνοια ισοδυναμεί με επιπλέον αποκοπή 20% έως 35%. (Σ. 13)
Η. Το εφάπαξ φιλοδώρημα που κερδίζεται για την υπηρεσία από 1/1/2013 ως την αφυπηρέτηση μπορεί, τμηματικά ή ολικά να μετατραπεί σε σταθερό μηνιαίο ποσό με αμετάκλητη δήλωση του ενδιαφερόμενου. Ο συνταξιοδοτούμενος εκπαιδευτικός μπορεί να μετατρέψει σε σταθερό μηνιαίο ποσό το 25%, ή το 50%, ή το 75% ή όλο το εφάπαξ που κέρδισε για την υπηρεσία του από το 2013 και μετά. Για να βρούμε το σταθερό μηνιαίο ποσό διαιρούμε, ανάλογα με την ηλικία που ο δάσκαλος συνταξιοδοτείται, το ποσό του εφάπαξ που θα γίνει σταθερό μηνιαίο ποσό με ένα διαιρέτη που κυμαίνεται από 228,48 έως 329,16. (Σ.14) [ βλέπε και Παράρτημα 2] Η καταβολή του εφάπαξ με σταθερό μηνιαίο ποσό σημαίνει τμηματική αποπληρωμή του σε περίοδο μέχρι και 27,5 χρόνια. Αν ο εκπαιδευτικός εγκαταλείψει το μάταιο αυτό κόσμο ενωρίτερα, δεν υπάρχει μεταβίβαση του υπολειπόμενου ποσού στον παράδεισο ή την κόλαση.
Θ. Η ελάχιστη ηλικία καταβολής του εφάπαξ για την υπηρεσία δασκάλου από 1/1/2013 ως την αφυπηρέτηση αυξάνεται ως εξής:
Αφυπηρέτηση μεταξύ 1/9/2013 και 31/8/2014 τα 45,5 έτη.
Αφυπηρέτηση μεταξύ 1/9/2014 και 31/8/2015 τα 46 έτη.
Αφυπηρέτηση μεταξύ 1/9/2015 και 31/8/2016 τα 46,5 έτη.
Αφυπηρέτηση κατά ή μετά την 1/9/2016 τα 47 έτη.
Ι. Σε περίπτωση πρόωρης αφυπηρέτησης το εφάπαξ που κερδίζεται για υπηρεσία μετά την 1/1/2013 μειώνεται μεταξύ 2,8% έως 27,9%. (Σ.15). [ Βλέπε και Παράρτημα 3 ]
ΙΑ. Αν και η ελάχιστη ηλικία καταβολής της σύνταξης για δασκάλους που την Ιη Ιανουαρίου 2013 ήταν άνω των 45 ετών εξακολουθεί να είναι το 55ο έτος, η σύνταξη για υπηρεσία από το 2013 και μετά αρχίζει να καταβάλλεται σε μεγαλύτερη ηλικία. Όποιος αφυπηρετήσει μετά την 1η Σεπτεμβρίου του 2016 παίρνει το μέρος Β της σύνταξης του με ελάχιστη ηλικία το 57ο έτος.
Άλλες σημαντικές πρόνοιες του Ν. 216 (Ι)/2012
Α. Σε περίπτωση πρόωρης αφυπηρέτησης υπαλλήλου για λόγους υγείας, πιστοποιημένης από κυβερνητικό ιατροσυμβούλιο, τότε δεν θα υποστεί αναλογιστική μείωση σύνταξης ή εφάπαξ για την υπηρεσία του από 1 Ιανουαρίου 2013 και μετά. (Σ. 16)
Β. Δάσκαλος/α που καθίσταται χήρος/α μετά την αφυπηρέτηση του και ακολούθως ξαναπαντρεύεται, τότε ο/η δεύτερος/η σύζυγος δεν έχει δικαίωμα σύνταξης χηρείας σε περίπτωση θανάτου του δικαιούχου. (Σ.17)
Γ. Άγαμος δάσκαλος/α δεν δικαιούται επιστροφή των περιοδικών εισφορών του [Ταμείο Χηρών, 2%] μετά την αφυπηρέτηση του, όπως συνέβαινε πριν το μνημόνιο. (Σ.18)
Δ. Η συνολική ετήσια σύνταξη που καταβάλλεται σε υπάλληλο για όλη την υπηρεσία του, δεν γίνεται σε καμιά περίπτωση να υπερβαίνει το 50% των τελευταίων συντάξιμων απολαβών του. Η πρόνοια αυτή μπήκε για να μην αυξηθεί η σύνταξη κάποιων υπαλλήλων που θα υπηρετήσουν συνολικά άνω των 40 χρόνων. (Σ.19)
Ε. Όπου δεν γίνεται σαφής πρόβλεψη στο νέο νόμο ισχύουν οι πρόνοιες του παλιού. (Σ.20). Για παράδειγμα εξακολουθεί να ισχύει το όριο των 400 μηνών, πέραν του οποίου ο εκπαιδευτικός εντάσσεται στο ΤΚΑ και οι σχετικές εισφορές του αυξάνονται από 3,95% σε 7,8%. Μετά τους 400 μήνες υπηρεσίας κάποιοι θα πληρώνουν συνολικά 12,8% συνταξιοδοτικές εισφορές. [ 7,8% + 3% + 2% ] Επίσης σε περίπτωση αφυπηρέτησης για λόγους υγείας εξακολουθούν να ισχύουν οι σχετικές αυξήσεις στα χρόνια υπηρεσίας που λογίζονται σε αυτούς που αφυπηρετούν λόγω υγείας.
Σημειώσεις
*Μέλος Δ.Σ. ΑΚΙΔΑ
