ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ*
Οι πρώτοι που επηρεάζονται από τα πολλαπλά προβλήματα του δημόσιου σχολείου είναι αδιαμφησβήτητα οι μαθητές. Για αυτό είναι πολύ σημαντικό εμείς οι εκπαιδευτικοί αφού αναγνωρίσουμε τις στρεβλώσεις της δημόσιας εκπαίδευσης να εξηγήσουμε τόσο στους μαθητές όσο και στους γονείς πως και γιατί δημιουργήθηκαν και πως μπορούν να διορθωθούν.
Πριν από 6 χρόνια σε ένα επικριτικό άρθρο μου για τον εκπαιδευτικό συνδικαλισμό είχα γράψει: «Η καθημερινότητα του δημόσιου σχολείου είναι τόσο καταθλιπτική, όμως οι συνδικαλιστές δεν την αντιλαμβάνονται, αφού χάρη στον έμμισθο συνδικαλισμό, αυτοί απουσιάζουν από τα σχολεία από μια έως τέσσερεις μέρες τη βδομάδα. Από την άλλη οι εκπαιδευτικοί που είναι καθημερινοί μάρτυρες της επικρατούσας κατάστασης έχουν την πεποίθηση ότι μπορούν να αντέξουν ακόμα όσο αποζημιώνονται με τα κεκτημένα που υποτίθεται ότι τους εξασφαλίζουν οι ακούραστοι συνδικαλιστές. Ότι οι συνθήκες εργασίας των εκπαιδευτικών είναι από τις χειρότερες σε όλη τη δημόσια υπηρεσία δεν φαίνεται να απασχολεί τους συνδικαλιστές. Ούτε ότι τα περισσότερα διαλείμματα των εκπαιδευτικών είναι κατειλημμένα από έκτακτες συνεδριάσεις και εκδηλώσεις, και οι κενές τους είναι υπερχρεωμένες με καθήκοντα επιτηρήσεών, αναπληρώσεών, συντονισμού ομίλων και επιτροπών κ.α.» (Ο Φιλελεύθερος 1-1-2012).
Η πάγια τακτική όλων των κυβερνήσεων πριν από την οικονομική κρίση, ήταν η παροχή προς όλους τους δημόσιους υπαλλήλους επιπρόσθετων ωφελημάτων για να ανέχονται τις δυσμενείς συνθήκες εργασίας. Ενώ όμως στον υπόλοιπο δημόσιο τομέα οι εργασιακές συνθήκες έχουν βελτιωθεί σημαντικά, οι υποδομές των σχολείων βρίσκονται σε άθλια κατάσταση. Ο κλιματισμός είναι πολυτέλεια στις αίθουσες διδασκαλίας ενώ ο χώρος που αντιστοιχεί σε κάθε εκπαιδευτικό στους καθηγητικούς συλλόγους είναι λιγότερος από ένα τετραγωνικό μέτρο. Κατά τα άλλα το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού (ΥΠΠ) παραθέτει συγκριτικούς πίνακες με αριθμητικά στοιχεία και τους μέσους όρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αν θέλουμε πραγματικές συγκρίσεις ας δούμε μια ολοκληρωμένη εικόνα παρακολουθώντας την καθημερινότητα ενός δασκάλου ή ενός καθηγητή μέσης σε ένα ευρωπαϊκό σχολείο του μέσου όρου για να διαπιστωθεί πόσες από τις δραστηριότητες από αυτές που το ΥΠΠ αποκαλεί εξωδιδακτικό χρόνο είναι ενταγμένες στο κανονικό ωρολόγιο πρόγραμμα και πόσες από αυτές εκτελούνται από βοηθητικό προσωπικό (φύλακες, νοσοκόμους, εργαστηριακούς βοηθούς, λειτουργούς ασφάλειας κ.α.). Η σύγκριση θα πρέπει να συνεχιστεί και στο χρόνο που πρέπει να εργαστεί ο εκπαιδευτικός μετά το τέλος του κανονικού ωραρίου στο σπίτι. Εκεί όμως που η σύγκριση θα αναδείξει την πραγματική γύμνια του εκπαιδευτικού μας συστήματος δεν είναι ούτε οι υποδομές ούτε τα ωράρια εργασίας αλλά η δομή του εκπαιδευτικού μας συστήματος και ο τρόπος λήψης αποφάσεων.
Παραθέτω απόσπασμα από τις διαπιστώσεις της Επιτροπής Εκπαιδευτικής Μεταρρύθμισης του 2004 για το εκπαιδευτικό μας σύστημα: «Το σύστημα διοίκησης / διακυβέρνησης, άσκησης εξουσίας και εποπτείας της Κυπριακής εκπαίδευσης παραμένει αυστηρά συγκεντρωτικό, ιεραρχικά γραφειοκρατικό, ανελαστικό και απηρχαιωμένο. Η εξουσία και η συμμετοχή των τοπικών φορέων, της σχολικής μονάδας του εκπαιδευτικού και άλλων συντελεστών της κοινωνίας των πολιτών είναι περιορισμένη, αν όχι ανύπαρκτη» (ΥΠΠ - Μανιφέστο Διαμορφωτικής Εκπαιδευτικής Μεταρρύθμισης 31 Αυγούστου 2004 σελ. 4).
