Τα νέα προγράμματα σπουδών προκαλούν συζήτηση αλλά και διχογνωμία (Πηγή: Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων)
ΑΘΗΝΑ- Οι αλλαγές, που έχουν συντελεστεί τα τελευταία χρόνια στη σύνθεση του πληθυσμού των ευρωπαϊκών κοινωνιών ενισχύοντας το θρησκευτικό πλουραλισμό της Γηραιάς Ηπείρου, καθώς και γεγονότα με παγκόσμιες επιπτώσεις, όπως η 11η Σεπτεμβρίου, οι τρομοκρατικές επιθέσεις που ακολούθησαν σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, αλλά και η αιματηρή δράση του ISIS, αναθέρμαναν τη συζήτηση στην Ευρώπη για τη σημασία και το ρόλο της θρησκείας στις κοινωνίες. Η ελευθερία της θρησκευτικής συνείδησης και έκφρασης και τα όριά τους, η ελευθερία της έκφρασης και τα όριά της σε σχέση με την προσβολή του θρησκευτικού συναισθήματος (βλέπε, βλασφημία), τα θρησκευτικά σύμβολα σε σχολεία και χώρους εργασίας, αποτελούν μερικά μόνο από τα ζητήματα που βρίσκονται στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης.
Τα ευρωπαϊκά σχολεία, μικρογραφίες των ευρωπαϊκών κοινωνιών, επηρεάζονται άμεσα από το ερώτημα «ποια η θέση της θρησκείας στη δημόσια ζωή», από τη στιγμή μάλιστα που πρέπει να μορφώσουν /εκπαιδεύσουν πολίτες, ικανούς να συμβιώνουν αρμονικά σε πολυπολιτισμικές και πολυθρησκευτικές κοινωνίες. Το μάθημα των Θρησκευτικών (ΜτΘ) μπορεί να αποτελέσει εργαλείο στα χέρια των εκπαιδευτικών, είναι όμως επίκαιρο; Στα ερωτήματα, εάν η διδασκαλία του ΜτΘ είναι πλέον ξεπερασμένη, εάν είναι καλύτερα να «αγνοείται» η θρησκεία στα σχολεία, η απάντηση που προκύπτει από τα λόγια όσων μίλησαν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ είναι αρνητική, με την επισήμανση, μάλιστα, της συμβολής που μπορεί να έχει στην αντιμετώπιση του θρησκευτικού φονταμενταλισμού και στην ενίσχυση μιας θρησκευτικής πίστης ανοιχτής, συνώνυμης της ανοχής του «άλλου», του διαλόγου, της συμφιλίωσης, της συμπόνιας, της δικαιοσύνης.
«Πρέπει να θυμόμαστε πάντα ότι οι χειρότεροι πόλεμοι μετά τους εμφύλιους, είναι οι θρησκευτικοί. Η λύση σε αυτό το θέμα δεν είναι να καταργήσουμε τη θρησκεία, αλλά να μην αφήσουμε τη διδασκαλία για τις αρχές κάθε θρησκευτικής πίστης στα χέρια των φανατικών. Εκείνοι που αγωνίζονται για να καταργήσουν τη θρησκεία και το μάθημα των Θρησκευτικών, πιστεύοντας ότι έτσι θα λύσουν το πρόβλημα του θρησκευτικού φανατισμού, μοιάζουν με τον Ξέρξη όταν μαστίγωνε τη θάλασσα» επισημαίνει ο ΓΓ Θρησκευμάτων Γιώργος Καλατζής.
«Στην Ευρώπη παρατηρείται αναθέρμανση του ενδιαφέροντος για το θρησκευτικό φαινόμενο» λέει ο Σταύρος Γιαγκάζογλου, σύμβουλος του Υπουργείου Παιδείας και προϊστάμενος του Γραφείου Έρευνας, Σχεδιασμού και Εφαρμογών στο Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής. Εξηγεί πως «η θρησκεία παύει να θεωρείται ένα γεγονός της ιδιωτικής σφαίρας. Κατά παράδοση, εθεωρείτο ότι δεν αφορά πολιτικές , συστάσεις για την εκπαίδευση. Η Ευρώπη ασκούσε μια σκληρή ουδετερόθρησκη και λαϊκού τύπου στάση απέναντι σε θέματα όπως για παράδειγμα η μπούργκα ή η μαντίλα κλπ. Πλέον όμως, αυτή η στάση, που είναι απότοκο του διαφωτισμού δεν υιοθετείται. Σήμερα, ευρωπαϊκοί θεσμοί, όπως το Συμβούλιο της Ευρώπης, διαμορφώνουν συστάσεις που ευνοούν τη θρησκευτική ποικιλομορφία στην κατεύθυνση της διαπολιτισμικής διάστασης του θρησκευτικού φαινομένου. Κυρίως, ενδιαφέρουν οι αβρααμικές θρησκείες δηλαδή, ο Χριστιανισμός, ο Ιουδαϊσμός και το Ισλάμ. Σε αυτές τις θρησκείες εντοπίζονται ζητήματα φονταμενταλισμού και στις μεταξύ τους σχέσεις. Έτσι λοιπόν, παρέχονται όχι μόνο συστάσεις και οδηγίες αλλά και εκπαιδευτικά υλικά ούτως ώστε η διδασκαλία του ΜτΘ να μπορεί να διαλέγεται με θρησκείες, όπως είναι το Ισλάμ. Αυτή η στάση υιοθετείται πλέον προκειμένου να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο του θρησκευτικού φονταμενταλισμού. Έχει επίσης, σχέση με τον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνονται αντίπαλες προς το φονταμενταλιστικό Ισλάμ, χριστιανικές, εθνικιστικές ή ρατσιστικές, ή άλλες τάσεις».
«Το ΜτΘ οφείλει να συμβάλει στην έγκυρη πληροφόρηση του μαθητή, ο οποίος αφού κατανοήσει πρώτα τη δική του θρησκευτική ταυτότητα έχει στη συνέχεια την ευκαιρία να ανακαλύψει το πολιτιστικό αποτύπωμα της θρησκείας ή των θρησκειών στη συγκεκριμένη κοινωνία αλλά και στην ευρύτερη σύγχρονη οικουμένη που αποτελεί πλέον οικείο χώρο ζωής και δράσης για τον νέο άνθρωπο» επισημαίνει ο Δημήτρης Μόσχος, επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Θεολογίας του ΕΚΠΑ και πρόεδρος του Πανελλήνιου Θεολογικού Συνδέσμου «ΚΑΙΡΟΣ για την αναβάθμιση της θρησκευτικής εκπαίδευσης». Όπως σημειώνει, «χωρίς αυτή την πληροφόρηση και κατάλληλη επεξεργασία στο δημοκρατικά ελεγχόμενο και πιστοποιημένο σχολείο, ο μαθητής μπορεί να πέσει θύμα ποικίλων κέντρων μη κριτικής γνώσης, με αποτέλεσμα την ψυχολογική του χειραγώγηση, ακόμη και την πολύμορφη εκμετάλλευση της προσωπικότητάς του. Αυτοί είναι και οι λόγοι για τον αυξανόμενο προβληματισμό επανεισαγωγής του μαθήματος και σε χώρες όπου είχε καταργηθεί (Γαλλία), ενώ συνιστάται και περιγράφεται η διδασκαλία του σε ευρωπαϊκά κείμενα, όπως του Συμβουλίου της Ευρώπης (Λευκή Βίβλος για το Διαπολιτισμικό Διάλογο,, 2008) και του ΟΑΣΕ (Toledo Guiding Principles on Teaching about Religions and Beliefs in Public Schools, 2007)».
«Το μάθημα των Θρησκευτικών από εργαλείο κατήχησης, εθνικισμού, φονταμενταλισμού, ή αντιπαλότητας μπορεί να γίνει ένα εργαλείο καταλλαγής, συναλληλίας, συναντίληψης, προσέγγισης» σύμφωνα με τον κ Γιαγκάζογλου που δίνει έμφαση στην υλοποίηση αυτής της οπτικής με τα νέα Προγράμματα Σπουδών για το ΜτΘ για το Δημοτικό, το Γυμνάσιο και το Λύκειο. Παράλληλα, κάνει ιδιαίτερη αναφορά στην πρωτοβουλία του Υπουργείου Παιδείας για παροχή της δυνατότητας στους μουσουλμάνους μαθητές της Θράκης να διδάσκονται το μάθημα των ισλαμικών θρησκευτικών στο σχολείο τους. «Μέχρι τώρα οι μουσουλμάνοι απαλλάσσονταν και είχαν κενό στο πρόγραμμα. Τώρα, η ελληνική πολιτεία ενδιαφέρεται η μουσουλμανική μειονότητα να διδάσκεται τη θρησκευτική της παράδοση και μάλιστα στην ελληνική γλώσσα και μάλιστα από αποφοίτους της πρώην ΕΠΑΘ, δηλαδή από ιεροδιδασκάλους, τους οποίους προσλαμβάνει το Υπουργείο Παιδείας».
Ολόκληρο το ρεπορτάζ του ΑΠΕ στο πιο κάτω έγγραφο:
