Η τοξωτή πέτρινη αίθουσα του Υπερώου της Σιών στην Ιερουσαλήμ (γνωστή ως “cenacle” στα Αγγλικά), και στην οποία σύμφωνα με τη χριστιανική παράδοση έγινε ο Μυστικός Δείπνος, όπου ο Ιησούς δείπνησε με τους δώδεκα μαθητές του πριν τη Σταύρωση, αναδημιουργήθηκε ψηφιακά σε τρισδιάστατη μορφή από αρχαιολόγους που χρησιμοποίησαν σαρωτές λέιζερ και προηγμένες φωτογραφικές μεθόδους.
Το Υπερώο είναι από τα σημαντικότερα μέρη της Χριστιανοσύνης, γιατί εκτός από το Μυστικό Δείπνο, είναι η τοποθεσία πολλών γεγονότων που περιγράφονται στην Καινή Διαθήκη, όπως ο τόπος συνάντησης των Αποστόλων, εκεί όπου έπλυνε τα πόδια των μαθητών του ο Ιησούς, εκεί όπου εμφανίστηκε μετά την Ανάσταση του, o χώρος στον οποίο έγινε η επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος, εκεί όπου ιδρύθηκε η πρώτη Χριστιανική Εκκλησία και έγινε η πρώτη Αποστολική Σύνοδος το 49 μ.Χ.
Ο χώρος έχει συνθέτη αρχιτεκτονική ιστορία και πέρασε διάφορες φάσεις κατασκευής, καταστροφής και αποκατάστασης, αλλά και αλλαγής θρησκείας (ξεκίνησε πιθανώς ως συναγωγή, αργότερα έγινε εκκλησία ή τμήμα εκκλησίας, και τον 16ο αιώνα το κτίριο έγινε τζαμί). Σήμερα το Υπερώο είναι ένας δημοφιλής προορισμός για τους προσκυνητές στο όρος Σιών, κοντά στην περιτειχισμένη Παλιά Πόλη της Ιερουσαλήμ, και είναι ένας χώρος ανοικτός και προσβάσιμος σε όλους.
Ο χώρος έχει αρχαίες, φθαρμένες επιφάνειες και κακό φωτισμό, εμποδίζοντας την μέχρι τώρα εμπεριστατωμένη μελέτη της ιστορίας του. Ερευνητές του Ινστιτούτου Κύπρου, σε συνεργασία με την Αρχή Αρχαιοτήτων του Ισραήλ, στο πλαίσιο συνεχιζόμενης ερευνητικής τους συνεργασίας, χρησιμοποίησαν τεχνολογίες λέιζερ και προηγμένες φωτογραφικές μεθόδους για να δημιουργήσουν λεπτομερή τρισδιάστατα μοντέλα της αίθουσας, η οποία χτίστηκε την εποχή των Σταυροφόρων, όπως και τους παρακείμενους χώρους και τον ισόγειο χώρο του κτιρίου, γνωστό ως Τάφο του Βασιλιά Δαβίδ.
Η ομάδα του Ινστιτούτου Κύπρου, με επικεφαλής τον Αναπληρωτή Καθηγητή Sorin Hermon και αποτελούμενη από τους Ερευνητές Μαρίνα Φάκα, Giancarlo Iannone και Dante Abate, χρησιμοποίησαν εξοπλισμό από τα εργαστήρια του Ερευνητικού Κέντρου Επιστήμης και Τεχνολογίας στην Αρχαιολογία και τον Πολιτισμό (STARC) του Ινστιτούτου Κύπρου για να διενεργήσουν τρισδιάστατη σάρωση του χώρου.
Το τρισδιάστατο μοντέλο που προέκυψε αναλύθηκε με τρεις διαφορετικές προσεγγίσεις: μετρική ανάλυση (μετρήσεις και μετρική σύγκριση χαρακτηριστικών), στυλιστική ανάλυση (γενική μορφή χαρακτηριστικών, διακοσμήσεις και αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες), και επιστημονική απεικόνιση.
Το έργο βοήθησε να αναδείξει άγνωστες πτυχές της τέχνης του χώρου και να αποκρυπτογραφήσει ορισμένες θεολογικές πτυχές της αίθουσας του δεύτερου ορόφου, όπως ανάγλυφα του "Agnus Dei", το σύμβολο του αμνού που είναι έμβλημα του Χριστού, και του "Λιονταριού της Ιουδαίας" στη θολωτή οροφή της αίθουσας.
«Η δουλειά μας αυτή είναι πιο επίκαιρη και πιο σημαντική από ποτέ, ιδιαίτερα μετά από τα ατυχή γεγονότα με τη Παναγία των Παρισίων», δήλωσε ο Amit Re'em, αρχαιολόγος της Αρχής Αρχαιοτήτων του Ισραήλ. «Εάν συμβεί κάτι παρόμοιο στο μέλλον σε αυτό τον ιερό χώρο, κάτι το οποίο ελπίζουμε να μην γίνει ποτέ, θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε την τρισδιάστατη χαρτογράφηση για την ανοικοδόμηση και την αποκατάστασή του».
Η έρευνα έχει λάβει διεθνή δημοσιότητα, με άρθρα σε σημαντικά μέσα ενημέρωσης όπως οι New York Times, Japan Times, και Reuters. Σύντομο βίντεο με τη τρισδιάστατη απεικόνιση του Υπερώου που δημιουργήθηκε από τους ερευνητές του Ινστιτούτου Κύπρου, έχει αναρτηθεί στην σελίδα του Ινστιτούτου στο YouTube.
Υπότιτλοι εικόνων
Εικόνα 1: Εικόνα από την τρισδιάστατη απεικόνιση του Υπερώου της Ιερουσαλήμ που δημιουργήθηκε από τους αρχαιολόγους χρησιμοποιώντας σαρωτές λέιζερ και προηγμένες φωτογραφικές μεθόδους. Το Υπερώο είναι η τοποθεσία όπου σύμφωνα με τη χριστιανική παράδοση έλαβε χώρα ο Μυστικός Δείπνος, και βρίσκεται στο όρος Σιών κοντά στην Παλιά Πόλη της Ιερουσαλήμ.
Εικονα 2: Ένας ερευνητής επισημαίνει σημάδια σταυρών που άφησαν οι προσκυνητές σε έναν πυλώνα στην αίθουσα του Υπερώου, τον χώρο που λατρεύτηκε από τους Χριστιανούς ως τόπο του Μυστικού Δείπνου του Ιησού, στο όρος Σιών κοντά στην Παλιά Πόλη της Ιερουσαλήμ.