Ανύπαρκτη ήταν και παραμένει η συμμετοχή των εκπαιδευτικών στη λήψη αποφάσεων. Εδώ οι διευθυντές των σχολείων που είναι ο σημαντικότερος κρίκος του εκπαιδευτικού συστήματος, όχι μόνο δεν συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων αλλά όταν ασκήσουν κριτική προς το σύστημα μετατίθενται σε άλλο σχολείο. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του συνάδελφου Τάσου Τάσου διευθυντή λυκείου (paideia-news 19/6/2018 - Πως να διαλύσεις ένα σχολείο: σε απλά βήματα!) Φυσικά οι μεταθέσεις δεν διενεργούνται από το ΥΠΠ αλλά από την Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας (ΕΕΥ). Αλήθεια τι χρειάζεται μια ξεχωριστή υπηρεσία όπου μόνο τα μέλη της επιτροπής στοιχίζουν στο φορολογούμενο περισσότερο από μισό εκατομμύριο ευρώ το χρόνο; Αφού τόσο οι μεταθέσεις όσο και οι προαγωγές καθορίζονται από τις αντίστοιχες μονάδες που υπολογίζονται στο ΥΠΠ. Που είναι ο Γενικός ελεγκτής να ερευνήσει το θέμα και να μας πει που χρεώνονται οι δαπάνες της ΕΕΥ και αν είναι εξορθολογισμένες.
Αγαπητοί μαθητές, αγαπητοί γονείς, οι εκπαιδευτικοί του δημόσιου σχολείου έχουν ξεπεράσει τα όρια της αντοχής τους με τα επιπρόσθετα καθήκοντα που έχουν φορτωθεί ως αποτέλεσμα της εφαρμογής των νέων κανονισμών που ισχύουν από την περσυνή χρονιά. Το δημόσιο σχολείο μοιάζει με μια σκουριασμένη μηχανή πεπαλαιωμένου τύπου την οποία για πολλά χρόνια προσπαθούσαμε να κρατήσουμε σε λειτουργία με δυο τρόπους: α) με λίπανση (λάδωμα) σε τακτά χρονικά διαστήματα β) αποφεύγοντας την υπερφόρτωση. Δυστυχώς η οικονομική κρίση δεν επιτρέπει στην κυβέρνηση να συνεχίσει την ίδια τακτική, έχει όμως επιλέξει την χειρότερη λύση. Αντί να φροντίσει να ανακαινίσει την μηχανή προχώρησε πρώτα σε υπερφόρτωση (με τους νέους κανονισμούς) και τώρα παίζει ένα βρόμικο παιχνίδι λαδώματος προς τους συνδικαλιστές. Γιατί η Κυβέρνηση δεν αφαίρεσε τα προνόμια των συνδικαλιστών πριν από 5 χρόνια όπως είχα εισηγηθεί στο προαναφερόμενο άρθρο μου και έρχεται τώρα να συνδέσει το θέμα με τις υπόλοιπές περικοπές που θα διαλύσουν το δημόσιο σχολείο; Η τελευταία πρόταση της κυβέρνησης ήταν καθαρά μια προσπάθεια εξαγοράς των συνδικαλιστών για να ξεπουλήσουν τους συναδέλφους τους. Στη πρόταση της 23ης Αυγούστου δεν υπάρχει καμιά απολύτως υπαναχώρηση στο θέμα του υπεύθυνού τμήματος που αφορά όλους τους απλούς συνάδελφους από την οποία θα προέλθει η μεγαλύτερη εξοικονόμηση (113,7 εκπαιδευτικοί σύμφωνα με το ΥΠΠ) την οποία η κυβέρνηση έχει βαφτίσει εξορθολογισμό.
Αγαπητοί μαθητές, αγαπητοί γονείς, το δημόσιο σχολείο δεν θα μπορέσει να αντέξει αυτό το φορτίο, η κατάρρευση είναι σίγουρη και οι συνέπειες θα είναι ανυπολόγιστες. Δεν μπορούν τα δημόσια σχολεία να ανοίξουν και να δεχθούν μαθητές αν δεν αποσυρθούν οι κυβερνητικές προτάσεις όχι μόνο γιατί είναι ανεφάρμοστές αλλά γιατί είναι ένα τεράστιο πλήγμα στη ανύπαρκτη συμμέτοχη στη λήψη αποφάσεων που θα μας πάρει πολλές δεκαετίες πίσω αν γίνει αποδεκτή. Τα όποια μέτρα θα τα αποφασίσουμε δημοκρατικά με δημοψηφίσματα όλοι μαζί ενωμένοι και στηρίζοντας τους συνδικαλιστές μας οι οποίοι σε αυτή την φάση στέκονται στο ύψος των περιστάσεών. Το ίδιο όμως οφείλετε να πράξετε και εσείς ειδικά οι γονείς με δικά σας δημοψηφίσματα ξεχωριστά σε κάθε σχολείο γιατί οι δικοί σας συνδικαλιστές εκλέγονται με πολύ χαμηλή συμμετοχή και δεν σας εκπροσωπούν επάξια. Εμείς παραδεχόμαστε το δικό μας μερίδιο ευθύνης για την μακροχρόνια ανοχή μας στην κατρακύλα του δημόσιου σχολείου αλλά μόνο αν εσείς μας στηρίξετε θα μπορέσουμε όλοι μαζί να την σταματήσουμε.
*Βοηθός Διευθυντής Τεχνικής Εκπαίδευσης
