Τ.Π.Ε.: Στο ίδιο έργο θεατές και φέτος! Οι αριθμοί λένε την πικρή αλήθεια!

ΤΩΝ ΜΙΧΑΛΗ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΙ ΛΕΩΝΙΔΑ ΧΑΤΖΗΛΟΪΖΟΥ*  

Είναι ευρέως γνωστό πως η εισαγωγή και ένταξη της Τ.Π.Ε. (Τεχνολογία Πληροφοριών και Επικοινωνίας) στην εκπαιδευτική διαδικασία δημιουργεί ένα σύγχρονο μαθησιακό περιβάλλον, εποικοδομητικού, αλληλεπιδραστικού και συνεργατικού τύπου. Πλέον η χρήση τεχνολογίας στα μαθησιακά περιβάλλοντα θεωρείται αναγκαία και δεν είναι τυχαίο πως τα πλείστα μαθήματα όπως αυτά περιλαμβάνονται στα Νέα Αναλυτικά Προγράμματα, εισηγούνται δραστηριότητες στις οποίες επιβάλλεται η χρήση Τ.Π.Ε. Όπως παρατηρείται τα τελευταία χρόνια, το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο και το Υπουργείο Παιδείας προς αυτή την κατεύθυνση σχεδιάζουν και προτείνουν προγράμματα και δράσεις που αφορούν τη χρήση Τ.Π.Ε.

Στην Κυπριακή Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση η χρήση των υπολογιστών παρουσιάζει αυξητική τάση  κατά τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια. Με βάση σχετικά ευρήματα της Στατιστικής Υπηρεσίας, στη Δημοτική Εκπαίδευση το 2012 αναλογούσαν 15,9 υπολογιστές ανά 100 μαθητές, παρουσιάζοντας αύξηση 1.123% σε σχέση με το 2001 όπου αναλογούσαν μόλις 1,3 υπολογιστές ανά 100 παιδιά. Με άλλα λόγια στα σχολεία πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης υπήρχαν το 2012 περίπου 7920 υπολογιστές σε χρήση. Επιπρόσθετα, οι σχολικές μονάδες έχουν πλέον εξοπλιστεί με εκτυπωτές, βιντεοπροβολείς και διαδραστικούς πίνακες.

Κάτι που αξίζει να αναφερθεί είναι πως φέτος έγινε αγορά νέου τεχνολογικού εξοπλισμού η οποία ανακοινώθηκε στην αρχή της φετινής σχολικής χρονιάς. Ειδικότερα τον Σεπτέμβρη με σχετική εγκύκλιο κοινοποιήθηκε η αγορά επιτραπέζιων υπολογιστών με οδηγίες για αποστολή τους στα σχολεία[1]. Αντίστοιχες εγκύκλιοι αναρτήθηκαν για αγορά και παροχή βιντεοπροβολέων[2] και φορητών υπολογιστών[3]. Παρά το γεγονός πως οι ανακοινώσεις έγιναν πριν αρκετούς μήνες, ακόμα πάρα πολλά σχολεία αναμένουν την παραλαβή. Στην ουσία οι νέοι υπολογιστές ενώ αγοράστηκαν για εξυπηρέτηση άμεσων αναγκών των σχολείων δεν είναι σε χρήση αφού ακόμα εκκρεμεί η παράδοσή τους! Ταυτόχρονα προκύπτουν ερωτηματικά για τα κριτήρια που χρησιμοποιήθηκαν και με τα οποία έγινε η κατανομή τους στις σχολικές μονάδες. Εύλογη είναι δε η απορία γιατί τα κριτήρια δεν κοινοποιήθηκαν και αν στους όρους της συμφωνίας υπήρξε ρήτρα με σαφές χρονοδιάγραμμα παράδοσης και παραλαβής. Επιπλέον, με την αγορά και εγκατάσταση αριθμού νέων υπολογιστών στάλθηκε και μία εγκύκλιος[4] με την οποία το ΥΠΠ ζητά την αναβάθμιση του λειτουργικού συστήματος (windows), του πακέτου της office καθώς και την εγκατάσταση δύο νέων λογισμικών (intune και intune endpoint protection) σε όλους τους υπολογιστές των σχολικών μονάδων. Καθήκον το οποίο μπορούν να φέρουν εις πέρας μόνο οι Σύμβουλοι Πληροφορικής, αφού σύμφωνα με τις οδηγίες είναι δική τους ευθύνη[5].

