ΤΟΥ ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ*
Είναι πλέον φανερό ότι η κυπριακή πολιτεία και οι θεσμοί της αντιμάχονται συστηματικά και συστρατευμένα τα δημόσια πανεπιστήμια, σε μια εποχή ιδιαίτερα κρίσιμη για το μέλλον του τόπου - σε μιαν εποχή που επιβάλλεται η αξιοποίηση της επιστημονικής έρευνας και καινοτομίας. Η συστηματική υπόσκαψη των δημόσιων πανεπιστημίων έχει ήδη δραματικές συνέπειες στο κύρος και την λειτουργία τους. Οι νέοι επιστήμονες, ειδικά, δεν θα παραμείνουν σ' ένα πανεπιστήμιο που ελέγχεται επί καθημερινής βάσεως από ένα σαθρό, αποτυχημένο, πολιτικο-κομματικό κατεστημένο, όταν υπονομεύονται οι αρχές λειτουργίας του και καταστρατηγείται η έννοια της ακαδημαϊκής αυτονομίας (βλ. ανελίξεις, παγοποίηση θέσεων διδακτικού προσωπικού, μείωση ερευνητκών επιδομάτων, κ.ά).
Προσωπικά αποδίδω σκοπιμότητες σε αυτό το κατεστημένο: Με την συστηματική ενορχηστρωμένη πολεμική,
1) Εξυπηρετούνται αλλότρια συμφέροντα που διασυνδέονται ενδεχομένως (και πιθανότατα) με την ιδιωτική τριτοβάθμια εκπαίδευση. Αυτό σκέφτονται όλοι, αυτό υποψιάζεται και η κοινωνία των πολιτών. Αυτό καταγράφεται και στους χώρους διαδικτυακής επικοινωνίας.
2) Τα δημόσια πανεπιστήμια δεν έχουν καταστεί (ακόμα) φορείς ή αγωγοί διεκπεραίωσης πελατειακών δεσμεύσεων με τις κομματικές ελίτ, συνεπώς δεν τις εξυπηρετούν. Το ερώτημα είναι: Πόσο θα αντέξουν όμως;
3) Η πολεμική αποσκοπεί στην "φθορά" της εικόνας του πανεπιστημιακού ερευνητή και στην υποβάθμισή του λόγω (α) της αλαζονικής στάσης των βουλευτών και των κομματαρχών οι οποίοι νιώθουν ενοχλημένοι διότι πάντοτε είχαν την παντοδυναμία και την υπεροχή στην κυπριακή κοινωνία και (β) της συμπλεγματοποίησης που τους κατατρύχει. Δεν ανέχονται ο (α) ή ο (β) πανεπιστημιακός να τους ασκεί κριτική -- αυτούς τους "επιφανείς", τους "εκλεκτούς" του λαού. Ποιοι είναι αυτοί οι περισπούδαστοι ακαδημαϊκοί, αυτοί που μάς "παίζουν τους σπουδαίους" τελοσπάντων;
4) Η πολεμική αποσκοπεί στη "δημοσιουπαλληλοποίηση" του ακαδημαϊκού προσωπικού. Η πολιτική/κομματική εξουσία πάντοτε αντιμετωπίζει εκλεκτικά και κατά το δοκούν τους πανεπιστημιακούς. Ως "δημόσιους υπάλληλους" όταν αυτό βολεύει την εξουσία και ως μή δημόσιους υπάλληλους όταν αυτό δεν συγχρονίζεται με τα συμφέροντά της. Η πλήρης "δημοσιουπαλληλοποίηση" όμως θα αναιρέσει αυτό το "τεχνικο-γραφειοκρατικό" ψευδοδίλημμα και θα επιτευχθεί ο στόχος της πλήρους υποταγής του πανεπιστημιακού κόσμου στις συνθήκες της δημοσιουπαλληλικής κουλτούρας/εξάρτησης.
