Άγνωστες ψηφίδες της Ιστορίας της Κυπριακής Εκπαίδευσης
ΤΟΥ ΔΡΟΣ ΑΝΔΡΕΑ ΚΑΣΟΥΛΙΔΗ*
Την 31η Μαρτίου 1965 η ΕΚΣΚ διαλύεται και στη θέση της ιδρύεται το υπουργείο Παιδείας, μια μεταβολή που αιτιολογείται από το δίκαιο της ανάγκης. Το σύνολο των εκπαιδευτικών ζητημάτων μεταφέρεται στη σφαίρα του ευρύτερου κυβερνητικού προγραμματισμού.
Στο πρώτο της υπόμνημα μετά την ίδρυση υπουργείου Παιδείας, η Παγκύπρια Οργάνωση Ελλήνων Διδασκάλων (ΠΟΕΔ) διατυπώνει τη δική της οπτική ως προς την διαμορφούμενη εκπαιδευτική κατάσταση. Αυτή η οπτική αναλύεται σε τρεις βασικές θέσεις: (α) την ανάγκη όπως «ισχύσουν εν Κύπρω αι γενικαί κατευθύνσεις της εκπαιδεύσεως της Μητρός Πατρίδος», (β) τη διατήρηση θεσμών «της Κυπριακής εκπαιδεύσεως οίτινες παραδεδειγμένως έχουν προβάδισμα εις προοδευτικότητα», (γ) την αναγνώριση ότι «το ζήτημα της εκπαιδευτικής ένωσης είναι θέμα πολιτικής απόφασης» και ως τέτοιο θα πρέπει να αντιμετωπιστεί (1).
Η ΠΟΕΔ συγχρονίζεται απόλυτα με τις βασικές αρχές της εκπαιδευτικής πολιτικής του υπουργού Κωνσταντίνου Σπυριδάκι, γεγονός που διαφαίνεται από τις απόψεις που εκφράζει στο εκφραστικό της έντυπο. Η Οργάνωση των δασκάλων υιοθετεί τη θέση ότι το εκπαιδευτικό σύστημα χρειάζεται αλλαγή, έτσι ώστε «να προσαρμοσθή προς τα σημερινά δεδομένα της παιδαγωγικής επιστήμης, της τεχνικής εξέλιξης», στα πλαίσια πάντοτε «των τοπικών συνθηκών και της κυπριακής πραγματικότητας»(2). Η επιχειρηματολογία που χρησιμοποιεί η ηγεσία της Οργάνωσης δεν διαφέρει από την επιχειρηματολογία του υπουργού Παιδείας, καθώς υποστηρίζει την υπεροχή της ανθρωπιστικής παιδείας έναντι της τεχνικής εκπαίδευσης - «πρώτα πρέπει να δημιουργήσουμε ανθρώπους κι ύστερα τεχνικούς και ειδικούς» -, καθώς, την ίδια ώρα, προβάλλει «την ανάγκη της επέκτασης της υποχρεωτικής εκπαίδευσης».
Από την άλλη, η ηγεσία της Οργάνωσης Ελλήνων Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης Κύπρου (ΟΕΛΜΕΚ) φαίνεται ότι αντιμετωπίζει με επιφύλαξη ευθύς εξαρχής την ίδρυση Υπουργείου Παιδείας. Δεν διστάζει με ανακοίνωσή της να χαρακτηρίσει την εκπαιδευτική πολιτική που ακολουθείται ως «εθνικώς επικίνδυνον»(3), κρίνοντας τις διάφορες αποφάσεις της κυβέρνησης ως αντίθετες προς την διακηρυχθείσα πολιτική της «πλήρους ταύτισης». Ως τέτοιες αναφέρονται α) η σύνθεση της Επιτροπής Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας (ΕΕΥ), η οποία «αφίσταται εν πολλοίς από την της αντιστοίχου Επιτροπής, η οποία λειτουργεί εν Ελλάδι», β) η κατάργηση της Επιτροπής Παραπόνων, γ) η «μη εφαρμογή του Βασιλικού διατάγματος, του αφορώντος εις την διεξαγωγήν των γραπτών εξετάσεων του β΄εξαμήνου και η επαναφορά του συστήματος εξετάσεων του καθιερωθέντος υπό της Ελληνικής Κοινοτικής Συνέλευσης Κύπρου», δ) ο μη διαχωρισμός των Γυμνασίων της Κύπρου σε Γυμνάσια και Λύκεια, ε) η επαναφορά του θεσμού των εισιτηρίων εξετάσεων για τα Γυμνάσια, στ) η μη εισαγωγή εισιτηρίων εξετάσεων για τα Λύκεια, ζ) η απόφαση για δημιουργία θέσης Γενικού Διευθυντή του υπουργείου Παιδείας και ταυτόχρονα θέσης Διευθυντή Εκπαίδευσης. Ιδιαίτερα επικρίνεται ο διορισμός τεχνοκράτη αντί εκπαιδευτικού στη θέση του Γενικού Διευθυντή.
Η ΟΕΛΜΕΚ επαναλαμβάνει την αξίωσή τηςγια εκπαιδευτική ένωση με την Ελλάδα και συζητά ζητήματα που αφορούν τα εργασιακά δεδομένα των μελών της, κατά τη διάρκεια συνάντησης που έχει με τις ελληνικές εκπαιδευτικές αρχές.Η ενέργεια της ΟΕΛΜΕΚ να προχωρήσει σε διάλογο με τις ελλαδικές εκπαιδευτικές αρχές δεν γίνεται με μοναδικό στόχο την αποκόμιση οικονομικών ωφελημάτων για τα μέλη της. Πρόκειται για μια ενέργεια με σαφείς πολιτικές προεκτάσεις, καθώς με την ενέργειά της αυτή η ΟΕΛΜΕΚ δείχνει να αμφισβητεί το νεοϊδρυθέν υπουργείο Παιδείαςως εργοδότη της, αφού θεωρεί ότι η συγκρότηση υπουργείου Παιδείας απομακρύνει την ελληνοκυπριακή εκπαίδευση από το στόχο της εκπαιδευτικής ένωσης. Αναφέρει χαρακτηριστικά ο Π. Παύλου: «…η ίδρυση Υπουργείου Παιδείας της Κύπρου τον Απρίλιο θα προκαλέσει ένα είδος πανικού στους κόλπους της ηγεσίας της ΟΕΛΜΕΚ, αφού αυτή η κίνηση ερμηνεύθηκε ως εγκατάλειψη του στόχου – παρά τις περί αντιθέτου διαβεβαιώσεις του πρώτου Υπουργού Παιδείας δρα Κ. Σπυριδάκι. Η κρίση αυτή δε θα αργήσει να εσωτερικοποιηθεί τόσο με την εμφάνιση συσπειρώσεων και ομαδοποιήσεων, όσο και με ευθεία κριτική της βάσης προς την ηγεσία ότι αποτυγχάνει να προωθήσει ένα στόχο για χάρη του οποίου εγκατέλειψε όλα τα συνδικαλιστικά του αιτήματα» (4).
Η κυπριακή κυβέρνηση θα επιλέξει να μη δώσει συνέχεια στο ζήτημα που έχει προκαλέσει η ΟΕΛΜΕΚ με την επιλογή της να συζητήσει θέματα των μελών της με τις ελλαδικές εκπαιδευτικές αρχές, παρά τα προβλήματα που δημιουργούνται στο εσωτερικό μέτωπο.
*Διευθυντής – Γραφείο Υπουργού Παιδείας και Πολιτισμού
Ιστορικός της Εκπαίδευσης
Αναφορές:
