ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ Κ. ΠΕΡΣΙΑΝΗ*
Με βάση τις δηλώσεις του Υπουργού Παιδείας κ.Κώστα Καδή στο ΚΥΠΕ στις 6 Οκτωβρίου, οι προτάσεις της διορισθείσας από αυτόν Επιστημονικής Επιτροπής για εκσυγχρονισμό των Παγκύπριων Εξετάσεων, που παραδόθηκαν σ’ αυτόν στις 30 Σεπτεμβρίου και από αυτόν στις Εκπαιδευτικές Οργανώσεις και στο Συμβούλιο Δημοτικής, Μέσης, Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης στις 6 Οκτωβρίου για υποβολή των απόψεών τους μέχρι τις 23 Οκτ., έχουν δυο στόχους, πρώτα, να αντιμετωπίσουν «προβλήματα που δημιουργούνταν με την υφιστάμενη πολιτική, όπως είναι το θέμα των φροντιστηρίων κατά τη θερινή περίοδο για τους ανεξεταστέους. Τα καλοκαιρινά φροντιστήρια, κατ` αυτό τον τρόπο δεν θα είναι απαραίτητα, αφού οι εξετάσεις έρχονται τον Ιούνιο, ενώ, παράλληλα, τα παιδιά θα έχουν στήριξη, ουσιαστικά, μέσα στα σχολεία από τους καθηγητές τους για να δώσουν εξετάσεις τέλος του Ιούνη και να φεύγουν μετά ξέγνοιαστα για τις διακοπές τους»,και , δεύτερο, «.βοηθά και στην πιο έγκαιρη στελέχωση των σχολείων, διότι, θα ξέρουμε από τον Ιούνιο τα δεδομένα που συνδέονται με τον αριθμό των μαθητών που έχουμε σε κάθε τάξη κατά την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς, άρα θα προβαίνουμε σε έγκαιρη στελέχωση και τα σχολεία μας θα ξεκινούν πολύ καλά στελεχωμένα στο Σεπτέμβριο»(Paideia-news, 7 Οκτ,2015).
Το γεγονός ότι ο Υπουργός δεν αναφέρθηκε καθόλου στην καθαρά παιδαγωγική πλευρά της μάθησης και στις ουσιαστικές παιδαγωγικές βελτιώσεις που θα μπορούσαν και θα έπρεπε να επιφέρουν αυτές οι αλλαγές είναι ενδεικτικό, από τη μια, των φοβερών πιέσεων που ασκεί πάνω στην ηγεσία του υπουργείου η ανάγκη να γίνεται έγκαιρα η άρτια στελέχωση των σχολείων στην αρχή του χρόνου(οι γονείς και η κοινωνία τη θεωρούν ως το άκρον άωτον της επιτυχίας ενός εκπαιδευτικού συστήματος) και, από την άλλη, του γεγονότος ότι οι προκαταλήψεις της κοινωνίας δεν επέτρεψαν στο υπουργείο να αντιμετωπίσει ορθολογιστικά τη μεγάλη αντίφαση που δημιουργήθηκε μετά την ψήφιση του νόμου για υποχρεωτική εκπαίδευση μέχρι την ηλικία των δεκαπέντε. Η λογική λέει ότι δεν μπορείς από τη μια να υποχρεώνεις το μαθητή να συνεχίσει να φοιτά μέχρι τα δεκαπέντε και από την άλλη να τον αφήνεις στάσιμο. Λέει ακόμα ότι είναι φοβερή σπατάλη χρημάτων του δημοσίου και του χρόνου των μαθητών αλλά και αντιπαιδαγωγικό να τους αναγκάζεις να υφίστανται το μαρτύριο να ακούνε για δεύτερο ή και για τρίτο χρόνο τα ίδια πράγματα και να μην τους επιτρέπεις να προχωρήσουν στις επόμενες τάξεις για να μπορέσουν να ωφεληθούν, όσο μπορούν, από την έκθεσή τους στην ευεργετική επίδραση των γνώσεων και των εμπειριών που προσφέρονται στις επόμενες τάξεις. Και όμως το πρόβλημα αυτό δεν λύθηκε ακόμα, γιατί υπάρχει φόβος ότι αυτό θα αμβλύνει το εξωτερικό κίνητρο για μελέτη, δηλαδή του φόβου της στασιμότητας.
Η αδυναμία αντιμετώπισης της αντίφασης αυτής πρώτα, η μεγάλη επιθυμία για αποφυγή της μάστιγας των φροντιστηρίων ,και μάλιστα το καλοκαίρι,δεύτερο, και η επιτακτική ανάγκη για άρτια και έγκαιρη στελέχωση των σχολείων ώστε να γίνεται ομαλή έναρξη των μαθημάτων, τρίτο, σπρώχνει το υπουργείο να προχωρήσει στην εμβαλωματική λύση των ανεξετάσεων του Ιουνίου η οποία είναι φανερό ότι θα γελοιοποιήσει τις ανεξετάσεις και θα πλήξει ακόμα περισσότερο τη σοβαρότητα της αξιολόγησης, που τόσο υποφέρει στην Κύπρο, και τη σοβαρότητα των σχολείων. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι στα μαθήματα αυτά, μέσα στον καύσωνα του Ιουνίου οι διδάσκοντες θα βοηθήσουν απλώς τους μαθητές να παπαγαλίσουν δυο τρία πράγματα που θα τους βάλουν στις ανεξετάσεις για να έχουν τη συνείδησή τους ήσυχη για να τους περάσουν. Έτσι όλοι θα είναι ευτυχείς, και το σύστημα και οι μαθητές και οι γονείς.
Και έρχομαι τώρα στην καθαρά παιδαγωγική πλευρά της ουσιαστικής γνώσης στην οποία αναφέρθηκα στην αρχή του άρθρου. Οι δυο προτάσεις της Επιστημονικής Επιτροπής ,πρώτα, για χωρισμό των Παγκύπριων Εξετάσεων σε Παγκύπριες Εξετάσεις για απόλυση(ΠΕΑ) και Παγκύπριες Εξετάσεις για πρόσβαση στα πανεπιστήμια Κύπρου και Ελλάδας(ΠΕΠ) και η πρόταση για επαναφορά, ύστερα από πολλά χρόνια, των εξετάσεων πρώτου και δευτέρου εξαμήνου είναι πολύ σωστές και τιμούν τα μέλη της Επιτροπής. Οι Παγκύπριες Εξετάσεις χωρίστηκαν επί κυβερνήσεως Γ. Βασιλείου για τον ίδιο ακριβώς λόγο, γιατί δηλαδή πρόκειται για εντελώς διαφορετικές εξετάσεις και επομένως τα εξεταστικά θέματα πρέπει να καταρτίζονται με διαφορετικά κριτήρια.Οι εξετάσεις εξαμήνων, από την άλλη, θα βοηθούν τους μαθητές να επαναλάβουν την ύλη και έτσι να τη δουν ως ένα σύνολο και να αποκτήσουν συνολική θεώρηση.της γνώσης Θα υπάρξει όμως και μια άλλη ευεργετική επίδραση. Το γεγονός ότι εκπαιδευτικοί και μαθητές θα ξέρουν ότι θα καλούνται στο τέλος του εξαμήνου να αντιμετωπίζουν το σύνολο της ύλης θα τους αναγκάζει όχι μόνο να δίνουν περισσότερη προσοχή σ’όλη τη διδακτική ύλη αλλά και να προσπαθούν να μην αφήνουν κενά καθώς προχωρούν από τη μια ενότητα στην άλλη και να αποκτούν έτσι αυτό που ζητά το Αναλυτικό Πρόγραμμα, ένα συνεκτικό σώμα γνώσεων.
Μέσα σ’αυτά ακριβώς τα πλαίσια της παιδαγωγικής αλλαγής θα μπορούσε στην πρόταση για επαναφορά των εξετάσεων εξαμήνων να τεθεί το θέμα της ανάγκης να καταβάλλεται προσπάθεια να γίνεται η διδασκαλία και η μάθηση με στόχο να επιτυγχάνεται μέσα στην τάξη αυτή η συνεκτική και συμπαγής γνώση. Κάτι τέτοιο θα σήμαινε ότι η επισήμανση των αδυναμιών των μαθητών και η προσπάθεια διόρθωσής τους θα μπορεί να γίνεται καθημερινά και ότι η προσπάθεια κάλυψης των κενών θα μπορεί να γίνεται πριν από τις εξετάσεις εξαμήνου και όχι μετά τις εξετάσεις υπό μορφή ενισχυτικής διδασκαλίας. Η διορθωτική και ενισχυτική διδασκαλία θα πρέπει να γίνεται καθημερινά και όχι τον Ιούνιο μετά τις εξετάσεις εξαμήνου. Μια τέτοια προσέγγιση θα επιτρέπει δικαιολογημένα σ’όλους τους μαθητές να προάγονται και οπωσδήποτε τυχόν εφαρμογή της θα εκθέτει λιγότερο το σύστημα από όσο θα το εκθέτει η εφαρμογή της πρότασης για ανεξετάσεις μέσα στον Ιούνιο δυο βδομάδες μετά τις εξετάσεις δευτέρου εξαμήνου..
*Πρώην αναπληρωτής καθηγητής του Πανεπιστημίου Κύπρου
