ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΓΡΗΓΟΡΗ ΜΑΚΡΙΔΗ*
Είναι γεγονός ότι τα τελευταία 2 χρόνια παρατηρείται σημαντική αύξηση της συμμετοχές στους διαγωνισμούς των Μαθηματικών, χωρίς ακόμη να φτάσουμε στα παλαιά επίπεδα της δεκαετίας του 2000. Φυσικά μπορεί ο δείκτης αυτός να σχετίζεται σε κάποιο βαθμό με την ανάκαμψη της οικονομίας του τόπου μας που άρχισε να δείχνει στοιχεία ελπίδας.
Αν αναφερθούμε στους διάφορους διαγωνισμούς για τα Μαθηματικά, οι βασικές ικανότητες που εξετάζονται από τέτοιους διαγωνισμούς είναι ο λογικός συνδυασμός και όχι η απλή μαθηματική γνώση. Για αυτό το λόγο θεωρείται ότι οι μαθητές που διακρίνονται έχουν ικανότητες που θα τους βοηθήσουν να αναπτυχθούν ως επιστήμονες και ακόμη περισσότερο ως ταλέντα στο τομέα τους καθώς επίσης και σε άτομα που στην ουσία μπορούν ακολουθήσουν οποιαδήποτε σπουδή επιθυμούν. Η συσχέτιση μεταξύ της επίδοσης στα Μαθηματικά και την επιτυχίας στις Παγκύπριες εξετάσεις και εξασφάλιση θέσης σε προγράμματα σπουδών είναι εξαιρετικά ψηλή και αποδεδειγμένη.
Θεωρώ πολύ σημαντικό όλοι οι μαθητές να έχουν ίσες ευκαιρίες εξασφάλισης θέσης στα Ανώτατα Ιδρύματα της Κύπρου και Ελλάδας και πιστεύω ότι η συμμετοχή σε διαγωνισμούς που έχουν το στοιχείο του ανταγωνισμού σε τοπικό ή εθνικό επίπεδο, στην ουσία προετοιμάζουν τους μαθητές από νεαρή ηλικία να αντιμετωπίσουν την εξέταση και στην ουσία διαγωνισμό που θα καθορίσει το μέλλον τους, όπως οι Παγκύπριες Εξετάσεις.
Είναι πλέον ευρέως γνωστό ότι μια από τις πιο σημαντικές ικανότητες και δεξιότητες είναι αυτή της επικοινωνίας της γνώσης και ιδιαίτερα των θετικών επιστημών, μια ικανότητα που χρειάζεται να έχουν μαθητές, εκπαιδευτικοί αλλά και ο κάθε πολίτης. Για τους μαθητές ιδιαίτερα είναι μια παράλληλη δεξιότητα και ικανότητα που μαζί με τη γνώση θα τους δώσει το πιο ισχυρό εργαλείο για ανάπτυξη της σταδιοδρομίας που επιθυμούν και όχι αυτή που απλά μπορούν.
Πρόσφατα, έρευνα που ολοκληρώθηκε στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού έργου EDIPUS: EuropeanDigitalPortfolioforUniversityStudents, η οποία μελέτησε τις απόψεις των επιχειρήσεων στην Ευρώπη για τις προτιμήσεις τους στα στοιχεία που εξετάζουν όταν προσλαμβάνουν προσωπικό, επιβεβαίωσε τις τάσεις που εδώ και καιρό παρατηρούνται, δηλαδή ότι η δεξιότητα της επικοινωνίας αποτελεί πρώτη προτίμηση στην πρόσληψη προσωπικού και ακολουθεί ως δεύτερη οι δεξιότητες στα λεγόμενα softskillsκαι αφήνει τρίτη τη γνώση που καθορίζεται από το πρόγραμμα σπουδών και τα πτυχία που έχει ο καθένας.
Για αυτό το λόγο πιστεύω ότι εκτός των παραδοσιακών διαγωνισμών, διαγωνισμοί όπως το MATHFactor, SCIENCE-Factor, MATHeatre, SCIENCE-Theatre που ήδη οργανώνονται στο τοπικό και στο διεθνή χώρο μέσω του συνεδρίου EUROMATH, αποτελούν το μέγιστο εργαλείο ανάπτυξης συνδυασμού μαθηματικής και επικοινωνιακής επάρκειας καθώς και άλλων θετικών επιστημών με κίνητρο την επικοινωνία της γνώσης με σωστό περιεχόμενο, σαφήνεια και ταλέντο.
Νέες σκέψεις για πρακτικές λύσεις που να μπορούν να διορθώσουν την αδυναμία που φάνηκε στο εκπαιδευτικό μας σύστημα μέσα από διεθνείς εξετάσεις όπως η PISA είναι να αναπτυχθεί υλικό για χρήση από εκπαιδευτικούς, αλλά και να συμπεριληφθεί σε διαγωνισμούς,με θέματα με μορφή «Λεκτικών Προβλημάτων». Ίσως αυτό να είναι το «φάρμακο» θεραπείας του εκπαιδευτικού μας συστήματος αφού καλείται ο μαθητής να βελτιώσει ταυτόχρονα τις ικανότητες του στη κατανόηση κειμένου, πράγμα που έχει παρατηρηθεί ότι υστερούν οι μαθητές μας, και της ικανότητας ανάλυσης και μοντελοποίησης Μαθηματικού λεκτικού προβλήματος, πράγμα που και αυτό έχει παρατηρηθεί ότι έχουν αδυναμίες οι μαθητές μας. Χωρίς ιδιαίτερες αλλαγές στο αναλυτικό πρόγραμμα μπορεί ναενισχυθεί το σύστημα με λεκτικά προβλήματα και μεθόδους ανάλυσης τους και επίλυσης τέτοιων προβλημάτων οι οποίες βοηθούν στην ανάπτυξη λογικού συνδυασμού σκέψεων. Αυτό θα μπορεί να γίνει σε όλες τις θετικές επιστήμες και το αποτέλεσμα θα είναι μια σημαντική βελτίωση της ικανότητας όλων, εκπαιδευτικών, μαθητών, γονιών, και μελλοντικών επιστημόνων και εργαζομένων.
Το Ίδρυμα ΘΑΛΗΣ άρχισε την εφαρμογή της ιδέας των λεκτικών προβλημάτων σε ειδικά προγράμματα ανάπτυξης δεξιοτήτων και ικανοτήτων στα Μαθηματικά σε μαθητές ηλικίας 10-14 ετών. Σύντομα αναμένεται να υπάρχουν αποτελέσματα με ενδείξεις για την ανάπτυξη των δεξιοτήτων με αποτελέσματα από το Τεστ Ικανοτήτων ΘΑΛΗΣ.
Κλείνω με τρία συμβολικά και μερικώς σχετικά γνωμικά ξένων φιλοσόφων καθώς και τρία του δικού μας Αριστοτέλη.
Αριστοτέλης
* Πρόεδρος της Κυπριακής Μαθηματικής Εταιρείας,
Πρόεδρος της Μαθηματικής Εταιρείας Νοτιοανατολικής Ευρώπης,
Πρόεδρος του Ιδρύματος ΘΑΛΗΣ,
Μέλος της Επιτροπής Παιδείας της Ευρωπαϊκής Μαθηματικής Εταιρείας,
Πρόεδρος του European Association of ERASMUS Coordinators,
Πρόεδρος του European Association of Career Guidance.
