ΤΟΥ ΔΡΟΣ ΑΝΔΡΕΑ ΣΕΡΑΦΕΙΜ*
Μαρί. 11 Ιουλίου 2011. Η μνήμη γυρνάει στον τόπο του έκρηξης ξανά και ξανά. Και σέρνει τις ίδιες εικόνες. Χωρίς να αφήνει να κλείσουν οι πληγές. Γιατί δεν πρέπει και να κλείσουν. 13 άνθρωποι χάθηκαν. Δεν μπορούν να χωρέσουν σε μια υποσημείωση στα γραφτά της ιστορίας. Δεν μπορούν να αφεθούν στη λήθη του χρόνου ή στην ανθρώπινη κανονικότητα μιας ζωής... στρωμένης και τακτοποιημένης. Tέτοια μέρα, 8 χρονιά μετά, είμαι πεπεισμένος ότι πρέπει να δούμε το Μαρί ως φαινόμενο. Ως συμβολισμό της εποχής και του τόπου. Γιατί αυτές είναι, δυστυχώς, οι πραγματικές διαστάσεις του Μαρί. Και αν έγινε ένα που μας πλήγωσε και μας πόνεσε όσο τίποτε, έγιναν, θα γίνουν και θα γίνονται δεκάδες άλλα. Τουλάχιστον, ας είναι αναίμακτα. Αλλά θα είναι σημαντικά εξίσου. Δεν είναι το κράτος γενικά, ούτε οι θεσμοί αοριστολογικά, που ευθύνονται για το Μαρί. Πρέπει να είμαστε ειλικρινείς: είναι οι άνθρωποι. Οι «λιμοκοντόροι» του συστήματος – οι ανέλεγκτοι, οι ανεξέλεγκτοι, οι αυθαίρετοι, οι άδικοι, οι ανάλγητοι. Όσοι νομίζουν ότι τους δίνεται το δικαίωμα να αποφασίζουν κατά το δοκούν και να απαρνούνται τις ευθύνες μετά. Όσοι στοχοποιούν ανθρώπους και δη και νέα παιδιά στον τόπο αυτό, γιατί ξέρουν ότι, για ό,τι αποφασίσουν, κανείς ποτέ δεν πρόκειται να τους ζητήσει τον λόγο και κανείς ποτέ δεν πρόκειται να τους τιμωρήσει. Όσοι νομίζουν ότι έχουν την άνεση ή το δικαίωμα να παίζουν με την ανθρώπινη ζωή και να εξευτελίζουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Αυτοί. Και είναι πολλοί. Και είναι γύρω μας. Και είναι δίπλα μας. Δυστυχώς, αυτό είναι το Μαρί. Τόσο ευρύ και τόσο νοσηρό φαινόμενο.
Η επόμενη συμπερασματική παρατήρηση υπηρετεί μια απόλυτα αδιατάραχτη νομοτέλεια. Μια εξίσωση δράσης-αντίδρασης, τόσο καλά μαθηματικώς, φυσικώς, μεταφυσικώς και υπερφυσικώς ρυθμισμένη, που αποκτά διαστάσεις αναπόδραστης μοίρας. Όσο ο νόμος της σιωπής, το δόγμα της ανοχής και η βολή της αδράνειας δίνουν άλλοθι, πρακτικό και ηθικό, στους ανθρώπους του συστήματος, τόσο εντονότερο θα είναι το αίσθημα ότι το επόμενο, επώδυνο και ίσως όχι αναίμακτο, Μαρί είναι απλώς θέμα χρόνου. Όσο οι άνθρωποι στον τόπο αυτό συνεχίζουμε να παρατηρούμε τις ζωές μας, με ένα κάπως κινηματογραφικό εμμονοληπτικό πάθος, ανήμποροι να ξεφύγουμε από το λάθος, τόσο πιο ανελέητα το λάθος αυτό θα μας κατατρέχει και θα κατατρύχει την ατομικότητα και τη συλλογικότητά μας. Με άλλα λόγια, το Μαρί του 2011 είχε συγκεκριμένους φυσικούς αυτουργούς. Το Μαρί «του κάποτε στο μέλλον» θα έχει ως ηθικούς αυτουργούς όσους από εμάς θα μπορούσαμε να κάνουμε κάτι διαφορετικό στον τόπο αυτό, αλλά δεν τολμήσαμε. Είτε γιατί φοβηθήκαμε, είτε γιατί παρά προσδοκίαν ελπίσαμε, είτε γιατί συμβιβαστήκαμε.
Είδα την κύρια Πόπη Χριστοφόρου, τη μάνα των διδύμων, στην τελετή αποφοίτησης της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κύπρου στις 27 Ιουνίου 2019. Αισθάνθηκα υπερήφανος που αυτή η γυναίκα ήταν στον ίδιο χώρο με εμένα. Σε αυτήν, στη Μαρία Ηρακλέους και στην Κυριακή Ιωαννίδου είναι αφιερωμένες οι λέξεις και οι σκέψεις.*Φιλόλογος