Διορισμός: Το όνειρο που μετέτρεψαν σε εφιάλτη

ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ Α. ΠΟΛΗ*

Η ΕΕΥ ανακοίνωσε στις 28/2/2014 κατάλογο  3338 άνεργων  δασκάλων που αναμένουν  διορισμό. Ο αριθμός αυτός, παρά την τραγικότητα του, αποκαλύπτει μέρος μόνο του άθλιου παιγνιδιού που παίχτηκε και παίζεται εις βάρος της νεολαίας και των ονείρων της για ένα καλύτερο αύριο. Ο αριθμός των ανέργων αποτελεί την κορυφή του παγόβουνου. Το ουσιαστικό ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί είναι:

Πόσοι από αυτούς τους ανέργους θα διοριστούν την επόμενη δεκαετία;

 Θα προσπαθήσουμε να σκιαγραφήσουμε τη μεγάλη εικόνα και τις ευθύνες που κρύβονται πίσω από το τσαλάκωμα των ονείρων χιλιάδων νέων. Στις 21/5/2013 η ΕΕΥ δημοσίευσε τον κατάλογο με τις μονάδες μεταθέσεων των εν υπηρεσία δασκάλων. Το ενδιαφέρον με τον κατάλογο αυτό είναι ότι μπορεί να σε βοηθήσει να υπολογίσεις με ακρίβεια τον αριθμό των δασκάλων που θα αφυπηρετήσουν  τα επόμενα χρόνια, επειδή καταγράφει τους εκπαιδευτικούς Δημοτικής με βάση την αύξουσα σειρά του προσωπικού τους φακέλου. Ο υποφαινόμενος, παρόλο που δεν έχει συμπληρώσει το 50^ο έτος της ηλικίας του ακόμα, είναι 92^ος  στον κατάλογο, ενώ υπάρχουν μόνο 74 άτομα που αποφοίτησαν από την Παιδαγωγική Ακαδημία Κύπρου πριν από αυτόν. Υπάρχουν δηλαδή λιγότεροι από 100 άνθρωποι που θα αφυπηρετήσουν ως το 2026 και αυτό υπό τις καλύτερες συνθήκες. Οι  3338 αδιόριστοι δάσκαλοι εγράφησαν στον κατάλογο την περίοδο 2005-2013 δηλαδή με μέσο ρυθμό εγγραφής  ανέργων 370 άτομα κατ’ έτος. Αν συνεχιστεί ο σημερινός ρυθμός, το 2026 ο κατάλογος θα έχει  πέραν των 7500 ανέργων,  από τους οποίους θα διοριστούν λόγω αφυπηρετήσεων μόνο οι 100. Η υπογεννητικότητα, λόγω και της κρίσεως δεν αναμένεται να υποχωρήσει, ενώ το μνημόνιο ρητώς αναφέρει ότι η ηλικία  υποχρεωτικής αφυπηρέτησης θα αυξάνεται κατά έξι μήνες ανά πενταετία, μετά το 2018.

Η καταθλιπτική εικόνα σχολείων με υπερήλικες δασκάλους, οι οποίοι θα διανύουν την έβδομη δεκαετία της ζωής τους, ενώ η μάζα των ανέργων εκπαιδευτικών θα είναι 30-40 ετών, αποτελεί την εφιαλτική προοπτική της επόμενης δεκαετίας. Υπάρχουν ανάγκες στην καλύτερη περίπτωση 10 διορισμών κατ’ έτος και τα πανεπιστήμια συνεχίζουν να τροφοδοτούν τον κατάλογο με εκατοντάδες αποφοίτους το χρόνο. Ανεξάρτητα από το αν το σύστημα διορισμού μείνει το ίδιο ή αλλάξει, δημιουργείται μια χαμένη γενιά δασκάλων, οι οποίοι Θα ζήσουν τα πιο παραγωγικά τους χρόνια μεταξύ ανεργίας και υπό-απασχόλησης.  Όποιο και να είναι το σύστημα διορισμού, μόνο ένας στους 75 ανέργους θα διοριστεί ως το 2026.

Η εφιαλτική εικόνα που περιγράψαμε πιο πάνω δεν αποτελεί το χειρότερο σενάριο. Η Παγκόσμια Τράπεζα και η Γενική Ελέγκτρια του Κράτους υποστηρίζουν ότι πρέπει να καταργηθεί η μείωση διδακτικού χρόνου που καρπούνται οι δάσκαλοι όταν φτάσουν το 15^ο και 21^ο έτος υπηρεσίας τους. Σε μια τέτοια περίπτωση όχι μόνο δεν θα έχουμε διορισμούς με το σταγονόμετρο την επόμενη δεκαετία, αλλά πιθανόν να έχουμε απολύσεις μέρους  του υφιστάμενου προσωπικού!

Για να βρούμε ποιοι βρίσκονται πίσω από αυτή την κατάσταση πρέπει να απαντήσουμε  το ακόλουθο ερώτημα.

Ποιοι ωφελούνται από το στραπατσάρισμα των προοπτικών διορισμού των νέων δασκάλων;

Προσωπικά δίνω τις ακόλουθες απαντήσεις.

1. Οι νεοφιλελεύθεροι πολιτικοί, υπέρμαχοι της Laisez faire οικονομίας και εντολοδόχοι ιδιωτικών συμφερόντων, απορρύθμισαν την προσφορά από τη ζήτηση για να έχουν τα ιδιωτικά πανεπιστήμια κέρδη και οι απόφοιτοι.. πτυχία για να διακοσμούν τους τοίχους των σπιτιών τους.
2. Οι εργοδότες στην ιδιωτική εκπαίδευση τρίβουν τα χέρια τους από χαρά, αφού η υπερπροσφορά μειώνει τους μισθούς.  Οι απόφοιτοι  παρακαλούν να δουλέψουν για ένα κομμάτι ψωμί και οι ιδιοκτήτες των ιδιωτικών σχολείων  κάνουν υπερκέρδη.
3. Το Πανεπιστημιακό κατεστημένο των δημοσίων πανεπιστημίων ευνοείται από την  υπέρ-παραγωγή αποφοίτων,  γιατί έτσι  διατηρεί τις θέσεις, τους υψηλούς μισθούς και τα προνόμια του,  ενώ τα χρήματα  των φορολογούμενων θα έπρεπε να πηγαίνουν σε μη κεκορεσμένους τομείς της οικονομίας.

Η μείωση του αριθμού των εισακτέων στα παιδαγωγικά τμήματα των  δημόσιων και των ιδιωτικών πανεπιστημίων είναι ένα τεκμηριωμένο ζητούμενο. Παράλληλα πρέπει ο επαγγελματικός προσανατολισμός να δίνει στους νέους τα πραγματικά δεδομένα για τις προοπτικές εύρεσης εργασίας σε κάθε κλάδο σπουδών. Μια υγιής κοινωνία δεν πρέπει να σπαταλά τους περιορισμένους πόρους της στην παραγωγή ανέργων, αλλά να τους επενδύει σε κλάδους με προοπτική, για το καλό τόσο της νεολαίας όσο και της οικονομίας.

*ΒΓΓ ΑΚΙΔΑ