ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΣΕΡΑΦΕΙΜ*
Στην Κύπρο και στην Ελλάδα (ενδεχομένως και αλλού) το επάγγελμα χρησιμοποιείται συνήθως και ως αυταπόδεικτο ηθικό κατηγόρημα. Δεν δείχνει απλώς την επαγγελματική πορεία του καθενός, αλλά αξιολογεί πολλές φορές το ήθος και την ηθική του. Το επάγγελμα του καθενός μοιάζει με αυτές τις περιλάλητες «διαχρονικές αξίες». Αυτές που δεν επηρεάζονται από τις ανθρώπινες μερικότητες, που δεν ξεφτίζουν σημασιολογικά, που δεν διαβρώνονται από τις χρονικές σχετικότητες. Εμφιλοχωρεί συνήθως στο μυαλό ένα πρότυπο ήθους και ηθικής, κάθε φορά που ακούμε ή διαβάζουμε φράσεις βαρύγδουπες, όπως «υπηρετώ τη δικαιοσύνη» ή «προστατεύω τον άνθρωπο» ή «σώζω ζωές» ή, για να μην πει κανείς ότι εξαιρώ τον εαυτό μου από την κατηγορία των παραδειγμάτων του συλλογισμού, «είμαι πανεπιστημιακός». Αυταπόδεικτο ήθος, αδιαμφισβήτητη μεγαλότητα. Το πρόβλημα, όμως, είναι ότι στην Κύπρο και στην Ελλάδα και αλλού οι έννοιες και οι λέξεις δεν έχουν πάντοτε το νόημα που τους αξίζει. Δεν έχουν το σημασιολογικό φορτίο, που αρμόζει στη φύση τους. Και τούτο γιατί εμείς που τις χρησιμοποιούμε δεν φροντίζουμε να τους δώσουμε το κύρος και τη μεγαλότητα που πρέπει. Θα φτάσουν στο σημείο οι λέξεις να ζητάνε πίσω το σώμα τους, το ήθος τους, την τιμή τους. Οι λέξεις θα φτάσουν στο σημείο να ζητάνε πίσω τις λέξεις.
Η ουσία της ηθικής και της μεγαλότητας δεν κρύβεται στις πλάνες του ηθικιστικού και ηθοπλαστικού αυτοπροσδιορισμού. Η ουσία του ήθους και της ηθικής δεν επιβάλλεται. Κερδίζεται. Όχι με μηχανισμούς, όχι με τακτικισμούς, όχι με υστερόβουλους υπολογισμούς. Όχι από ανθρώπους που κάθονται και φωνάζουν, κρίνοντας τους άλλους. Ούτε από όσους κουνούν επιτιμητικά το δάχτυλο στα νέα παιδιά και δεν δέχονται καμία «συγγνώμη» και δεν δίνουν καμία δεύτερη ευκαιρία. Η ουσία του ήθους και της ηθικής κρύβεται πίσω από τη δύναμη της αξιοπρεπούς πρόσπαθειας. Να σταθείς στα πόδια σου. Ελεύθερος. Αξιοπρεπής. Να βάλεις πείσμα, όταν σκουραίνουν τα πράγματα. Να υποσχεθείς ότι θα κρατηθείς όρθιος. Να δουλέψεις. Να μη βολεύεσαι σε απυρόβλητα. Να δείχνεις, κάθε ώρα και κάθε στιγμή, ότι είσαι άξιος της αποστολής σου. Να διδάξεις με το ήθος σου. Να εμπνεύσεις με το παράδειγμά σου. Να μάθεις ό,τι είναι να μάθεις στους άλλους με τη δύναμη της ανθρωπιάς. Της απλότητας και της καλοσύνης. Να κάνεις τους άλλους να μπορούν να θέλουν να ονειρεύονται. Να μπορούν να θέλουν να ελπίζουν. Γιατί από όλα τα συναισθήματα – και από τον φόβο ακόμα – η ελπίδα είναι πιο σημαντική. Να αποδειχτείς άξιος των λέξεων που χρησιμοποιείς.
Αυτός είναι ο Γιάννης Σίνα-Ούγκο Αντετοκούνμπο, ο πολυτιμότερος παίκτης του NBA. Αυτό το παράδειγμα πρέπει να κρατήσουμε στο μυαλό και στην καρδιά μας όλες και όλοι. Αυτό το ήθος. Αυτή την ηθική. Αυτό το μπόι. Που δεν διεκδικεί τίποτε από ό,τι δεν διεκδίκησε στην ζωή με αγώνα και κόπο. Πρέπει να κρατήσουμε μέσα μας το ήθος και την ηθική ανθρώπων, που πάλεψαν για ό,τι εμείς μπορεί να θεωρούμε αυτονόητο. «Οι γονείς μου ήταν πολύ γενναίοι, ερχόμενοι από τη Νιγηρία στην Ελλάδα. Για μένα οι γονείς μου είναι ήρωες της καθημερινότητας, όπως και όσοι μπορούν να το κάνουν αυτό, να πάνε σε ένα διαφορετικό μέρος χωρίς να ξέρουν κανέναν και να μεγαλώνουν εκεί την οικογένειά τους, παρέχοντας [στα παιδιά] τα εφόδια για να πετύχουν στη ζωή. Μια μητέρα που μπορεί να φροντίζει τα παιδιά της, ένας πατέρας που κάνει τρεις δουλειές, για να υποστηρίξει την οικογένειά του. Αυτοί είναι οι πραγματικοί ήρωες».
Και εσύ...
*Πανεπιστημιακός, Φιλόλογος
