Ο απελευθερωτικός Αγώνας του 1955-'59 αποτελεί κορυφαία στιγμή της σύγχρονης κυπριακής ιστορίας. H 1η του Απρίλη του 1955, σήμανε την αρχή του ξεσηκωμού του κυπριακού ελληνισμού για την αποτίναξη του αγγλικού ζυγού και έστειλε το μήνυμα της αμετάκλητης απόφασής του να αγωνιστεί για την ελευθερία του.
Η άρνηση των Βρετανών να δεχθούν τα επανειλημμένα αιτήματα των ελληνοκυπρίων και η περιφρόνηση του διεθνούς δικαίου, οδήγησαν τον Κυπριακό Ελληνισμό στον ένοπλο αγώνα, παρόλο που ελάχιστα μέσα διέθετε, για να αντιμετωπίσει μια πανίσχυρη αυτοκρατορία. Στο κάλεσμα των αρχηγών του Αγώνα Αρχιεπισκόπου Μακαρίου και στρατηγού Διγενή δήλωσαν παρόντες νέοι και ηλικιωμένοι, μαθητές, μαθήτριες και εκπαιδευτικοί, λαϊκοί και κληρικοί, κάτοικοι της πόλης και της υπαίθρου, ολιγογράμματοι και μορφωμένοι και έδωσαν τον όρκο της ΕΟΚΑ, έτοιμοι να αγωνιστούν με οποιοδήποτε τρόπο τους εζητείτο: με τη ρίψη φυλλαδίων, την αναγραφή συνθημάτων, τη συμμετοχή σε διαδηλώσεις, τη μεταφορά οδηγιών και πληροφοριών, όπλων και πυρομαχικών, την κατασκευή κρησφυγέτων, τη φιλοξενία καταζητουμένων και ανταρτών και ό,τι άλλο χρειαζόταν μια δεδομένη στιγμή. Το αγγλικό καθεστώς προβαίνει σε διωγμούς, συλλήψεις, φυλακίσεις, βασανιστήρια και εκτελέσεις. Επιβάλλει το κλείσιμο σχολείων και κατ' οίκον περιορισμούς, αλλά δεν καταφέρνει να κάμψει το φρόνημα των αγωνιστών και του λαού.
Ο απελευθερωτικός μας Αγώνας ανέδειξε τις αρετές του λαού και το ήθος των αγωνιστών. Τους χαρακτήριζε η πίστη και η αγάπη τους για την ελευθερία, η ανιδιοτέλεια και η αυταπάρνηση, η προσήλωση στις πνευματικές και ηθικές αξίες. Αυτά τα χαρακτηριστικά ακριβώς επιβεβαιώνονται με την αυτοθυσία του Αυξεντίου στον Μαχαιρά, του Μάτση στο Δίκωμο, των τεσσάρων ελεύθερων πολιορκημένων του Αχυρώνα στο Λιοπέτρι και των δεκάδων ηρώων, που άφησαν την τελευταία τους πνοή στα βασανιστήρια ή έπεσαν σε μάχες. Επιβεβαιώνονται ακόμη με τη θυσία των εννιά παλληκαριών που οδηγήθηκαν στην αγχόνη ψάλλοντας τον ύμνο στην ελευθερία και δίνοντας οι ίδιοι θάρρος στους συγγενείς και τους συναγωνιστές τους.
Σήμερα, που τιμούμε την 1η του Απρίλη, τους μνημονεύουμε όλους, επώνυμους και ανώνυμους, και τους τιμούμε ως αγωνιστές της Ελευθερίας. Ας παραδειγματιστούμε από το ήθος τους, την αγάπη τους για την πατρίδα και την ελευθερία, την ακεραιότητα του χαρακτήρα τους, την υπέρβαση του εγώ για το κοινό καλό. Με αυτές τις αξίες, με σύνεση και ομοψυχία ας αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις που έχουμε ενώπιον μας και ας αγωνιστούμε ειρηνικά για μια ελεύθερη, επανενωμένη και ευημερούσα Κύπρο.
Κώστας Καδής
Υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού