Το υπόμνημα της ΟΕΛΜΕΚ για την ασφάλεια και υγεία στα μαθητών και εκπαιδευτικών

To Paideia-News παραθέτει το υπόμνημα που κατέθεσε η ΟΕΛΜΕΚ στην χθεσινή (Τρίτη) σύσκεψη στο Υπουργείο Παιδείας για την ασφάλεια και υγεία των μαθητών/τριών και εκπαιδευτικών:  

"Οι περί Ασφάλειας και Υγείας στην εργασία Νόμοι του 1996 έως (Αρ. 2) του 2015 του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας, έχουν ως αντικειμενικό σκοπό την εφαρμογή μέτρων για την προαγωγή της ασφάλειας και της υγείας των προσώπων στην εργασία και καθιστούν υπεύθυνο τον εργοδότη για την διασφάλιση της ασφάλειας, της υγείας και της ευημερίας στην εργασία όλων των εργοδοτούμενων.

Οι υποχρεώσεις του εργοδότη, σύμφωνα με τη Νομοθεσία, επεκτείνονται ώστε να περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, και τα ακόλουθα:

α)  την παροχή και διατήρηση εγκαταστάσεων, συστημάτων και μεθόδων εργασίας, που να είναι ασφαλείς και χωρίς κινδύνους για την υγεία.

β) την παροχή και τη διατήρηση περιβάλλοντος εργασίας για τους εργοδοτούμενούς του, το οποίο είναι ασφαλές, χωρίς κινδύνους για την υγεία και επαρκές όσον αφορά τις διευκολύνσεις και διευθετήσεις για την ευημερία τους στην εργασία.

γ)  τη λήψη των αναγκαίων μέτρων για την προστασία της ασφάλειας και της υγείας των εργοδοτουμένων του, συμπεριλαμβανομένων των δραστηριοτήτων πρόληψης των επαγγελματικών κινδύνων, ενημέρωσης, εκπαίδευσης και κατάρτισης, καθώς και της δημιουργίας της απαραίτητης οργάνωσης και της παροχής των αναγκαίων μέσων.

Επιπρόσθετα, ο εργοδότης οφείλει να εφαρμόζει μέτρα που προβλέπονται στην εν λόγω Νομοθεσία, ακολουθώντας, μεταξύ άλλων, τις πιο κάτω γενικές αρχές πρόληψης:

α)  αποφυγή κινδύνων,

β)  εκτίμηση των κινδύνων που δεν μπορούν να αποφευχθούν,

γ)  καταπολέμηση των κινδύνων στην πηγή τους,

δ)  αντικατάσταση του επικίνδυνου από το μη επικίνδυνο ή το λιγότερο επικίνδυνο,

ε)  προτεραιότητα στη λήψη μέτρων ομαδικής προστασίας σε σχέση με τα μέτρα ατομικής προστασίας.

Υπενθυμίζουμε, επίσης, την «οδηγία – πλαίσιο» της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ασφάλεια και την υγεία κατά την εργασία (οδηγία 89/391/ΕΟΚ) του 1989, την οποία τα κράτη – μέλη έχουν υιοθετήσει και η οποία:

α) στοχεύει στη διασφάλιση ισότιμου επιπέδου ασφάλειας και υγείας προς όφελος όλων των εργαζόμενων, και

β) υποχρεώνει τους εργοδότες να λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα πρόληψης, με γνώμονα τη βελτίωση της ασφάλειας και της υγείας κατά την εργασία, εισάγοντας ως κύριο στοιχείο την αρχή της εκτίμησης των κινδύνων και των βασικών τους στοιχείων (π.χ. εντοπισμό κινδύνων, θέσπιση κατάλληλων μέτρων με προτεραιότητα την εξάλειψη των κινδύνων στην πηγή, τεκμηρίωση και περιοδική επανεκτίμηση των κινδύνων στους χώρους εργασίας).

Σημαντική, επίσης, είναι η ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή σχετικά με το στρατηγικό πλαίσιο της Ε.Ε. για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία κατά την περίοδο 2014-2020, όπου «η εξασφάλιση ασφαλούς και υγιούς περιβάλλοντος εργασίας αποτελεί στρατηγικό στόχο για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε στενή συνεργασία με τα κράτη μέλη, τους κοινωνικούς εταίρους και τα άλλα θεσμικά όργανα και οργανισμούς της Ε.Ε.».

Όπως είναι σε όλους καλά γνωστό, ο τομέας Ασφάλειας και Υγείας του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού καλύπτει ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων και αποσκοπεί στην εξασφάλιση ασφαλών και υγιεινών συνθηκών σε όλους τους εργαζόμενους και ασφαλώς και στους/στις

μαθητές/-τριες τόσο σε επίπεδο σχολικών μονάδων, όσο και σε άλλους χώρους όπου αυτοί δραστηριοποιούνται.

Στην περίπτωση των σχολείων, χώροι στους οποίους δραστηριοποιούνται ευαίσθητες ομάδες πληθυσμού, τα πράγματα, μετά και το τελευταίο τραγικό περιστατικό με την απώλεια μιας ανθρώπινης ζωής, φαίνεται να απαιτούν, επιτέλους, μια πιο σοβαρή μελέτη και λήψη αποφάσεων, μέσα από έναν καλά δομημένο διάλογο όλων των εμπλεκομένων φορέων, στη βάση συγκεκριμένων χρονοδιαγραμμάτων (βραχυπρόθεσμων αλλά και μακροπρόθεσμων).

Η ΟΕΛΜΕΚ, εδώ και χρόνια, θέτει ζητήματα που αφορούν θέματα Ασφάλειας και Υγείας τόσο των μαθητών, όσο και των Εκπαιδευτικών. Αλλεπάλληλα ψηφίσματα Παγκύπριων Συνδιασκέψεων αποστέλλονταν κατά καιρούς στο Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού, με στόχο τη επισήμανση προβλημάτων και τη λήψη μέτρων.

Το συγκεκριμένο υπόμνημα, που φιλοδοξεί να αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης στο πλαίσιο ενός καλά προετοιμασμένου και δομημένου διαλόγου, που ξεκινά στις 29 Μαΐου 2018, δομείται στη βάση τριών παραμέτρων:

Α. Καταγραφή σειράς ερωτημάτων σχετικά με τα θέματα Ασφάλειας και   Υγείας, με στόχο τον εντοπισμό των όποιων ανεπαρκειών, κενών, παραλείψεων.

Β. Καταγραφή σειράς εισηγήσεων ενόψει και της έναρξης της νέας σχολικής χρονιάς.

Γ. Ανάδειξη παράπλευρων παθογενειών των σχολικών μονάδων, που εντέλει άπτονται θεμάτων Ασφάλειας και Υγείας.  

ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ ΠΡΩΤΗ: Καταγραφή σειράς ερωτημάτων σχετικά με τα θέματα Ασφάλειας και Υγείας, με στόχο τον εντοπισμό των όποιων ανεπαρκειών, κενών, παραλείψεων.

1. Έχουν όλες οι σχολικές μονάδες (Γυμνάσια – Λύκεια) πιστοποιητικό καταλληλότητας του συνόλου των υποδομών τους; Έχουν, για παράδειγμα, όλες οι σχολικές μονάδες Πιστοποιητικό Καταλληλότητας των Ηλεκτρολογικών τους Εγκαταστάσεων, όπως ορίζεται από τη σχετική Νομοθεσία; Προς διερεύνηση του πιο πάνω παραδείγματος, σάς επισυνάπτουμε, σχετική επιστολή του Συνδέσμου Αδειούχων Εργοληπτών Ηλεκτρολόγων Κύπρου (ΣΕΗΚ), σύμφωνα με την οποία μας καταγγέλλεται ότι το γήπεδο του Λυκείου Εθνομάρτυρα Κυπριανού, στον Στρόβολο, είναι ακατάλληλο για χρήση (βλ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I).
2. Το σύνολο των σχολικών εγκαταστάσεων/υποδομών έχουν όλες τις προβλεπόμενες από τη νομοθεσία σχετικές άδειες λειτουργίας (π.χ. από την Πολεοδομία, την Πυροσβεστική Υπηρεσία, την Πολιτική Άμυνα, τις Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης);
3. Είναι οι μαθητές και οι μαθήτριες ασφαλείς κατά τη διεξαγωγή εργαστηριακών μαθημάτων (βλ. Τεχνολογία, Χημεία, Πληροφορική, Βιολογία, Φυσική κ.ά.) και όχι μόνο (π.χ. Φυσική Αγωγή) (βλ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ, επιστολή Συνδέσμου Καθηγητών Σχεδιασμού και Τεχνολογίας); Εφαρμόζονται οι Περί Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία Νόμοι του 1996 και του 2002;  Ποια η ευθύνη των εκπαιδευτικών σε περίπτωση ατυχημάτων κατά τις περιπτώσεις εκείνες που δεν τηρούνται όσα προβλέπονται στις σχετικές νομοθεσίες;
4. Ποιος αναλαμβάνει την ευθύνη να διακρίνει αν ένας τραυματισμός μαθητή/-τριας είναι σοβαρός ή όχι;
5. Ποια είναι η αναλογία Πιστοποιημένων Εκπαιδευτών Πρώτων Βοηθών και εργαζομένων εντός των σχολικών χώρων;
6. Γιατί οι μαθητές δε θεωρούνται εργαζόμενοι, αλλά επισκέπτες στους σχολικούς χώρους (βλ. ΠΑΡΑΤΗΜΑ ΙΙΙ, σχετική Νομοθεσία και τον Περί Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία Νόμο και (Πρώτες Βοήθειες) Κανονισμούς του 2009);
7. Υπάρχουν σε όλες τις αίθουσες/σχολικούς χώρους έξοδοι κινδύνου;
8. Είναι ασφαλείς οι περιφράξεις των σχολικών μονάδων, ώστε να παρεμποδίζονται εξωσχολικοί που επιθυμούν να εισέλθουν στους σχολικούς χώρους;
9. Οι νέοι Κανονισμοί Λειτουργίας των σχολείων Μέσης Εκπαίδευσης είναι συμβατοί με τη νομοθεσία που αφορά θέματα Ασφάλειας και Υγείας;
10. Οι σχολικές μονάδες, αλλά και οι εκπαιδευτικοί έχουν το δικαίωμα να διαφοροποιούν τις σχολικές τους δραστηριότητες (π.χ. εκδρομές ή άλλες δράσεις) ή τον προγραμματισμό του οποιοδήποτε μαθήματός τους;

ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΗ: Καταγραφή σειράς εισηγήσεων ενόψει της έναρξης της νέας σχολικής χρονιάς

1. Έλεγχος, το ταχύτερο δυνατόν, όλων των υποδομών/αθλητικών εγκαταστάσεων/εργαστηρίων κ.λπ. των σχολικών μονάδων και χορήγηση σχετικού πιστοποιητικού καταλληλότητας, πριν από την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς.
2. Επανεξέταση του αριθμού των μαθητών/-τριών που πρέπει να εισέρχονται και να δραστηριοποιούνται σε εργαστηριακούς χώρους.
3. Συγγραφή Εγχειριδίου Εκτίμησης Επικινδυνότητας, στο οποίο θα καταγράφονται οι ενδεχόμενοι κίνδυνοι τόσο από δραστηριότητες που εκτελούνται εντός του εργαστηρίου, όσο και από τον χώρο (εγκαταστάσεις/εξοπλισμός) του εργαστηρίου.
4. Συγγραφή Εγχειριδίου Ασφαλών Μεθόδων Εργασίας, στο οποίο να καταγράφονται οι ασφαλείς διαδικασίες που θα πρέπει να ακολουθούνται για κάθε δραστηριότητα/εργασία/χώρο εργασίας, σύμφωνα με τα ευρήματα της μελέτης εκτίμησης επικινδυνότητας.
5. Αναθεώρηση της εγκυκλίου για τη διαχείριση περιστατικού σοβαρού τραυματισμού Μαθητή στο σχολείο (βλ. Εγκύκλιο, αρ. φακ. 21.1.07.2/2, 16 Μαΐου 2013).
6. Την αναβάθμιση της επιμόρφωσης των καθηγητών Φυσικής Αγωγής στα θέματα των Πρώτων Βοηθειών.  Η επιμόρφωση αυτή θα πρέπει να παρακολουθεί τις εξελίξεις και τις νέες μεθόδους στον τομέα της όλης διαχείρισης των θεμάτων των Πρώτων Βοηθειών.
7. Εισαγωγή του μαθήματος των Πρώτων Βοηθειών στις Τεχνικές Σχολές, όπως αυτό διδάσκεται στο Γενικό Λύκειο.

ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ ΤΡΙΤΗ: Ανάδειξη παράπλευρων παθογενειών των σχολικών μονάδων, που αφορούν θέματα Αγωγής Υγείας των μαθητών και που εντέλει - και σε κάποιο βαθμό - άπτονται και θεμάτων Ασφάλειας και Υγείας.  

1. Φαινόμενο εξωσχολικών στις σχολικές μονάδες (ενδεχόμενο τραυματισμού μαθητών/-τριών, εκπαιδευτικών στους σχολικούς χώρους κ.λπ.).
2. Φαινόμενα Βίας και Παραβατικότητας στους σχολικούς χώρους τόσο κατά μαθητών/-τριών, όσο και κατά εκπαιδευτικών.
3. Φαινόμενα που σχετίζονται με ψυχοδραστικές ουσίες στους σχολικούς χώρους, σε εκδρομές κ.α.

4. Για την τρίτη παράμετρο του υπομνήματος, η ΟΕΛΜΕΚ παρέδωσε στον Υπουργό Παιδείας και Πολιτισμού, στην πρόσφατή συνάντηση της 2ας Μαΐου 2018, σχετική επιστολή, η οποία συνοδεύεται και από σχετικό ψήφισμα που εξέδωσε η τελευταία Παγκύπρια Συνδιάσκεψη των Γενικών Αντιπροσώπων. Στο ψήφισμα αυτό γινόταν αναφορά σε συγκεκριμένες εισηγήσεις (βλ. ΠΑΡΑΡΤΗΤΜΑ ΙV). Μεταξύ άλλων, αναφερόταν στην ανάγκη για: 

   α) Αξιολόγηση των υφιστάμενων δομών και Προγραμμάτων και δημιουργία ενός ολοκληρωμένουστρατηγικού πλαισίου για αποτελεσματική αντιμετώπιση της σχολικής βίας.

   β) Εκσυγχρονισμό της υφιστάμενης νομοθεσίας στα καίρια ζητήματα τα οποία θέτουν εμπόδια και ακυρώνουν τις προσπάθειες των αρμόδιων υποστηρικτικών υπηρεσιών για παρέμβαση και υποστήριξη.

   γ)  Στελεχιακή ενίσχυση της επιτελικής Ομάδας Άμεσης Παρέμβασης (ΟΑΠ) και του Παρατηρητηρίου για τη σχολική βία, που έχουν συσταθεί για αντιμετώπιση της σχολικής βίας, έτσι ώστε να δρουν άμεσα, αποτελεσματικά και χωρίς χρονοβόρες διαδικασίες.

   δ) Αύξηση των κονδυλίων για σκοπούς πρόληψης και αντιμετώπισης του προβλήματος, με στόχο τη λειτουργία σχετικών Προγραμμάτων.

   ε)  Δημιουργία Κέντρων Εναλλακτικής Εκπαίδευσης (εντός και εκτός σχολικών μονάδων) για στήριξη μαθητών με ακραία παραβατική συμπεριφορά και με απώτερο στόχο την ομαλή επανένταξη των τελευταίων στις σχολικές μονάδες.

   στ) Φύλαξη των σχολικών μονάδων για προστασία των μαθητών, των εκπαιδευτικών και του λοιπού προσωπικού των σχολείων από εξωσχολικούς, που εισέρχονται παράνομα στους σχολικούς χώρους.

   ζ) Τοποθέτηση Καθηγητών Συμβουλευτικής και Επαγγελματικής Αγωγής (ΣΕΑ), έναν σε κάθε Γυμνάσιο και δύο σε κάθε Λύκειο.

   η) Αύξηση του αριθμού των εκπαιδευτικών ψυχολόγων και πρόσληψη σχολικών Κοινωνικών Λειτουργών.

   θ) Ασφάλιση των εκπαιδευτικών και των περιουσιακών τους στοιχείων".