Γιατί διαφωνούμε με την πρόταση του Υπουργείου Παιδείας για τις εξετάσεις

ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΦΙΔΗ*

Αναφορικά με την «Εισήγηση για εκσυγχρονισμό του θεσμού των Παγκύπριων Εξετάσεων», που κατέθεσε το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού, το ΑΚΕΛ κατέθεσε άμεσα τις απόψεις του μετά από εκτενή ανάλυση στο Γραφείο Παιδείας του κόμματος.

Αρχικά κρίνουμε σκόπιμο να υπενθυμίσουμε ότι το ΑΚΕΛ είχε αντιταχθεί στην ενοποίηση των Ενιαίων και Εισαγωγικών Εξετάσεων στις Παγκύπριες Εξετάσεις, γιατί είχαμε και συνεχίζουμε να έχουμε τη θέση, ότι η πρόσβαση στην ανώτατη εκπαίδευση πρέπει να είναι ανεξάρτητη από τη λειτουργία του σχολείου και να ακολουθεί χρονικά και ουσιαστικά την ολοκλήρωση του μορφωτικού του έργου.

Είμαστε έτοιμοι επίσης να συζητήσουμε αλλαγές στο χρόνο και τρόπο που διεξάγονται οι ανεξετάσεις για να επωφεληθούν οι μαθητές και να γίνεται πιο έγκαιρος προγραμματισμός της ακαδημαϊκής χρονιάς.

Σημειώνουμε, όμως, ότι η συγκεκριμένη πρόταση που κατέθεσε το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού για το διαχωρισμό των Παγκύπριων Εξετάσεων και τον πολλαπλασιασμό των εξετάσεων από το Δημοτικό μέχρι το Λύκειο, κινείται σε εντελώς αντίθετη κατεύθυνση από τον μορφωτικό χαρακτήρα του σχολείου -τον δημοκρατικό και ανθρώπινο- που εμείς οραματιζόμαστε. Αντίθετα, η πρόταση που κατατέθηκε, θα εντείνει τον εξετασιοκεντρικό και γνωσιοκεντρικό χαρακτήρα του σχολείου, θα αυξήσει σε μεγάλο βαθμό τη ζήτηση για παραπαιδεία επιβαρύνοντας ακόμα περισσότερο τον οικογενειακό προϋπολογισμό, θα οδηγήσει στη διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων και στην αύξηση των φαινομένων της σχολικής διαρροής και της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου. 

Κατ’ αρχάς σημειώνουμε ότι η Επιτροπή που επεξεργάστηκε την πρόταση υπερέβηκε κατά πολύ τους όρους εντολής που της δόθηκαν, όπως διατυπώνονται στη σελίδα 3 της πρότασης. Αντί να ασχοληθεί με το αντικείμενο που της ανατέθηκε, δηλαδή τις Παγκύπριες Εξετάσεις και τις επιμέρους πτυχές της, επεκτάθηκε σε εισηγήσεις για την εισαγωγή πρόσθετων εξετάσεων σε όλες της τάξεις της Μέσης Εκπαίδευσης και της Στ’ Δημοτικού.

Θεωρούμε ότι ο διαχωρισμός συγκριτικής και διαμορφωτικής αξιολόγησης, όπως γίνεται στην πρόταση, είναι ψευδεπίγραφος. Κατά την άποψή μας, οι εξετάσεις που παρουσιάζονται στην πρόταση ως διαμορφωτικές στην πραγματικότητα δεν είναι διαμορφωτικές, αφού οι επιδόσεις των μαθητών σ’ αυτές αποτιμώνται βαθμολογικά και, ως εκ τούτου, οδηγούν στη σύγκριση και κατάταξή τους.

Έχουμε σοβαρές ενστάσεις για εισαγωγή της Τράπεζας Ερωτήσεων, γιατί θεωρούμε ότι οδηγεί ακόμα πιο έντονα στην τυποποίηση του σχολείου, σε διδασκαλία με βάση τα «SOS» και επειδή μετατρέπει τον εκπαιδευτικό απλά σε προγυμναστή εξετάσεων, ο οποίος χάνει το όποιο παιδαγωγικό και μορφωτικό του φορτίο.

Ταυτόχρονα, προκύπτουν σοβαροί κίνδυνοι όσον αφορά στο αδιάβλητο των Παγκύπριων Εξετάσεων, το οποίο, όπως επισημαίνεται και στην ίδια την πρόταση, διασφαλίζεται με τις διαδικασίες των Παγκύπριων Εξετάσεων. Αυτό οφείλεται, μεταξύ άλλων, στο χρόνο ορισμού των Επιτροπών Θεματοθετών, στο νέο τρόπο αποστολής και πολλαπλασιασμού των εξεταστικών δοκιμίων και στην εισήγηση για δημιουργία της Τράπεζας Ερωτήσεων.

Ταυτόχρονα, η εισήγηση χαρακτηρίζεται από πολλές ασάφειες και κενά, από τα οποία προκύπτουν σειρά ερωτημάτων, τα οποία είναι, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα:

• Πόσα και ποια θα είναι συνολικά τα εξεταζόμενα μαθήματα για τους μαθητές; Στην πρόταση γίνεται αναφορά σε αριθμό μαθημάτων πρόσβασης, δε διευκρινίζεται όμως ο αριθμός των μαθημάτων απόλυσης σε όλες τις τάξεις.
• Ποια είναι τα επιχειρήματα και οι λόγοι για την αύξηση της βαρύτητας των γραπτών εξετάσεων απόλυσης από το 30% που είναι σήμερα στο 40% (20% + 20%);
• Η χρονική περίοδος που δίνεται για τις δύο απολυτήριες εξετάσεις (μιας εβδομάδας) θεωρείται αρκετή, ειδικά για τη Β’ και Γ’ Λυκείου, για να διασφαλιστεί ότι οι μαθητές θα έχουν μόνο μία γραπτή εξέταση την ημέρα. Έχει υπολογιστεί πόσα θα είναι συνολικά τα μαθήματα απόλυσης στο Λύκειο και πώς θα χωρέσουν αυτά σε μία εβδομάδα;
• Ποιοι μαθητές θα συμμετέχουν στις δύο περιόδους υποστηρικτικής/ενισχυτικής διδασκαλίας; Πόσες θα είναι συνολικά οι ώρες που διαρκεί; Σε ποια μαθήματα θα παρέχεται υποστηρικτική/ενισχυτική διδασκαλία (σε όλα ή μόνο στα εξεταζόμενα);
• Στην πρόταση αναφέρεται πάρα πολλές φορές το γνωσιολογικό υπόβαθρο των μαθητών. Ποια είναι η θέση της καλλιέργειας δεξιοτήτων, ικανοτήτων, αξιών και της κριτικής σκέψης στο σχολείο που διαμορφώνει και αυτή η πρόταση;
• Στην πρόταση αναφέρεται ότι η αξιολόγηση κατά τη διάρκεια των τετραμήνων θα βασίζεται μεταξύ άλλων στα αποτελέσματα μικρών γραπτών αξιολογήσεων μικρής κλίμακας (κυρίως χωρίς προειδοποίηση). Ποιο είναι το εύρος αυτών των μικρών αξιολογήσεων; Πόσες θα είναι συνολικά οι προειδοποιημένες και απροειδοποίητες μικρές αξιολογήσεις;

Καλούμε το Υπουργείο Παιδείας να αποσύρει την πρόταση αυτή και να επικεντρωθεί στο διαχωρισμό Εισαγωγικών και Απολυτήριων εξετάσεων όπως και στη βελτίωση του θεσμού των ανεξετάσεων.

*Επικεφαλής του Γραφείου Παιδείας του ΑΚΕΛ