Ο διωγμός των αρίστων

ΤΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑ ΣΑΜΑΡΑ*

 ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Εδώ και δεκαετίες αναζητούν τα αίτια για τα πολλά προβλήματα του εκπαιδευτικού συστήματος. Κατά καιρούς γίνονται προσπάθειες βελτίωσης, οι οποίες σχεδόν ποτέ δεν ολοκληρώνονται, ένεκα της συνήθους ανά πενταετία, κομματικής αλλαγής στο πηδάλιο του κράτους. Το θέμα είναι ότι τα αποτελέσματα του συνόλου των Κυπρίων μαθητών (σε διεθνείς διαγωνισμούς π.χ. PISA) εξακολουθούν να βρίσκονται στον πάτο κι εμείς εξακολουθούμε να απορούμε και να διαμαρτυρόμαστε!

Γιατί επιτέλους δεν διερευνώνται και δεν εντοπίζονται τα αίτια των προβλημάτων και να επικεντρωθούμε σε διορθωτικές ενέργειες για επίλυσή τους; 

Ως τέτοια θα μπορούσαμε να εντοπίσουμε καταρχήν τα κάτωθι:

1. Η ελλιπής καλλιέργεια κριτικής και δημιουργικής σκέψης των μαθητών.
2. Η υπέρογκη ύλη! η εμμονή στην ύλη και  μη επικαιροποίηση της ύλης. 
3. Οι αναποτελεσματικές διδακτικές μέθοδοι (που θεωρητικά προτείνονται, αλλά μονον αποσπασματικά εφαρμόζονται!), η εμμονή! στην «παπαγαλία».
4. Η άρνηση έγκαιρης αποδοχής και καλλιέργειας των ιδιαιτέρων ταλέντων των μαθητών.
5. Η αδυναμία (ένεκα του συστήματος) να εμπνεύσει τα παιδιά, το σχολείο.
6. Το ασύνδετο του αναλυτικού προγράμματος με την καθημερινότητα.
7. Το εξετασιοκεντρικό σύστημα επιλογής σπουδών και ο τρόπος διορισμού.
8. Η απαξίωση του συστήματος για την προσφορά του Εκπαιδευτικού
9. Η απαξίωση από την ιεραρχία, των παιδαγωγικών πραγματικών  προσόντων και της επιστημονικής, κατάρτισης του διδάσκοντος που τυγχάνει να είναι θιασώτης της δια βίου μάθησης/επιμόρφωσης  
10. Ο  άδικος  τρόπος αξιολόγησης των καθηγητών.
11. Κ.α.π.

Στο παρόν δημοσίευμα θα επικεντρωθούμε εν τάχει στο σημείο 10.

 Σχολιασμός 1.

Η στην καλύτερη περίπτωση, σκληρότητα του ΥΠΠ  και υποτίμηση για το εκπαιδευτικό προσωπικό (αυτό φαίνεται έντονα σε περιόδους συνδικαλιστικών διεκδικήσεων), οδηγεί σε  απαξίωση του εκπαιδευτικού από την κοινωνία και  αντίδραση στο εκπαιδευτικό προσωπικό. Αυτό  δημιουργεί ένα αρνητικό φαύλο κύκλο που  ουσιαστικά πλήττει ποικιλότροπα , δυστυχώς, στα παιδιά.

 Σχολιασμός 2.

Ένα σχολείο για να είναι αποτελεσματικό είναι αναγκαίο  να λειτουργεί σε ένα περιβάλλον  αγαστής συνεργασίας μεταξύ του προσωπικού, αλληλοεκτίμησης, σεβασμού, συλλογικού οράματος αλλά προπάντων ήθικής ανταμειβής και δικαιοσύνης. 

Η πιο πάνω εισαγωγή και οι σχολιασμοί  αφορούν, τις αξιολογήσεις των καθηγητών και τη  μέχρι σήμερα μέθοδο του Υπουργείου, να αξιολογεί με βάση τα χρόνια υπηρεσίας και όχι τις ικανότητες και να αγνοεί και να παραγκωνίζει, εν πολλοίς, τις απόψεις των διευθυντών αλλά και των επιθεωρητών κάποιες φορές.

 Μπορεί λοιπόν να εντοπισθούν, σωρεία παραδόξων αλλά και να ψηλαφηθεί στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα στα σχολεία, η θλίψη και απογοήτευση των αρίστων γι΄ αυτήν την ισοπέδωση μετά τη γνωστοποίηση των αποτελεσμάτων αξιολόγησης. Η βιβλιογραφία βρίθει παραδειγμάτων όσον αφορά την θεωρία της προσδοκίας (rosenthal jacobson 1968 pygmalion in the  classroom). Όπου η απόδοση και η συμπεριφορά του μαθητή καταλήγει να ταυτίζεται με τη προσδοκόμενη από τον καθηγητή  και κατ ανάλογο τρόπο, η απόδοση του καθηγητή καταλήγει να ταυτίζεται με την προσδοκόμενη και συνεπώς …επιβαλλόμενη από το Υπουργείο!

Άριστοι και σε πολλές περιπτώσεις νέοι καθηγητές που θα ‘πρεπε να αξιολογούνται με ψηλή βαθμολογία, θυσιάζονται στο βωμό του συστήματος …κι αδύναμοι καθηγητές αξιολογούνται με άριστα, λόγω πολλών χρόνων υπηρεσίας και ηλικίας! ΚΙ ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΠΑΡΑΔΟΞΟ, ΠΟΥ ΑΝΑΚΟΠΤΕΙ ΤΗΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ. Το σύστημα, λοιπόν, απονευρώνει τους άριστους νέους και επιβραβεύει  μεθοδικά  τη μετριότητα! Συντελείται, λοιπόν, έτσι, ένας διωγμός! Ο διωγμός των  αρίστων!!!

Δεν είναι λοιπόν παράξενο που τα συλλογικά μας αποτελέσματα ως εκπαιδευτικό σύστημα και κατ επέκταση ως Κύπρος (PISA κλπ….),  είναι χαμηλά! Φυσικά τα λάθη είναι πολλά και περιλαμβάνουν κι άλλες πτυχές και παραμέτρους του συστήματος…… 

Μπορούμε να πούμε, καταλήγοντας, πως το σύστημα (εδώ και δεκαετίες) εξοντώνει πληθώρα  άξιων εκπαιδευτικών, πληθώρα ταλαντούχων μαθητών, τον ανθό της νεολαίας μας, και ουσιαστικά  αποτελεί τροχοπέδη στην ανάπτυξη του τόπου μας!

*Εκπαιδευτικός Φυσικής Αγωγής , Φιλόλογος, Μ.Α. Οργάνωση Διοίκηση Εκπαίδευσης, Διευθυντής Γυμνασίου.