Τα τελευταία χρόνια ο αριθμός των αιτήσεων για σπουδές στο ΕΑΠ ακολουθεί φθίνουσα πορεία

Πρώτιστη έγνοια του κόσμου είναι η επιβίωση

ΤΟΥ ΔΡΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥΡΑ*

Στις 10/12/2015 έληξε η προθεσμία υποβολής αιτήσεων για σπουδές στο ΕΑΠ για το ακαδημαϊκό έτος 2016-2017. Η οικονομική κρίση στη Ελλάδα σύμβαλε ώστε να μειωθεί αισθητά ο αριθμός των αιτήσεων για σπουδές τόσο στα προπτυχιακά όσο και στα μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών του ΕΑΠ. Ο αριθμός των αιτήσεων φέτος σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά (2015-2016), στα μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών του είναι κατά 8716 αιτήσεις λιγότερες ενώ στα προπτυχιακά κατά 3781 λιγότερες. Για τα 26 μεταπτυχιακά προγράμματα και τα 6 προπτυχιακά προγράμματα σπουδών του, για το έτος 2016-2017, υποβλήθηκαν συνολικά 27085 αιτήσεις, αριθμός που πλησιάζει τον αριθμό των αιτήσεων της χρονιάς (2000-2001), που ήταν 23792, όπου τότε το Ανοικτό Πανεπιστήμιο ήταν ελάχιστα γνωστό στην Ελληνική κοινωνία. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι, πέντε χρόνια μετά, δηλαδή κατά τη χρονιά 2005-2006 οι αιτήσεις έφθασαν στις 84755 καθιστώντας έτσι την προσβασιμότητα στα προγράμματα σπουδών του μικρότερη σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Όσον αφορά τώρα, το ακαδημαϊκό έτος 2016-2017, η αναλογία θέσεων και αιτήσεων σε αρκετά προγράμματα σπουδών κειμένεται μεταξύ του 1:1 και του 1:2. Αξίζει επίσης να αναφερθεί ότι τα μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών του Εκπαίδευση Ενηλίκων και Επιστήμες της Αγωγής παρουσιάζουν την ψηλότερη ζήτηση σε σχέση με τις προσφερόμενες θέσεις(χαμηλότερη προσβασιμότητα) όπου η αναλογία θέσεων και αιτήσεων είναι αντίστοιχα 1:6,888 και 1:4,877. Από την άλλη, το μόνα προπτυχιακά προγράμματα που ξεπερνούν την αναλογία 1:2 είναι η Διοίκηση Επιχειρήσεων και Οργανισμών με αναλογία 1:3,273 και η Πληροφορική με αναλογία 1:2,061. Στον πίνακα που ακολουθεί φαίνεται ο αριθμός των αιτήσεων από το 2000 μέχρι σήμερα (πηγή ιστοσελίδα ΕΑΠ www.eap.gr ).

Ένας άλλος λόγος που πιθανόν να ευθύνεται η μείωση των αιτήσεων είναι η συνεχής προσφορά για χρόνια αρκετών προγραμμάτων σπουδών του, κάτι που θα πρέπει να το εξετάσει η Διοικούσα του Πανεπιστημίου, αυτό όμως δε σημαίνει ότι θα πρέπει να τα καταργήσει από τη στιγμή που υπάρχει ακόμη ζήτηση, γιατί αν συνέβαινε κάτι τέτοιο θα βρισκόταν σε αντίθεση με την ίδια τη φιλοσοφία της Ανοικτής Εκπαίδευσης. Θα χρειαστεί μόνο να μειωθεί το συνεργαζόμενο εκπαιδευτικό προσωπικό. Τα Ανοικτά Πανεπιστήμια έχουν ευέλικτη δομή, δεν αποτελούνται από Τμήματα όπως τα συμβατικά πανεπιστήμια, αλλά από Σχολές, και οφείλουν να παρακολουθούν συνεχώς τις εξελίξεις και να προσφέρουν προγράμματα σπουδών σύμφωνα με τις εκάστοτε μορφωτικές ανάγκες των πολιτών της κοινωνίας, καταργώντας προγράμματα σπουδών όταν αυτό κρίνεται απαραιτήτως αναγκαίο, και δημιουργώντας νέα προγράμματα, που θα ανταποκρίνονται στις νέες ανάγκες ή στις ανάγκες που δεν λήφθηκαν υπόψη κατά τον σχεδιασμό των προγραμμάτων.  Αυτό θα ήταν αδύνατο και το Πανεπιστήμιο δεν θα είχε την σχετική ευελιξία αν αποτελείτο από Τμήματα, δηλαδή μόνο από μόνιμο προσωπικό, δεν είναι εύκολο να καταργήσεις ένα Τμήμα ενός Πανεπιστημίου γιατί θα σήμαινε απόλυση μόνιμου προσωπικού. Aς σημειωθεί σε κάθε ένα Τμήμα αντιστοιχεί ένα  προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών, τι θα απογίνει άραγε το προσωπικό του Τμήματος όταν καταργηθεί το πρόγραμμα σπουδών; Τα Ανοικτά Πανεπιστήμια στηρίζονται στο λιγοστό μόνιμο εκπαιδευτικό προσωπικό και στο πολύ μεγάλο και κατάλληλα επιμορφωμένο συνεργαζόμενο εκπαιδευτικό προσωπικό. Αξίζει στο σημείο αυτό να αναφερθούμε και στην δική μας περίπτωση, συγκεκριμένα το 2008 το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού της Κυπριακής Δημοκρατίας στην προσπάθειά του να αντικαταστήσει τους νόμους, που αφορούν τα Δημόσια και Iδιωτικά Πανεπιστήμια, με ένα ενιαίο νόμο, ανέθεσε σε οκταμελή ad hoc Επιτροπή να καταθέσει συγκεκριμένη εισήγηση. Η πρόταση της Επιτροπής δεν λάμβανε υπόψη τις ιδιαιτερότητες όσον αφορά το Ανοικτό Πανεπιστήμιο, αν και τρία μέλη της ad hoc Επιτροπής ήταν μέλη της Διοικούσας Επιτροπής του ΑΠΚυ,  και μέσω της εισήγησης της ουσιαστικά συμβατικοποιούσε το Ανοικτό πανεπιστήμιο, μάλιστα μεταξύ άλλων πρόβλεπε την δημιουργία Τμημάτων στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Ευτυχώς που η Εισηγητική πρόταση της  ad hoc Επιτροπής έμεινε στα χαρτιά.

Πέραν τούτων, το ΑΠΚυ απέναντι στο ΕΑΠ λειτούργησε ανταγωνιστικά αφού η πρώτη Διοικούσα Επιτροπή του ΑΠΚυ, με την έναρξη της λειτουργίας του ΑΠΚυ το 2006, καθόρισε για την απόκτηση μεταπτυχιακού τίτλου ειδίκευσης την επιτυχή παρακολούθηση και εξέταση σε τέσσερις Θεματικές Ενότητες ή την επιτυχή παρακολούθηση και εξέταση σε τρις Θεματικές Ενότητες και την εκπόνηση Διπλωματικής Εργασίας( βλέπε, ανακοίνωση για το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδές στην Εκπαίδευση του ΑΠΚυ,2006). Αυτό μπορεί να πει κάποιος ότι λειτουργούσε και ως κίνητρο τόσο για τους Κύπριους όσον και για τους Ελλαδίτες να θέλουν να κάνουν σπουδές στο ΑΠΚυ, και αυτό γιατί για την απόκτηση μεταπτυχιακού τίτλου ειδίκευσης στο ΕΑΠ απαιτείται η επιτυχής παρακολούθηση και εξέταση σε τέσσερις Θεματικές Ενότητες και η εκπόνηση Διπλωματικής Εργασίας. Για παράδειγμα, η επιτυχής παρακολούθηση και εξέταση στις Θεματικές Ενότητες ΕΚΠ 51,ΕΚΠ 64, ΕΚΠ62 και ΕΚΠ 65 στο ΑΠΚυ οδηγούσε στην απόκτηση μεταπτυχιακού τίτλου ειδίκευσης ενώ στο ΕΑΠ η παρακολούθηση των ιδίων πιο πάνω Θεματικών Ενοτήτων δεν είναι αρκετή αφού απαιτείται και εκπόνηση Διπλωματικής Εργασίας !  Πέρα από αυτό η ελάχιστη διάρκεια φοίτησης στο ΕΑΠ για απόκτηση μεταπτυχιακού τίτλου ειδίκευσης είναι τρία έτη ενώ στο ΑΠΚυ δύο έτη.

Για περισσότερες λεπτομέρειες για τα πιο πάνω βλέπε:

1. Ε.Α.Π. (2015) Αριθμός Αιτήσεων ανά Πρόγραμμα Σπουδών στο Εφημερίδα Υπηρεσίας, Στατιστικά Στοιχεία, στην ηλεκτρονική διευθυνση : WWW.eap.gr/cat_index_all.php?catid=92

*Εκπαιδευτικος

2. Λυκουργιώτης, Α. (1998). Αρθρωτό Σύστημα στο Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση, Τόμος Α, Θεσμοί και Λειτουργίες, Πάτρα: Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο

3. Στρατουράς, Γ. (2011) Όσον αφορά την πρόταση της ad hoc Επιτροπής για τον Νόμο Πλαίσιο για την Ανώτατη Εκπαίδευση στην Κύπρο: Η περίπτωση του Ανοικτού Πανεπιστημίου. Σύγχρονη Εκπαίδευση,166, 89-98