Είναι τόσο δύσκολο να αποδείξεις
πως είναι κάποιος ελέφαντας.
Χρειάζονται στοιχεία, μαρτυρίες,
βολικές συνθήκες, συμφέροντα
που να μην εμπλέκονται
ΤΗΣ ΕΛΕΝΑΣ ΠΕΡΙΚΛΕΟΥΣ *
Πολλά θα μπορούσε να πει κάποιος για όσα γύρω μας τεκταίνονται. Νιώθω πως είμαστε όλοι κομμάτι της παράστασης ενός μεγάλου τσίρκου και οι γύρω μας παρακολουθούν άλλοι από την πρώτη θέση, και άλλοι από μακριά με τα κιάλια, και αναλόγως ξεκαρδίζονται στα γέλια με τα καμώματά μας, ή κρατούν την ανάσα τους κάθε που επιχειρούμε ηρωικές «εξόδους».
Να ξεκινήσω με τους θηριοδαμαστές. Τους γενναίους εκείνους μυώδεις «ήρωες» που δεν τους πτοεί τίποτα και βάζουν το κεφάλι κατευθείαν στο στόμα του λιονταριού. Μόνο που με το λιοντάρι τα κάνανε από καιρό πλακάκια αφού κοιμούνται αγκαλιά το βράδυ και ενίοτε το αναγκάζουν να περνά μέσα από δήθεν πυρωμένα στεφάνια, χαϊδεύοντας το πάντα με το μαστίγιο που το μόνο που κάνει και μας κόβει την ανάσα είναι το απαραίτητο ηχητικό εφέ. Σταματούμε λέει τις συνομιλίες όσο το Μπαρπαρός δίνει βόλτες στην περιοχή. Δεν ξανακαθόμαστε στο τραπέζι των συνομιλιών. Και όταν λέμε δεν ξανακαθόμαστε, εννοούμε δεν ξανακαθόμαστε… Μέχρι φυσικά το λιοντάρι με ένα βαθύ βρυχηθμό δηλώσει πως έχουν και οι δυο πλευρές δίκαιο και φυσικά ίσα δικαιώματα και καλά θα κάνουμε να το βάλουμε το κεφάλι στο στόμα του αλλιώτικα θα μας δαγκώσει πραγματικά.
Σειρά στην παράσταση οι ακροβάτες που περπατούν σε τεντωμένο σκοινί για να δοκιμαστεί η ευλυγισία και η ψυχραιμία τους. Πέρασαν με επιτυχία και το σκάνδαλο του χρηματιστηρίου, και το Μαρί και το «κούρεμα» και τώρα μια χαρά τα καταφέρνουν με τα τεντώματα και τις ξαφνικές κινήσεις της Τρόικα που προσπαθεί να τους μπερδέψει. Ευελιξία, ταχύτητα, σκέρτζο και εννοείται πως εμείς παρακολουθούμε με την ανάσα κομμένη, γιατί αν πέσουν θα γκρεμοτσακιστούμε μαζί τους. Κατά καιρούς δε, οι ακροβάτες στο σόου τους κάνουν και τα δικά τους. Αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες, με πιρουέτες και ανάποδες τούμπες. Και τότε εμείς χειροκροτούμε και νιώθουμε περήφανοι που αποτελούμε μέρος της μεγάλης οικογένειας του τσίρκου.
Αλλά ακόμα δεν έχουμε δει τίποτα. Έφτασε η ώρα για το μεγάλο γέλιο. Εκείνο που σε κάνει να δακρύζεις και να κρατάς την κοιλιά σου. Ο κλόουν μπαίνει και διεκδικεί νέα συμβόλαια αλλιώς θα μιλήσει λέει. Ο δίπλα του σεκοντάρει, και το κέφι ανεβαίνει, του λένε να παραιτηθεί και αρνείται. Αλλά να μην ανησυχούν οι αξιότιμοι θεατές. Υπάρχει σχέδιο, λίγη υπομονή και όλα θα πάνε μια χαρά. Τώρα αν πρέπει να κλαίμε ή να γελάμε, είναι απλούστατα θέμα άποψης ή οπτικής γωνίας. Γιατί όλοι κάποια στιγμή μπορεί και να βρεθούμε έξαφνα στην πλευρά των κλόουν. Ένας διορισμός είναι αρκετός και ξαφνικά γίνεσαι αστέρι.
Μετά τους κλόουν μπαίνουν στη σκηνή οι κασκαντέρ. Όλοι εκείνοι που θα τα αλλάξουν όλα. Με την ψυχή και το θάρρος τους. Κάνουν διάφορα. Από διαδηλώσεις και βαρύγδουπες δηλώσεις, μέχρι αυτοπυρπολισμούς. Γιατί αυτοί νοιάζονται. Γιατί αυτοί είναι καθαροί. Γιατί αυτοί θα τα αλλάξουν όλα. Εννοείται πως είναι όλοι όσοι δεν κατάφεραν ποτέ να γίνουν θηριοδαμαστές, ακροβάτες, κλόουν. Μόλις ανοίξει μια καινούρια θέση για όποιο από τα πιο πάνω σόου, όλο και κάποιος από τους κασκαντέρ θα αναβαθμιστεί και η παράσταση θα διαφοροποιηθεί αναλόγως.
Και ήρθε τελικά η στιγμή που όλοι περιμέναμε. Μπαίνουν στην σκηνή οι ελέφαντες. Με την μεγάλη προβοσκίδα και τα μεγάλα αυτιά. Ακούνε τα πάντα αλλά δεν μιλούν. Είναι βλέπετε παχύδερμα. Τρώνε πολύ, κινούνται αργά με βήματα προσεκτικά, αλλά το πάτημα βαρύ. Καταλαμβάνουν χώρο περισσότερο από ό, τι τους αναλογεί. Το αποτύπωμά τους το οικολογικό αλλά και το άλλως πως, είναι μεγάλο και βαρύ. Μπαίνουν λοιπόν οι ελέφαντες και δεν ακούγεται χειροκρότημα πια. Ποιοι είναι οι ελέφαντες τελικά; Όλους μας ενοχλούν κανένας δεν τους ενοχλεί. Το εντυπωσιακό είναι πως είναι όλοι σε κλουβιά, με άλλα λόγια φυλακή!
Η παράσταση του τσίρκου τελειώνει για την ώρα. Έχει πάει αργά. Αλλά επειδή ζητούνται ελέφαντες για να μπούνε επιτέλους στα κλουβιά, και αφού είναι δύσκολο να βρεθούν, ας δούμε την κατάσταση από την ανάποδη. Ας σταματήσουμε να αναζητούμε ελέφαντες. Είναι τόσο δύσκολο να αποδείξεις πως είναι κάποιος ελέφαντας. Χρειάζονται στοιχεία, μαρτυρίες, βολικές συνθήκες, συμφέροντα που να μην εμπλέκονται. Όλο και κάποια τρύπα θα βρεθεί και ο ελέφαντας εκτός κλουβιού θα βρεθεί ευθύς. Βλέπετε, σχεδόν ποτέ, σε αυτό το τσίρκο δεν μπόρεσε κανένας να αποδείξει πως κάποιος είναι ελέφαντας.
Ας θεωρήσουμε λοιπόν πως είμαστε όλοι ελέφαντες και ας δοκιμάσουμε να αποδείξουμε, όσοι, οι ελάχιστοι, που δεν ανήκουν στην κατηγορία αυτή, πως δεν είμαστε ελέφαντες. Ας ακολουθήσουμε λοιπόν όχι το τεκμήριο της αθωότητας που καθιέρωσε η γαλλική επανάσταση, αλλά το τεκμήριο της ενοχής. Ας θεωρούμαστε όλοι ένοχοι μέχρι αποδείξεως του αντιθέτου. Ένοχοι όλοι λοιπόν, μηδενός εξαιρουμένου και ας αποδείξουμε την αθωότητά μας. Είμαστε όλοι ελέφαντες λοιπόν, και ας αποδείξουμε το αντίθετο.
Χειροκρότημα παρακαλώ. Μπαίνουν οι ελέφαντες στην σκηνή.
* Εκπαιδευτικός