Παρά τη σημαντικότατη αναβάθμιση σε τεχνολογικό εξοπλισμό, τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά, τις αυξημένες απαιτήσεις του Υπουργείου Παιδείας, των μαθητών και της κοινωνίας στην αξιοποίηση της Τεχνολογίας και τις αυξημένες ανάγκες των εκπαιδευτικών για συμβουλευτική και τεχνική υποστήριξη, δεν έχει γίνει θεσμοθέτηση του ρόλου των τοπικών συντονιστών με αποτέλεσμα ο τεχνολογικός εξοπλισμός να κινδυνεύει να περιέλθει σε αχρηστία. Ταυτόχρονα, στους σύμβουλους Πληροφορικής έχει ανατεθεί αυξημένος αριθμός Σχολικών Μονάδων, με αποτέλεσμα να εκτελούν και αυτοί χρέη τεχνικού στα Σχολεία που τους αναλογούν και να μην έχουν χρόνο να διατελέσουν τον συμβουλευτικό τους ρόλο.

• Πρώτιστα, ο ρόλος του συντονιστή Τ.Π.Ε. της σχολικής μονάδας είναι εκπαιδευτικός, με στόχο να ενημερώσει και να επιμορφώσει τους συναδέλφους του για πρακτικές εφαρμογής και ενσωμάτωσης των Τ.Π.Ε. στα διάφορα γνωστικά αντικείμενα που διδάσκουν. Δυστυχώς, λόγω του ελάχιστου χρόνου που παραχωρείται από το Υπουργείο για την επιτέλεση των καθηκόντων του (γενικά, εκπαιδευτικά, τεχνικά), ο συντονιστής είναι εκ των πραγμάτων και πρακτικά αδύνατο να ασκήσει τον καθοδηγητικό του ρόλο, ως μέντορας σε θέματα ενσωμάτωσης των Τ.Π.Ε. Αν αναλογιστεί κανείς, τα σοβαρά τεχνικά προβλήματα που παρατηρούνται σε όλα τα σχολεία, λόγω της συνεχούς χρήσης αλλά και της ηλικίας του εξοπλισμού, ο τοπικός συντονιστής αναλώνεται σχεδόν αποκλειστικά στην τεχνική υποστήριξη, με στόχο να διατηρήσει τον εξοπλισμό σε λειτουργήσιμη κατάσταση. Φέτος επίσης, έχει την υποχρέωση στα μέσα της σχολικής χρονιάς και ανάμεσα στα τόσα άλλα που είναι επιφορτισμένος, να μεριμνήσει για την παραλαβή και εγκατάσταση του εξοπλισμού που αναμένεται να παραδοθεί και να επιληφθεί της αναβάθμισης του λειτουργικού συστήματος όλων των υπολογιστών του σχολείου του. Είναι σαφές πως ο χρόνος που δίνεται στα σχολεία είναι δυσανάλογος με τα καθήκοντα του τοπικού συντονιστή και με τον φόρτο εργασίας του. Σε κάποιες σχολικές μονάδες δε δίνεται καν (ούτε λόγος για συντονιστή Τ.Π.Ε. στα νηπιαγωγεία) και όπου δίνεται είναι ελάχιστος, με τον θεσμό να μην αναγνωρίζεται καν επίσημα από το Υπουργείο!
• Το ίδιο ισχύει και για τους συμβούλους πληροφορικής του Υπουργείου, των οποίων ο συμβουλευτικός/καθοδηγητικός ρόλος μπαίνει συνήθως σε δεύτερη μοίρα, μιας και ο φόρτος εργασίας τους, ώστε να βοηθήσουν τεχνικά τα σχολεία είναι τέτοιος, που ουσιαστικά αναλώνονται μόνο σε αυτό. Σε σχετική εγκύκλιο του Υπουργείου Παιδείας, αναφέρεται ξεκάθαρα πως «οι Σύμβουλοι Πληροφορικής  θα  έχουν  στενή συνεργασία  με  τα  σχολεία, ιδιαίτερα  με  τους  Τοπικούς  Συντονιστές  για  Ηλεκτρονικούς Υπολογιστές  με  απώτερο σκοπό  την  καλύτερη  αξιοποίηση  των  Τ.Π.Ε.  στη  μαθησιακή  και  διοικητική  διαδικασία»[6]. Η ιδιότητα του συμβούλου ως υποστηρικτή στα σχολεία για ενσωμάτωση των τεχνολογιών στη μαθησιακή διαδικασία, όπως αυτή περιγράφεται και από το Υπουργείο, καθίσταται ανέφικτη μιας και ο εξοπλισμός παρουσιάζει συστηματικά σοβαρά τεχνικά θέματα, τα οποία αναλώνουν και τον περισσότερο διαθέσιμο χρόνο. Παρά τη δέσμευση του Υπουργού Παιδείας για στήριξη των Τ.Π.Ε. και αύξηση των συμβούλων, δυστυχώς το ΥΠΠ έχει κινηθεί προς την αντίθετη κατεύθυνση, μειώνοντας αισθητά τον αριθμό των συμβούλων πληροφορικής σε σχέση με πέρσι. Εκ τούτου, ο κάθε σύμβουλος πληροφορικής είναι επιφορτισμένος με την υποστήριξη περίπου 51 σχολείων (δημοτικών σχολείων, ειδικών σχολείων και νηπιαγωγείων) ανά μέρα απόσπασης, έχοντας ταυτόχρονα και άλλα καθήκοντα να εκτελέσει (επιμορφώσεις, σεμινάρια κλπ). Ο αντίστοιχος αριθμός κατά την περσινή χρονιά ήταν 30 ανά μέρα απόσπασης. Ο φόρτος εργασίας των συμβούλων με βάση τον αριθμό των σχολείων που έχουν να στηρίξουν έχει αυξηθεί φέτος κατά 170%!

Λαμβάνοντας υπόψη πως ένας σύμβουλος μπορεί να επισκέπτεται στην καλύτερη περίπτωση κατά μέσο όρο τρία σχολεία ανά μέρα, τότε μπορεί να υποστηρίζει ένα σχολείο μία φορά κάθε τέσσερις μήνες, και εφόσον δεν εκτελεί τα υπόλοιπά του καθήκοντα (επιμορφώσεις, σεμινάρια, κ.ά.). Γίνεται αντιληπτό πως είναι πρακτικά και μαθηματικά αδύνατο, οι σύμβουλοι να στηρίζουν και να συμβουλεύουν από τη μία το εκπαιδευτικό προσωπικό των σχολείων και ταυτόχρονα να συντηρούν τον τεχνολογικό εξοπλισμό!

Επιβάλλεται λοιπόν, ουσιαστική υποστήριξη των Τ.Π.Ε. στην Εκπαίδευση από την πολιτεία. Αυτό μπορεί να καταστεί δυνατό μόνο με τη θεσμοθετημένη παραχώρηση επαρκούς χρόνου για αποσπάσεις Συμβούλων Τ.Π.Ε. και Τοπικούς Συντονιστές Πληροφορικής σε όλες τις  σχολικές μονάδες της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Για καλύτερη αξιοποίηση και οργάνωση των Τοπικών Συντονιστών, μπορούν να αναβαθμιστούν σε Περιφερειακούς Συντονιστές, αναλαμβάνοντας την ευθύνη του τεχνολογικού εξοπλισμού αριθμού σχολικών μονάδων (4-6 σχολεία). Ταυτόχρονα, το κράτος πρέπει άμεσα και με αποφασιστικότητα να θεσμοθετήσει τον ρόλο του συντονιστή των Τ.Π.Ε. και να τους δώσει τον απαραίτητο χρόνο για να εκτελούν τα καθήκοντά τους. Επιπρόσθετα, οι  συντονιστές πρέπει να τυγχάνουν συχνής επιμόρφωσης σε θέματα τεχνικής και παιδαγωγικής φύσεως. Τέλος, ο αριθμός των συμβούλων Πληροφορικής πρέπει να αυξηθεί έτσι ώστε να μπορούν να επιτελούν το έργο τους. Σήμερα, για τα 614 σχολεία Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης (δημοτικά σχολεία, ειδικά σχολεία και νηπιαγωγεία) είναι αποσπασμένοι 2 και 2/5 σύμβουλοι. Εν ολίγοις, για κάθε 256 σχολεία αναλογεί ένας σύμβουλος! Ένας σύμβουλος είναι υπεύθυνος για τη συντήρηση 4166 υπολογιστών και την επιμόρφωση 2092 εκπαιδευτικών!

*Μιχάλης Αλεξόπουλος, Μέλος Δ.Σ. ΠΟΕΔ,Γ.ΓΑ.Κί.ΔΑ, Εκπαιδευτικός

*Λεωνίδας Χατζηλοΐζου, Γενικός Αντιπρόσωπος ΠΟΕΔ, Ο.Γ.Α.Κί.ΔΑ, Εκπαιδευτικός