Το χειρότερο απ' όλα είναι ότι δεν δίνουν δεκάρα για τις δίκαιες αντιδράσεις και τις τεκμηριωμένες θέσεις που υποβάλλει ως αντίλογο η ακαδημαϊκή κοινότητα. Πολύ συχνά επιστρατεύουν και τα καθοδηγούμενα ΜΜΕ για να φθείρουν περισσότερο την εικόνα των "προνομιούχων" καθηγητών. Δεν ενδιαφέρονται αν κάθε ένα με δύο μήνες έχουμε και έναν ή δύο επιστήμονες (ιδίως ανάμεσα στους νέα μέλη διδακτικού/ ερευνητικού προσωπικού) που μας εγκαταλείπουν διότι πανεπιστήμια της αλλοδαπής τους εκλέγουν (και μάλιστα σε υψηλοτερες βαθμίδες στην ακαδημαϊκή ιεραρχία από αυτές που κατέχουν στο ΠΚ -- οι ανελίξεις του ακαδημαϊκού προσωπικού, η πεμπτουσία της ακαδημαϊκής κουλτούρας", έχουν παγοποιηθεί στερώντας κίνητρα και εξασθενώντας τις αντοχές των νέων επιστημόνων). Το γνωστό χιλιοειπωμένο σε εμάς επιχείρημά είναι "ας πάνε στο καλό, θα έρθουν άλλοι"! Ναι, κάποια στιγμή θα έρθουν άλλοι, σε ένα καθεστώς πλήρους διάβρωσης και συγκεντρωτικού ελέγχου -- άλλοι, εντούτοις συνεπικουρούμενοι από τις κομματικές επιβολές.
Αυτή τη στιγμή το Πανεπιστήμιο Κύπρου λειτουργεί στα όρια της αντοχής του. Κανείς δεν νοιάζεται για το πως λειτουργεί και με πόσες δυσκολίες. Ή μάλλον, νοιάζεται. Ο κ. Θεμιστοκλέους, π.χ., είχε την φαεινή ιδέα να υποβιβάσει τους Λέκτορες και Επίκουρους Καθηγητές (που ως επί το πλείστον είναι η νέα γενιά των ακαδημαϊκών δασκάλων/ερευνητών) σε συμβασιούχους δημόσιους υπάλληλους, αγνοώντας παντελώς την ακαδημαϊκή κουλτούρα και τα θέσμια παγκοσμίως. Δηλ. ο κ. Θεμιστοκλέους, εν ολίγοις, θεωρεί σκόπιμο να δώσει "μια και καλά" το τελικό, μοιραίο χτύπημα.
Αν αυτή η Βουλή, ο Υπουργός Παιδείας, ο Υπουργός Οικονομικών, και όσοι εμπλέκονται στο παιδαγωγικό γίγνεσθαι του τόπου δεν αντιληφθούν την αξία και τη σημασία της δημόσιας τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και της έρευνας, ας προχωρήσουν στην οριστική απορρύθμιση και αποδιάρθρωση των Πανεπιστημίων. Έτσι θα αποκαλυφθεί και η μωρία τους, πλην όμως τις συνέπειες θα τις πληρώσει η κυπριακή κοινωνία.
Ως ένας από τους επικριτές της κομματοκρατίας και όσων υπονόμευσαν και υπονομεύουν συστηματικά και ανεύθυνα τα δημόσια πανεπιστήμια, οφείλω να καταθέσω την απαισιοδοξία μου. Ακόμη και αν αποσοβηθεί ο σοβαρότατος κίνδυνος της πρότασης νόμου "Θεμιστοκλέους" (ΔΗΣΥ), αυτός ο "πόλεμος κατά των δημόσιων Πανεπιστημίων" και ιδιαίτερα κατά του Πανεπιστημίου Κύπρου δεν θα τελειώσει εδώ. Ο δρόμος είναι μακρύς.
(Οι απόψεις που εκφράζω είναι καθαρά προσωπικές.)
*Καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης
*Μέλος Συμβουλίου του Πανεπιστημίου Κύπρου
.jpg)
