Το paideia-news.com, παραθέτει τη δήλωση που έκανε σήμερα Δευτέρα ενώπιον της Επιτροπής οικονομικών της Βουλής ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου Πανίκος Δημητριάδης, γύρω από την κατάσταση του τραπεζικού μας συστήματος.
«Υπό τις περιστάσεις, θεωρώ απαραίτητο να σας ενημερώσω για τα τεκταινόμενα που εκτυλίχθηκαν πριν τις αποφάσεις που λήφθηκαν στο Eurogroup στις 15 Μαρτίου 2013.
Αρχικά, να σας θυμίσω ότι η κατάσταση του κυπριακού τραπεζικού συστήματος είχε επιδεινωθεί σημαντικά από τα μέσα του 2011, κυρίως λόγω των αυξημένων προβλέψεων για τα δανειακά χαρτοφυλάκια στην Ελλάδα και την Κύπρο, καθώς και των απωλειών από την απομείωση του ελληνικού δημόσιου χρέους.
Οι συνεχείς υποβαθμίσεις της πιστοληπτικής ικανότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας από τους διεθνείς οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης και οι αντίστοιχες υποβαθμίσεις των κυπριακών τραπεζών δημιούργησαν ιδιαίτερο πρόβλημα ρευστότητας στη Λαϊκή Τράπεζα έτσι ώστε από τον Οκτώβριο του 2011 να αιτηθεί στην ΚΤΚ παροχή επείγουσας ρευστότητας (ELA).
Να θυμίσω ότι στις αρχές του 2012 είχε επικρατήσει η λανθασμένη, όπως αποδείχτηκε εκ των υστέρων, εντύπωση ότι οι δύο μεγάλες κυπριακές τράπεζες είχαν τη δυνατότητα να εξεύρουν ιδιωτικά κεφάλαια για την ανακεφαλαιοποίηση τους ή να πωλήσουν με κέρδος μέρος των περιουσιακών τους στοιχείων μέχρι τις 30 Ιουνίου 2012.
Όταν η Λαϊκή ζήτησε κρατική στήριξη
Στις αρχές Μαΐου 2012, όταν ανέλαβα τα καθήκοντα του Διοικητή της ΚΤΚ, η τότε Διοίκηση της Λαϊκής ζήτησε κρατική στήριξη, δεδομένης της αποτυχίας προσέλκυσης ιδιωτών επενδυτών, αιτούμενη το κράτος να γίνει ανάδοχος (underwrite) με την έκδοση νέου κεφαλαίου της τράπεζας, ποσού €1.8 δισ. Με τη διαδικασία αυτή, ουσιαστικά, κρατικοποιήθηκε η Λαϊκή Τράπεζα, με την κυβέρνηση να αποκτά το 84% του μετοχικού κεφαλαίου της, με την έγκριση της Βουλής των Αντιπροσώπων. Εμείς στηρίξαμε τη θέση αυτή, έτσι ώστε η τράπεζα να μην καταρρεύσει με όλες τις συνακόλουθες επιπτώσεις για το τραπεζικό σύστημα. Με την υποβάθμιση των καλυμμένων ελληνικών ομολόγων τα οποία είχε στην κατοχή της η Λαϊκή Τράπεζα ύψους €1,2 δισ., η κατάσταση της τράπεζας αυτής συνέχισε να επιδεινώνεται, εξέλιξη η οποία οδήγησε σε αντίστοιχη αύξηση ρευστότητας μέσω ELA. Η αβεβαιότητα για την τράπεζα συνέχισε όπως και η δυνατότητα της κυβέρνησης να τη στηρίξει, μέχρι και την ημέρα που επήλθε η καταρχήν συμφωνία με την Τρόικα για τον χρηματοπιστωτικό τομέα στις 18 Νοεμβρίου 2012. Δεν θα αναφερθώ περαιτέρω στο θέμα αυτό λόγω του περιορισμένου μας χρόνου, σας παραπέμπω στην Ανακοίνωση της ΚΤΚ, στις 30 Μαρτίου 2013, όπου γίνεται εκτενής επεξήγηση για το πώς αυξήθηκε η παροχή έκτακτης ρευστότητας στη Λαϊκή Τράπεζα. Είμαι στη διάθεση σας για το θέμα αυτό εάν επιθυμείτε κατά τη διάρκεια της υποβολής ερωτήσεων.
