Οι θέσεις του ΣΜΑΚ για τα Νέα Αναλυτικά Προγράμματα Μαθηματικών μέσα από επιστολή του στην ΟΕΛΜΕΚ

«Αγαπητοί κύριοι,

Πάγια θέση του ΣΜΑΚ είναι ότι ο εκσυγχρονισμός του ΑΠ των Μαθηματικών είναι επιβεβλημένη ανάγκη.  Αυτή τη στιγμή, με ικανοποίηση βλέπουμε (παρά τις δυσκολίες) την εφαρμογή νέων ΑΠ σε όλες τις τάξεις του γυμνασίου και την Α΄ τάξη του λυκείου.

Θεωρούμε πως οι αλλαγές που έγιναν, μέχρι στιγμής, στο ΑΠ των Μαθηματικών είναι προς την ορθή κατεύθυνση.  Το ΝΑΠ είναι πλήρες και δομημένο πρόγραμμα, συνδεδεμένο τόσο με τη θεωρία της επιστήμης των Μαθηματικών όσο και με τις επιταγές της σύγχρονης Διδακτικής.  Θεωρούμε πολύ σημαντικό το γεγονός πως για πρώτη φορά το ΝΑΠ των Μαθηματικών μελετήθηκε και σχεδιάστηκε ως ενιαία οντότητα για την πρωτοβάθμια και την δευτεροβάθμια εκπαίδευση.  Το στοιχείο αυτό, από μόνο του, είναι δυνατόν να βοηθήσει (σε βάθος χρόνου) τις επιδόσεις των μαθητών στα Μαθηματικά»

Αυτά ανέφερε στην επιστολή της προς της στην ΟΕΛΜΕΚ ο Σύνδεσμος μαθηματικών Κύπρου στις 30 Απριλίου 2014.  Στη συνέχεια  ο ΣΜΑΚ ανέφερε:

«Στα θετικά στοιχεία των ΝΑΠ των Μαθηματικών καταγράφουμε τα εξής:

• Η παράθεση πολλών μαθηματικών εφαρμογών σε προβλήματα της καθημερινότητας βοηθά τους μαθητές να κατανοήσουν καλύτερα το περιεχόμενο του μαθήματος και τις ποικίλες εφαρμογές του.
• Η ένταξη δραστηριοτήτων διερεύνησης από τους μαθητές οδηγεί σε μοντέρνες μεθόδους διδασκαλίας.
• Η εισαγωγή της τεχνολογίας αποτελεί σημαντικό υποστηρικτικό εργαλείο για το μάθημα.  Το μάθημα γίνεται πιο κατανοητό και ελκυστικό.
• Τα βιβλία που έχουν παραχθεί, αλλά και όλο το εκπαιδευτικό υλικό, ικανοποιούν σε μεγάλο βαθμό.
• Στα θετικά τις διαδικασίας καταγράφεται η συντρέχουσα επιμόρφωση και υποστήριξη των συναδέλφων στα σχολεία.  Ο τρόπος με τον οποίο δικτυώθηκαν οι συνάδελφοι γειτονικών σχολείων, οι ομάδες συνεργασίας που δημιουργήθηκαν και κυρίως η άμεση επικοινωνία και βοήθεια που λαμβάνουν από την ομάδα συγγραφής του υλικού θεωρείται κατά γενική ομολογία επιτυχημένος.

Βεβαίως, όπως αναμένεται σε κάθε παρόμοια προσπάθεια, εντοπίζονται και κάποια προβλήματα ή παραλήψεις τα οποία και καταγράφουμε:

• Ο εκσυγχρονισμός του ΑΠ των Μαθηματικών πρέπει να ολοκληρωθεί. Θεωρούμε απαραίτητο να συνεχιστεί και ολοκληρωθεί το ΝΑΠ για τις δύο τελευταίες τάξεις του λυκείου (Μαθηματικά κατεύθυνσης και κορμού) καθώς και για όλα τα επίπεδα Μαθηματικών της τεχνικής εκπαίδευσης. 
• Η εφαρμογή των ΝΑΠ στα Μαθηματικά απαιτεί παράλληλη αλλαγή στο ωρολόγιο πρόγραμμα.

Κάτι τέτοιο δεν έχει γίνει σε καμία περίπτωση, με αποτέλεσμα το μάθημα να ασφυκτιεί από τη στενότητα χρόνου και δυστυχώς δεν γίνεται εμπέδωση στο βαθμό που απαιτείται.

Παρά τις προσπάθειες από την ομάδα υποστήριξης και την συνεχή προσαρμογή του ΝΑΠ στα πραγματικά δεδομένα χρόνου, το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα έντονο.  Με λύπη μας παρατηρούμε πως κινδυνεύουν να χαθούν ποιοτικά χαρακτηριστικά του ΝΑΠ των Μαθηματικών όπως η διερεύνηση και ο εμπλουτισμός με παράλληλες γνώσεις.

Τόσο οι συνάδελφοι καθηγητές Μαθηματικών, όσο και τα ίδια τα παιδιά πιέζονται καθημερινά από την έλλειψη χρόνου και η συχνότητα επίλυσης ασκήσεων στον πίνακα από τα παιδιά έχει μειωθεί δραματικά και δεν δίνεται απαιτούμενος χρόνος για τις διερευνήσεις και τη χρήση της τεχνολογίας. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα η απόδοση των μαθητών στα γραπτά να μειώνεται (παρατηρήθηκε δραματική μείωση των βαθμών Β-Γ).Παράπονα για τα πιο πάνω δεχόμαστε καθημερινά τόσο από τα παιδιά όσο και από γονείς.

Πάγια θέση του συνδέσμου μας είναι ότι το μάθημα των Μαθηματικών πρέπει να διδάσκεται εβδομαδιαίως πέντε (5) περιόδους μέχρι και την Α’ λυκείου, εφτά (7) περιόδους στη Β΄ και Γ΄ τάξη λυκείου κατεύθυνσης, και τρεις (3) περιόδους στη Β΄ και Γ΄ λυκείου για τον κοινό κορμό.

Αξίζει να σημειωθεί, άλλη μια φορά, πως οι ώρες διδασκαλίας των Μαθηματικών στα σχολεία μας υπολείπονται κατά πολύ του μέσου όρου των χωρών της ΕΕ, και πως από την ίδια την ΕΕ δίνονται οδηγίες για ενίσχυση του μαθήματος στα πλαίσια της προσπάθειας ενδυνάμωσης των θετικών επιστημών γενικότερα, μια και τα Μαθηματικά αποτελούν την βασική γνώση που υποστηρίζει και όλες τις άλλες θετικές επιστήμες.

• Το εκπαιδευτικό υλικό που έχει παραχθεί, χρειάζεται συμπληρώσεις και διορθώσεις.  Το φαινόμενο είναι εντονότερο στο υλικό για την Α΄ λυκείου που εφαρμόζεται φέτος για πρώτη φορά.  Αναμένουμε πως θα ακολουθήσουν νεότερες, βελτιωμένες εκδόσεις.  Πολύ θετικό στοιχείο θεωρούμε την ανατροφοδότηση που η ομάδα των ΝΑΠ λαμβάνει από τους εκπαιδευτικούς στις σχολικές μονάδες την οποία και φαίνεται να αξιοποιεί.
• Η επιμόρφωση που προσφέρθηκε στους εκπαιδευτικούς αν και σημαντική παρουσίασε ελλείψεις.  Ακόμα μεγαλύτερες ελλείψεις έχει ο τρόπος επιμόρφωσης και στήριξης των καθηγητών στα λύκεια.  Κατ΄ αρχήν θεωρούμε λάθος πως τα προηγούμενα χρόνια δεν επιμορφώθηκαν όλοι οι καθηγητές αλλά μόνο όσοι δίδασκαν σε γυμνάσια.  Οι καθηγητές των λυκείων βρέθηκαν φέτος σε ιδιαίτερα δυσμενή θέση, πρώτα γιατί ήταν ουσιαστικά απροετοίμαστοι και δεύτερον γιατί λόγω, κυρίως, των περικοπών οι συναντήσεις με τα άτομα της ομάδας υποστήριξης γίνονται πολύ πιο αραιά από ότι τις προηγούμενες χρονιές.
• Η χρήση τεχνολογίας στη διδακτική πρακτική του μαθήματος δεν έχει ακόμα εδραιωθεί στο βαθμό που θα έπρεπε.

Οι κύριοι λόγοι γι’ αυτό είναι η έλλειψη ειδικών αιθουσών για τα Μαθηματικά αλλά και ο ελλιπής εξοπλισμός όσων δημιουργήθηκαν.  Κατ’ αρχήν υπάρχει σημαντικός αριθμός σχολείων τα οποία δεν διαθέτουν αίθουσα Μαθηματικών.  Η ειδική αίθουσα, όπου υπάρχει, είναι μόνο μία και στην καλύτερη περίπτωση διδάσκεται σ’ αυτήν το μισό μόνο μάθημα (π.χ οι 2 από τις 4 ώρες εβδομαδιαίως).  Τέλος, πρέπει να αναφέρουμε πως σύμφωνα με το ΝΑΠ, οι μαθητές θα έπρεπε να έχουν στην διάθεσή τους ΗΥ για να μπορούν να επεξεργαστούν, ατομικά ή σε ομάδες, μέσω εφαρμογών που υπάρχουν ενσωματωμένες στα βιβλία τους, καινούργιες ή παλιές έννοιες.

