ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΠΑΠΑΣΤΕΦΑΝΟΥ*
Ενόψει των αλλαγών στο Ωρολόγιο Πρόγραμμα των σχολείων Μέσης Εκπαίδευσης, παρακαλώ να μου επιτρέψετε την υποβολή του ακόλουθου προβληματισμού και σχετικών Ερωτημάτων, Παρατηρήσεων / Εισηγήσεων σε σχέση με το μάθημα της Επαγγελματικής Αγωγής στην Γ΄ Γυμνασίου.
1. Το μάθημα της Επαγγελματικής Αγωγής έχει ως κύριο σκοπό την Επαγγελματική και Προσωπική ανάπτυξη και ωρίμανση του μαθητή. Αυτό και μόνο ως δεδομένο είναι προφανές ότι προσπαθεί να καλλιεργήσει Αγωγή, ώστε να μπορεί ο μαθητής στις σύγχρονες ρευστές και ευμετάβλητες κοινωνικοοικονομικές τοπικές και διεθνείς συνθήκες να διαθέτει τα κατάλληλα γνωστικά και συναισθηματικά εφόδια, στάσεις και δεξιότητες για να διαμορφώνει το δικό του ολιστικό Γίγνεσθαι με μέσο τη διεργασία της απόφασης για την εκπαιδευτική / επαγγελματική του πορεία. Είναι φανερό, σύμφωνα με τα πιο πάνω, ότι η Επαγγελματική Αγωγή δεν μπορεί ποτέ να σημαίνει μόνο Πληροφόρηση. Η Αγωγή είναι ο βασικός στόχος. Η πολυδύναμη διεργασία της Αυτογνωσίας, η Πληροφόρηση για τον κόσμο των επαγγελμάτων, του εκπαιδευτικού συστήματος και γενικότερα για τον κόσμο της εργασίας, καθώς και η κατά το δυνατό μεθοδολογική σύζευξή τους είναι οι θεμέλιοι λίθοι του οικοδομήματος της Επαγγελματικής Αγωγής και κατ΄ επέκταση της Προσωπικής ανάπτυξης. Η Πληροφόρηση παρέχεται στον κατάλληλο, κατά περίπτωση χρόνο, έγκαιρα και αντικειμενικά, ιδιαίτερα μάλιστα στην Ηλεκτρονική Παγκοσμιοποιημένη Κοινωνία μας. Είναι καθολικά επιστημονικά αποδεκτό μέσα από τα διεθνή πορίσματα της Εκπαιδευτικής Έρευνας και της επιστημολογίας της Ανάπτυξης Προγραμμάτων ότι κανένα μάθημα ή μαθησιακή διαδικασία Αγωγής δεν προσφέρεται ευκαιριακά και περιστασιακά παρά μόνο ως οργανικά εντεταγμένο στο Ωρολόγιο Πρόγραμμα .
Επιπρόσθετα, την όλη θεματολογία της Επαγγελματικής Αγωγής δεν μπορεί ένας Καθηγητής να την προσφέρει μόνο μέσα από τη Συνέντευξη «κατ΄ ιδιάν συναντήσεις από τους Λειτουργούς της Συμβουλευτικής» (Νέα Πρόταση Ωρολογίου προγράμματος Υ.Π.Π. σελ.22 ) ή την ανακοίνωση πληροφοριών σε ώρες ή συνάξεις 40, 80,100 μαθητών σε αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου που θα αναζητούνται περιστασιακά, πολλές φορές, αγωνιωδώς από άλλες ειδικότητες, έστω και αν το ορίζει η όποια Εγκύκλιος (Πρόταση του Δ.Σ. του Κυπριακού Συνδέσμου Καθηγητών Σ.Ε.Α. 31.3.15 ) . Θα στηρίζεται στην εκάστοτε απόφαση της Διεύθυνσης Μέσης Εκπαίδευσης ή στην ετοιμότητα ανταπόκρισης του Διευθυντή και των Καθηγητών άλλων ειδικοτήτων. Σε ένα σύγχρονο αναδομημένο Ωρολόγιο πρόγραμμα ποιες ειδικότητες προγραμματιστής και Διευθυντής θα είναι έτοιμοι αγόγγυστα και χωρίς επίπτωση στην ύλη και σε άλλα εκπαιδευτικής και διοικητικής φύσης θέματα να προσφέρουν ώρες στη μόνιμα ευκαιριακή αυτή «διδασκαλία»; Μήπως θα καταλήξει να προσφέρεται σε μη εξεταζόμενα μαθήματα π.χ. Γυμναστική με τη σίγουρη δυσαρέσκεια των μαθητών; Ποιοι οι Δείκτες επάρκειας και επιτυχίας αυτής της περιστασιακής «διδασκαλίας»;
Η ποιοτική και ποσοτική παροχή ακόμα και αυτής της ίδιας της Πληροφόρησης θα είναι αμφισβητούμενη και πολύ περισσότερο της Αγωγής. Πολύ φοβούμαι ότι θα μεταβληθούν οι Καθηγητές Σ.Ε.Α. σε «Γραμματείς» και εκτελεστές- Λειτουργούς παροχής Πληροφοριών μακριά από ρόλο Παιδαγωγού με αποτέλεσμα οι μαθητές θα ανατρέχουν σε Ιδιώτες Εκπαιδευτικούς Συμβούλους.