Διαβεβαιώσεις Τράπεζας Κύπρου
Η Τράπεζα Κύπρου μας διαβεβαίωνε μέχρι και τα μέσα Ιουνίου και πριν την Ετήσια Γενική της Συνέλευση ότι δε θα χρειασθεί κρατική στήριξη και ότι ήταν θέμα λίγου χρόνου να εκποιήσουν κάποια στοιχεία ενεργητικού μέχρι το τέλος Ιουνίου για να ικανοποιήσουν τον κεφαλαιακό δείκτη που απαιτούσε η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών. Τα δεδομένα όμως άλλαξαν αμέσως μετά τη Ετήσια Γενική Συνέλευση της τράπεζας και η τότε Διοίκηση της τράπεζας μας πληροφόρησε ότι με βάση προκαταρκτικούς υπολογισμούς της, χρειαζόταν στήριξη της τάξεως των €500 εκ.
Οι συνθήκες αυτές, σε συνδυασμό με την αδυναμία του κράτους να προσφέρει οικονομική στήριξη στις τράπεζες, αποτέλεσαν τον κύριο παράγοντα ώστε η προηγούμενη κυβέρνηση να υποβάλει αίτηση για οικονομική στήριξη στο Μηχανισμό Στήριξης της ΕΕ και το ΔΝΤ περί τα τέλη Ιουνίου του 2012. Τα υπόλοιπα είναι γνωστά και δεν θα ήθελα να τα επαναλάβω, παρά μόνο να υπενθυμίσω ότι η ΚΤΚ συνέβαλε θετικά στην καταρχήν συμφωνία με την Τρόικα, μεταξύ άλλων, πετυχαίνοντας πρώτη την καταρχήν συμφωνία για το τραπεζικό σύστημα και επισημαίνοντας συνεχώς την ανάγκη άμεσης υπογραφής του Μνημονίου.
Η τελική συμφωνία για το Μνημόνιο δεν μπορούσε να υπογραφεί πριν την ολοκλήρωση του ανεξάρτητου διαγνωστικού ελέγχου των χαρτοφυλακίων των κυπριακών τραπεζών από το διεθνή οίκο Pimco, με τον οποίο θα προσδιορίζονταν οι κεφαλαιακές ανάγκες των κυπριακών τραπεζών, όρος που προβλεπόταν στο Μνημόνιο. Το πόρισμα της Pimco κατατέθηκε την 1η Φεβρουαρίου 2013 ενώ η χώρα βρισκόταν σε προεκλογική περίοδο και ως εκ τούτου η Τρόικα ηθελημένα απείχε από κάθε ενέργεια που θα μπορούσε να λειτουργήσει ή να εκλειφθεί ως πολιτική παρέμβαση. Από την πλευρά του, το ΔΣ της ΕΚΤ σε συνεδρία του κατά το τέλος Ιανουαρίου 2013 έκρινε ορθό, λαμβάνοντας υπόψη του τις επερχόμενες προεδρικές εκλογές, να επεκτείνει τη διορία αναστολής της Λαϊκής Τράπεζας στο ELA μέχρι τις 21 Μαρτίου 2013.
Είναι γνωστό ότι η ΚΤΚ διατηρούσε και διατηρεί τις δικές της απόψεις επί της μεθοδολογίας και των παραδοχών που χρησιμοποιήθηκαν από τον οίκο Pimco, ο οποίος είχε επιλεγεί από την Τρόικα. Συγκεκριμένα, η ΚΤΚ είχε διαφωνήσει, μεταξύ άλλων, με τη μεθοδολογία που εφάρμοζε ο οίκος Pimco σε σχέση με την προεξόφληση των μελλοντικών ταμειακών ροών από τη ρευστοποίηση εξασφαλίσεων στην καθαρή σημερινή αξία.
Είναι, επίσης, γνωστό ότι η θέση της ΚΤΚ, όπως την είχε διαβιβάσει στην Κυβέρνηση, ήταν όπως η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών γίνει στη βάση των κεφαλαιακών ελλειμμάτων που προκύπτουν από το βασικό μακροοικονομικό σενάριο και η διαφορά στο κεφαλαιακό έλλειμμα μεταξύ βασικού και ακραίου μακροοικονομικού σεναρίου να παραχωρηθεί προς την Κυπριακή Δημοκρατία ως γραμμή πιστοδότησης και να χρησιμοποιηθεί μόνο εάν και εφόσον χρειαζόταν.
Τα δεδομένα που είχαμε πριν από τις 15 Μαρτίου 2013
Τα δεδομένα που είχαμε ενώπιον μας, πριν από τις 15 Μαρτίου 2013, όταν πραγματοποιήθηκε η συνάντηση στο Eurogroup, ήταν ότι με βάση το αρχικό Μνημόνιο Συναντίληψης, αναμέναμε ότι θα λαμβάναμε μέχρι και €10 δισ. για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών μας, ποσό το οποίο επιβεβαιώθηκε με τον ανεξάρτητο διαγνωστικό έλεγχο που διενήργησε η Pimco και είχαμε προετοιμάσει λύσεις για τον χρηματοπιστωτικό τομέα στη βάση αυτών των δεδομένων.
Θυμίζω ότι το συνολικό ποσό οικονομικής στήριξης από το Μνημόνιο Συναντίληψης ήταν €17 δις. τον περασμένο Νοέμβριο, συμπεριλαμβανομένων και των δημοσιονομικών μας αναγκών.
Κατά τη συνεδρίαση του Eurogroup στις 4 Μαρτίου 2013, ο Υπουργός Οικονομικών κ. Σαρρής ενημερώθηκε και το Eurogroup ανακοίνωσε ότι η Κύπρος επρόκειτο να λάβει χρηματοδότηση. Όλοι πιστεύαμε ότι η αναφορά ήταν για τα €17 δισ. του αρχικού Μνημονίου, εκ των οποίων τα €10 δισ. θα δίνονταν στις τράπεζες.
Πλην, όμως, κατά τη συνεδρίαση του Eurogroup στις 15 Μαρτίου 2013, οι Υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης ενημέρωσαν τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τον Υπουργό Οικονομικών ότι η χρηματοδότηση αφορούσε μόνο τα €10 δισ. για το κράτος και τα υπόλοιπα €7 δισ. θα έπρεπε να βρεθούν από την εσωτερική αγορά της Κύπρου και ότι κανένα ποσό από τα €10 δισ. δεν θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την ανακεφαλαιοποίηση της Λαϊκής ή της Τράπεζας Κύπρου, ανατρέποντας τα μέχρι τότε δεδομένα και σχεδιασμούς. Αυτό το πληροφορηθήκαμε τις πρωινές ώρες μετά την ολοκλήρωση του Eurogroup στις 16 Μαρτίου (διότι όπως είναι γνωστό, η ΚΤΚ δεν συμμετέχει στις συναντήσεις Eurogroup) μαζί με την αναφορά για την εισφορά από τις ασφαλισμένες καταθέσεις (6,75%) και την εισφορά από τις ανασφάλιστες καταθέσεις (9,99%), που ως γνωστόν απορρίφθηκε από τη Βουλή των Αντιπροσώπων στις 19 Μαρτίου 2013.
Οι Υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης επιθυμούσαν την επιβολή τέλους επί όλων των καταθέσεων, ασφαλισμένων και ανασφάλιστων.
Το Eurogroup, επιπρόσθετα, απαίτησε από την Κυβέρνηση όπως μεριμνήσει για να πωληθούν άμεσα όλα τα ελληνικά περιουσιακά στοιχεία των τραπεζών μας χωρίς, όμως, να επηρεαστεί το ελληνικό δημόσιο χρέος. Αυτό καταγράφηκε στις αποφάσεις του Eurogroup στις 15 και 25 Μαρτίου 2013.
Δεδομένης της πιο πάνω πολιτικής απόφασης, όπως θυμάστε είχα εμφανιστεί ενώπιον σας στις 18 Μαρτίου και στήριξα το νομοσχέδιο το οποίο κατέθεσε η Κυβέρνηση με μόνη διαφοροποίηση τη μη επιβολή τέλους κατάθεσης μέχρι €100,000.
Με άλλα λόγια είμαι υποχρεωμένος να εφαρμόσω, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της ΚΤΚ και σε συνεργασία με την κυβέρνηση, τις πολιτικές αποφάσεις που λήφθηκαν στις 25 Μαρτίου 2013 στο Eurogroup.
Τα γεγονότα μετά τις 19 Μαρτίου 2013 είναι γνωστά και αναλύονται λεπτομερώς στο γραπτό υπόμνημα που έχουμε υποβάλει σήμερα, το οποίο και θα σας διαβάσω.
Επισύρω την προσοχή σας
Επιπρόσθετα, είναι σημαντικό να σημειώσω για σκοπούς ενημέρωσης και διαφάνειας ότι έχουν ληφθεί από κοινού με την Κυβέρνηση αποφάσεις για την προστασία του χρηματοπιστωτικού συστήματος, των δημόσιων πόρων καθώς και ορισμένων ομάδων καταθετών, όπως για παράδειγμα, φιλανθρωπικά ιδρύματα, καταθέσεις της γενικής κυβέρνησης, των σχολείων και εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, κ.λπ.
Ενδεχομένως, με τη συμπερίληψη και άλλων ομάδων καταθετών που αποκλείονται από τη διαδικασία μετατροπής των ανασφάλιστων καταθέσεων σε μετοχές, σε οικονομικούς, λογιστικούς όρους, αυτό συνεπάγεται τη μεταφορά επιπρόσθετων υποχρεώσεων στον ισολογισμό της Τράπεζας Κύπρου δημιουργώντας έτσι περισσότερες οικονομικές υποχρεώσεις. Επισύρω την προσοχή σας ότι για κάθε πρόσθετη εξαίρεση, η συνεισφορά των ανασφάλιστων καταθετών αυξάνεται.
Οι μεταρρυθμίσεις είναι πρωτόγνωρες για το κυπριακό τραπεζικό σύστημα και είναι αναμενόμενο ότι προκαλούν αντιδράσεις. Σέβομαι και κατανοώ τον κόσμο και τις δυσκολίες που υπάρχουν.
Γνωρίζω τις κατηγορίες και την επίρριψη ευθυνών που εκτοξεύονται το τελευταίο διάστημα κατά της Κεντρικής Τράπεζας και του Διοικητή για τις προθέσεις και τους χειρισμούς στα θέματα του χρηματοπιστωτικού τομέα.
Κατανοώ ότι υπάρχει θυμός και ανασφάλεια
Κατανοώ ότι υπάρχει θυμός και ανασφάλεια από πλευράς του κοινού, ίσως επειδή δεν είναι εις γνώσιν του τα πραγματικά γεγονότα. Γι’ αυτό και είμαι σήμερα εδώ, παρουσιάζοντας τα γεγονότα με στοιχεία, έτσι ώστε όλοι να γνωρίζουν τι πραγματικά συνέβη.
Η ΚΤΚ και ο Διοικητής βρέθηκαν αντιμέτωποι με μια πραγματικότητα που προέκυψε από πολιτικές αποφάσεις και είχαν τη θεσμική ευθύνη να αντιμετωπίσουν την δεινή κατάσταση στην οποία βρέθηκε το χρηματοπιστωτικό μας σύστημα.
Επιπρόσθετα, τις τελευταίες μέρες, παρουσιάστηκε στα ΜΜΕ η ανεξάρτητη έρευνα του οίκου Alvarez & Marsal για τις συνθήκες κάτω από τις οποίες η Λαϊκή Τράπεζα και η Τράπεζα Κύπρου ζήτησαν κρατική στήριξη. Οι όροι εντολής προέβλεπαν τη διερεύνηση αναφορικά με την επέκταση των τραπεζών αυτών στο εξωτερικό με τη μορφή δικτύου καταστημάτων ή θυγατρικών εταιρειών και μέσω της εξαγοράς τραπεζών καθώς και οι συνθήκες κάτω από τις οποίες έγινε η αγορά ελληνικών ομολόγων.
Η έρευνα για τη Λαϊκή
Σε ότι αφορά τη Λαϊκή Τράπεζα, η έρευνα αναμένεται να ολοκληρωθεί τους επόμενους μήνες. Διευκρινίζω, όπως εξάλλου σαφώς αναφέρεται και στην ίδια την έκθεση, ότι η έρευνα θα καλύψει την αγορά ελληνικών κρατικών ομολόγων από τη Λαϊκή Τράπεζα, καθώς και την επέκταση της Λαϊκής Τράπεζας εκτός Κύπρου εξετάζοντας, παράλληλα, το ρόλο και τις τυχόν ευθύνες όλων των εμπλεκομένων.
Κατανοώ τους λόγους ανησυχίας και την έκφραση δυσπιστίας για το κατά πόσο θα ολοκληρωθεί η έρευνα και πότε. Διευκρινίζω ότι οι όροι εντολής της έρευνας αποσκοπούσαν στο να εντοπισθούν τα κακώς έχοντα στις δύο μεγάλες τράπεζες και να υποβοηθηθεί η ΚΤΚ στην εκτέλεση των αρμοδιοτήτων της, λαμβάνοντας όλα τα αναγκαία διορθωτικά μέτρα. Στόχος της έρευνας δεν ήταν και δεν μπορούσε να ήταν ο εντοπισμός τυχόν αδικημάτων εκ μέρους της ΚΤΚ και είναι γι’ αυτό το λόγο που αντίγραφο της Έκθεσης έχει ήδη διαβιβασθεί στον Γενικό Εισαγγελέα για όσες ενέργειες κρίνει σκόπιμες.
Τέλος, επιθυμώ να τονίσω ότι σε συνεργασία με την κυβέρνηση και τους θεσμούς, προχωρούμε σε εφικτές λύσεις έτσι ώστε, στο τέλος του Προγράμματος να έχουμε ένα ισχυρό χρηματοπιστωτικό τομέα, ο οποίος θα συμβάλει στην ανάπτυξη της οικονομίας μας».