• Πάγια θέση μας είναι ότι η εργαστηριοποίηση του μαθήματος (τουλάχιστον 1-2 περιόδους την εβδομάδα) ενισχύει τη μαθησιακή διαδικασία και την κατανόηση των μαθηματικών εννοιών. Κάτι τέτοιο δεν έχει προωθηθεί ακόμα, ούτε σε πιλοτική βάση πράγμα που μας ανησυχεί ιδιαίτερα.  Θεωρούμε πως η μη εργαστηριοποίηση του μαθήματος είναι ανασταλτικός παράγοντας στην επίτευξή των στόχων των ΝΑΠ.
• Δεν έχει γίνει καμιά παράλληλη επεξεργασία των ΝΑΠ στα διάφορα μαθήματα.

Έτσι παρατηρείται ακόμα το φαινόμενο μαθηματικές έννοιες να απαιτούνται από άλλο μάθημα (π.χ. Φυσική) σε χρόνο που προηγείται αυτού στον οποίο θα διδαχθούν.  Αυτό δημιουργεί προβλήματα και στις δύο όψεις.  Από τη μια ο καθηγητής του μαθήματος υποχρεούται να εισάγει βιαστικά γνώση που οι μαθητές θα έπρεπε να κατέχουν αλλά και ο καθηγητής μαθηματικός βλέπει συχνά να ακυρώνεται η προετοιμασία εισαγωγής μιας έννοιας και η όποια προσπάθεια διερεύνησης πάνω σ’ αυτήν.

Το πρόβλημα κατά την άποψή μας είναι γενικότερο και θεωρούμε πως είναι απαραίτητη η μελέτη όλων των ΑΠ των διαφόρων μαθημάτων, ώστε να δημιουργηθεί μια ουσιαστική ενοποίηση του περιεχομένου αλλά κυρίως και να αμβλυνθούν επιστημολογικά εμπόδια που πολύ συχνά το ένα μάθημα δημιουργεί στο άλλο.

• Επανασχεδιασμός και μελέτη των επιλογών των μαθητών στο λύκειο.

Για τον ΣΜΑΚ είναι πολύ σημαντικό να ολοκληρωθεί η μελέτη και να προχωρήσουν οι αλλαγές που αφορούν το λύκειο.  Κατ’ επέκταση, πρέπει να ξαναμελετηθούν τα επιστημονικά πεδία και τα μαθήματα που το καθένα απαιτεί για την εισαγωγή στις διάφορες σχολές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.  Στα πλαίσια αυτά θεωρούμε απαραίτητη και την εισαγωγή και του μαθήματος της Στατιστικής στις επιλογές κατεύθυνσης, θέμα που απαιτείται σε μεγάλο εύρος σχολών και ειδικοτήτων.

Τελειώνοντας θέλουμε να τονίσουμε πως έχει πραγματοποιηθεί παρά πολύ καλή δουλειά σε σχέση με την εκπόνηση των ΝΑΠ στα Μαθηματικά και αξίζουν συγχαρητήρια στην ομάδα των εκπαιδευτικών που δούλεψε μεθοδικά και οργανωμένα.

Οφείλουμε να συγχαρούμε ιδιαίτερα τους μάχιμους συναδέλφους μαθηματικούς, οι οποίοι αξιοποίησαν την εμπειρία που αποκόμισαν από τα σχολεία έτσι ώστε να έχουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.

Η προσπάθεια αναβάθμισης του μαθήματος των Μαθηματικών μέσω των ΝΑΠ θα πρέπει να ενισχυθεί και με άλλες ενέργειες.  Αναμένουμε από το Υπουργείο Παιδείας, υπακούοντας στην κοινωνική ανάγκη της ενίσχυσης των θετικών επιστημών (όπως το ζητά και η Ευρωπαϊκή Ένωση)να αντιμετωπίσει θετικά τις εισηγήσεις μας και να προχωρήσει στη λήψη των κατάλληλων αποφάσεων παρά τις όποιες δυσκολίες, οικονομικές ή άλλες.

Ταυτόχρονα αναμένουμε πως η ΟΕΛΜΕΚ θα στηρίξει τις απόψεις και τα αιτήματα του ΣΜΑΚ με όλα τα δυνατά μέσα για την αναβάθμιση του μαθήματος αλλά, μέσω αυτού, και του δημόσιου σχολείου γενικότερα».