Καταληκτικά, ενδεικτικό παράδειγμα αναφέρω την κατάργηση του μαθήματος της Κοινωνικής Αγωγής, μάθημα που διδασκόταν για μόνο 3 περιόδους κατά το β΄ εξάμηνο στην Γ΄ Γυμνασίου. Καταργήθηκε μετά από δυναμικές παραστάσεις των ίδιων των Καθηγητών Σ.Ε.Α. στον τότε Προϊστάμενο της Υ.Σ.Ε.Α. κ Δ. Λεβέντη με το επιχείρημα ότι δεν είχε ενταχθεί στο ωρολόγιο πρόγραμμα και ήταν αρκετά δύσκολο και μη «αξιοπρεπές» να ζητούνται ώρες από άλλες ειδικότητες. Συνέπεια, – παρόλο που ενσωματώθηκε στη διδασκαλία της Ε.Α- ήταν να καταργηθεί σιωπηρά η διδασκαλία του με αποτέλεσμα η θεματολογία γενικά της Κοινωνικής- Ψυχικής Υγείας να ανατεθεί σε άλλες ειδικότητες.
2. Πιθανή κατάργηση του μαθήματος της Επαγγελματικής Αγωγής ενέχει παράλληλα και τη δυναμική αυτοκατάργησης των Καθηγητών Σ.Ε.Α. ή τουλάχιστον μείωσης και περιθωριοποίησης του ρόλου τους στα σχολεία. Η ζηλευτή Οργανική θέση του Καθηγητή Σ.Ε.Α. θα κλονιστεί, γιατί θα έχουμε «Καθηγητή» χωρίς αντικείμενο διδασκαλίας και με έργο και ρόλο μέσα από σειρά Υπηρεσιών. Θεωρώ ότι εύλογα και πολύ δικαιολογημένα θα ακολουθήσει ο προβληματισμός για αλλαγή των Σχεδίων Υπηρεσίας και τοποθέτηση στη συγκεκριμένη θέση άλλων που μέχρι τώρα εθεωρούντο «εκτός» των εγκεκριμένων Σχεδίων σύμφωνα με την Ε.Ε.Υ. όπως: του Ψυχολόγου, Κοινωνικού Λειτουργού και Κοινωνιολόγου. Τυχόν αποδοχή Πτυχίων τα οποία σαφέστατα είναι πολύ σχετικά με την παροχή Συμβουλευτικών εν γένει υπηρεσιών και τα οποία ταυτόχρονα δεν συνοδεύονται από λειτουργική συνείδηση Εκπαιδευτικού, οδηγούν στην αντίφαση να λεγόμαστε Καθηγητές ενώ θα λειτουργούμε ως Λειτουργοί .
Συμπληρωματικά αναφέρω ότι πριν 20 περίπου χρόνια υπήρχαν δυο Λειτουργοί στην Υ.Σ.Ε.Α. για τους οποίους έγινε ολόκληρος αγώνας ώστε με απόφαση Υπουργικού Συμβουλίου η θέση τους να μετατραπεί από θέση Λειτουργού Επαγγελματικού Προσανατολισμού σε Καθηγητή Επαγγελματικού Προσανατολισμού. Βασικό λόγος ήταν και η ανυπαρξία περιθωρίων ανέλιξης αλλά και το ότι ως Λειτουργοί θα έπρεπε να είναι για πάντα στην Υπηρεσία Συμβουλευτικής και Επαγγελματικής Αγωγής του Υ.Π.Π. και όχι σε Σχολείο.
Τα σχολεία έχουν Εκπαιδευτικούς δεν έχουν Λειτουργούς.
3. Η αναβάθμιση του μαθήματος της Ε.Α από μισάωρο σε μονόωρο στην Α΄ Λυκείου, ήταν μια από τις πολλές σημαντικές εισηγητικές προτάσεις της «Επιστημονικής Επιτροπής για την Αξιολόγηση της Υ.Σ.Ε.Α.»που συστάθηκε από το Υ.Π.Π το 2009. Αξίζει να αναφερθεί ότι πνεύμα και φιλοσοφία της πιο πάνω Επιτροπής στο συγκεκριμένο θέμα ήταν ότι ο όλος ρόλος και το έργοτης Υ.Σ.Ε.Α. είναι ουσιαστικός και για να καταστεί περισσότερο αποδοτικός, ενόψει των νέων Κυπριακών δεδομένων, απαιτούνταν κάποιες αναβαθμισμένες πρακτικές. Επιπρόσθετα το πόρισμα της συγκεκριμένης επιτροπής (Φεβρουάριος 2010) κρίνει όλες τις υπηρεσίες της Υ.Σ.Ε.Α ως πάρα πολύ αποτελεσματικές, το μάθημα ως ουσιαστικό επιστημονικό μέσο για την επίτευξη των στόχων της και προτείνει την επέκτασή του και στο Λύκειο. Λογικό συνακόλουθο των πιο πάνω θα ήταν, πιστεύω, η επέκταση της διδασκαλίας της Ε.Α., ο εμπλουτισμός του σχετικού Αναλυτικού προγράμματος και όχι η κατάργηση του μαθήματος.
Ερωτήματα:
