Το Τμήμα Κλασικών Σπουδών και Φιλοσοφίας με την ευκαιρία της παγκόσμιας ημέρας Φιλοσοφίας διοργανώνει Ημερίδα Φιλοσοφίας την Τετάρτη 13 Νοεμβρίου 2013 και ώρα 16:00 στην αίθουσα Τελετών του Πανεπιστημίου Κύπρου.
Ομιλητές θα είναι: Κώστας Παγωντιώτης, Μάγδα Ηγουμενίδου, Ελένη Κακλαμάνου, Ιωάννης Χριστοδούλου, Ανδρέας Βραχίμης και Χρίστος Κυριάκου
Το πρόγραμμα της Ημερίδας
16:00-16:15 Χαιρετισμοί
Αντιπρύτανης Ακαδημαϊκών Υποθέσεων
Καθηγητής Α. Γαγάτης
Πρόεδρος του Τμήματος Κλασικών Σπουδών και Φιλοσοφίας
Καθηγήτρια Ά. Παναγιώτου
16:15-16:45 Φιλοσοφία και επαλήθευση
Ιωάννης Χριστοδούλου
Τμήμα Κλασσικών Σπουδών και Φιλοσοφίας, Πανεπιστήμιο Κύπρου
16:45-17:15 Μια Αναρχική Κριτική της Ρωλσιανής Ιδέας για το Φυσικό
Καθήκον Δικαιοσύνης
Μάγδα Ηγουμενίδου
Τμήμα Κλασσικών Σπουδών και Φιλοσοφίας, Πανεπιστήμιο Κύπρου
17:15-17:45 Τι είναι αναλυτική φιλοσοφία;
Ανδρέας Βραχίμης
Τμήμα Κλασσικών Σπουδών και Φιλοσοφίας, Πανεπιστήμιο Κύπρου
17:45-18:00 Διάλειμμα
18:00-18:30 Μπορούν οι υπολογιστές να σκέφτονται;
Κώστας Παγωνδιώτης
Τμήμα Φιλοσοφίας, Πανεπιστήμιο Πατρών
18:30-19:00 Βασικά Προβλήματα Γύρω Από την Ανθρώπινη Νόηση
Χρίστος Κυριάκου
Τμήμα Κλασσικών Σπουδών και Φιλοσοφίας, Πανεπιστήμιο Κύπρου
19:00-19:30 Τίμαιος: ένας μαθηματικός εμπειρισμός;
Ελένη Κακλαμάνου
Τμήμα Κλασσικών Σπουδών και Φιλοσοφίας, Πανεπιστήμιο Κύπρου.
Περιλήψεις
Φιλοσοφία και επαλήθευση
Ιωάννης Χριστοδούλου
Περίληψη
Μετά τον Nietzsche, στη σύγχρονη εποχή, με πολλές, αλλεπάλληλες, τόσο αγγλοσαξωνικές όσο και γερμανικές συμβολές, η Φιλοσοφία κατέστη σαφές ότι αποστασιοποιήθηκε από το απώτατο, αρχαιοελληνικό παρελθόν της, που την ήθελε συνδρομητική του βίου σκέψη, και έγινε μια, κατά την έκφραση του Simon Blackburn, μηχανολογία των εννοιών. Όσο κι αν ο Blackburn, βεβαίως, με το έργο του, τα βιβλία του κυρίως, προσπαθεί να επαναπροσεγγίσει τη Φιλοσοφία στον ανθρώπινο βίο, δεν τονίζει την αναγκαιότητα για την επαληθευσιμότητα των φιλοσοφικών θεωριών, που θα τις καταστήσει δυνάμει παραγωγικές μιας μηχανικής των εννοιών με κανόνες, η οποία όμως θα είναι δημιουργική, σε ό,τι αφορά ενδεχόμενες εφαρμογές σε κατασκευές στον ανθρώπινο βίο. Ο σχετικός προβληματισμός θα ενισχυθεί με παραδείγματα.
Μια Αναρχική Κριτική της Ρωλσιανής Ιδέας για το Φυσικό Καθήκον Δικαιοσύνης
Μάγδα Ηγουμενίδου
Περίληψη
Η παρούσα διάλεξη αποτελεί συνοπτική ανάλυση μιας από τις κυριότερες θεωρίες της πολιτικής υποχρέωσης. Θα εξετάσουμε τα όρια μιας από τις εγκυρότερες θεωρίες της δικαιοσύνης από την προοπτίκή του φιλοσοφικού αναρχισμού. Πρόκειται για το 'φυσικό καθήκον δικαιοσύνης', όπως παρουσιάζεται στο έργο του John Rawls, έναν κανόνα φυσικού δικαίου ο οποίος κάτω από κατάλληλες συνθήκες μάς καθορίζει ως προσταγή, δηλαδή, επιβάλλεται όταν η βασική δομή της κοινωνίας είναι δίκαιη.
Τι είναι αναλυτική φιλοσοφία;
Ανδρέας Βραχίμης
Περίληψη
Η μελέτη της ιστορίας της αναλυτικής φιλοσοφίας, σχεδόν ανύπαρκτη μέχρι τα τέλη του 20ου αιώνα, περνά εδώ και περίπου δύο δεκαετίες μια μορφή ακμής. Αυτό το ενδιαφέρον για την ιστορία τείνει, στην σχετική βιβλιογραφία, να συνδυάζεται με μια γενικότερη διάθεση επαναξιολόγησης της σημασίας αυτής της φιλοσοφικής παράδοσης. Είναι στα πλαίσια του περικείμενου αυτού (της στροφής προς την ιστορία, αλλά και της ‘κρίσης’ της αναλυτικής φιλοσοφίας) που προκύπτει το μεταφιλοσοφικό ερώτημα ‘τι είναι αναλυτική φιλοσοφία;’ Η παρούσα ομιλία επιχειρεί μια κριτική επισκόπηση του σύγχρονου διαλόγου για τον ορισμό της αναλυτικής φιλοσοφίας. Αρχικά εξερευνά τον ισχυρισμό του Michael Dummett (1993) ότι το κριτήριο της ‘γλωσσικής στροφής´ είναι επαρκές και αναγκαίο για τον διαχωρισμό μεταξύ αναλυτικής και μη-αναλυτικής φιλοσοφίας. Οι αντιρρήσεις στο έργο του Dummett τείνουν να οδηγούν τον μετέπειτα μεταφιλοσοφικό διάλογο προς θέσεις όπως αυτή της ‘οικογενειακής ομοιότητας’ (βλ. πχ. Glock 2008, Stroll 2000). Έχοντας δει τους περιορισμούς αυτού του είδους του ορισμού, η ομιλία αυτή θα καταλήξει σε μια κριτική εξέταση της αντίληψης της αναλυτικής φιλοσοφίας ως αλληλουχίας ιστορικών φάσεων (βλ. πχ. Hacker 1996).
Μπορούν οι υπολογιστές να σκέφτονται;
Κώστας Παγωνδιώτης
Τμήμα Φιλοσοφίας, Πανεπιστήμιο Πατρών
Περίληψη
Ο John Searle διέκρινε δύο τάσεις μέσα στη Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) που τις ονόμασε «ασθενή ΤΝ» και «ισχυρή ΤΝ». Η ασθενής ΤΝ πρεσβεύει ότι ο νους μπορεί να προσομοιωθεί από έναν ψηφιακό υπολογιστή, ενώ η ισχυρή ΤΝ ότι ο νους είναι ένας ψηφιακός υπολογιστής. Η διάλεξη θα εστιάσει στην ισχυρή ΤΝ και το ερώτημα για το αν οι υπολογιστές θα μπορούσαν να αποκτήσουν σκέψη. Αφού παρουσιαστούν οι βασικές παραδοχές στις οποίες στηρίζεται η ισχυρή ΤΝ, θα εξεταστεί η δοκιμασία του Turing και οι κριτικές που έχουν ασκηθεί σε αυτή. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στο επιχείρημα του κινέζικου δωματίου, το οποίο έχει ως στόχο να δείξει ότι η δοκιμασία του Turing δεν είναι επαρκής για τη διαπίστωση της ύπαρξης νοημοσύνης και ότι οι υπολογιστικές καταστάσεις ενός ψηφιακού υπολογιστή δεν διαθέτουν αποβλεπτικότητα. Η διάλεξη θα ολοκληρωθεί με την εξέταση των προβλημάτων που αντιμετωπίζει το επιχείρημα του κινέζικου δωματίου, τα οποία υποδεικνύουν ενδεχόμενους τρόπους συμπλήρωσης και βελτίωσης της δοκιμασίας Turing ώστε αυτή να καταστεί επαρκής για τη διαπίστωση της ύπαρξης νοημοσύνης.
Βασικά Προβλήματα Γύρω Από την Ανθρώπινη Νόηση
Χρίστος Κυριάκου
Περίληψη
Η ανθρώπινη νόηση έχει μια σειρά απο ιδιάζοντα χαρακτηριστικά που αναφύουν φιλοσοφικές προβληματικές, όπως η ελεύθερη βούληση, η νοητική αιτιότητα, η (αυτο)συνείδηση, η προσωπική ταυτότητα και η κανονιστικότητα. Κάθε ένα από αυτά τα ιδιάζοντα χαρακτηριστικά αποτελεί αναγκαία συνθήκη για ανθρώπινη νόηση αλλά και κάθε ένα απο αυτά μας παρουσιάζει με μια εξαιρετικά δύσκολη φιλοσοφική προβληματική. Σε αυτή τη διάλεξη θα εισαγάγουμε κάπως πρόχειρα τις φιλοσοφικές προβληματικές και θα διερωτηθούμε τι τις καθιστά τόσο δύσκολες.
Τίμαιος: ένας μαθηματικός εμπειρισμός;
Ελένη Κακλαμάνου
Περίληψη
Στο διάλογο Τίμαιος ο Πλάτων εμφανίζεται να επαναδιατυπώνει τη θεωρία των 2 κόσμων όπως αυτή συναντάται στην Πολιτεία. Αντικείμενο διαμάχης μεταξύ των σχολιαστών έχει γίνει τόσο ο ρόλος της αίσθησης στη γνώση του κόσμου του γίγνεσθαι όσο και το είδος της γνώσης που αυτή μας παρέχει. H ανάγνωση του Τίμαιου από τον A.E. Taylor (1928) κατέχεται από μια νότα αισιοδοξίας που θέλει οι προτάσεις που διατυπώνουμε για το φυσικό κόσμο να διεκδικούν όχι το ρόλο μια «ακριβούς» επιστήμης αλλά της καλύτερης δυνατής εξήγησης. Οι νόμοι της φύσης δύνανται να γίνονται αντικείμενα αναθεώρησης, διόρθωσης ή και να ακυρώνονται υπό το φώς νέων ανακαλύψεων και προόδου της φυσικής επιστήμης. Αντίθετα, ο F.M. Cornford ( 1937) πιστεύει ότι μια τέτοια θεώρηση του φυσικού κόσμου δίνει κεντρικό ρόλο στην αίσθηση κάτι που αντίκειται τόσο στη θεωρία των 2 κόσμων όσο και στον πλατωνικό ορθολογισμό. Για τον Cornford ο λόγος περί του φυσικού κόσμου δεσμεύεται από το αντικείμενο του, ώστε η αίσθηση έχει εξαιρετικά περιορισμένο ρόλο στην απόκτηση γνώσης. Στα πλαίσια αυτής της διαμάχης τα ερωτήματα που θα θέσω στην παρούσα παρουσίαση είναι τα παρακάτω: Μπορεί η αίσθηση να μας εξασφαλίσει έγκυρη γνώση του φυσικού κόσμου; Υπάρχει μια μορφή εμπειρισμού στον Τίμαιο; Αν ναι, αυτή αφορά μόνο στην αστρονομική παρατήρηση, όπως αφήνει ο Πλάτων να εννοηθεί, ή η χρήση των μαθηματικών μπορεί να διευρύνει το πεδίο έρευνας της φυσικής επιστήμης;
