Μέρος 3ο : Το υπηρεσιακό προφίλ των νικητών της κούρσας για τη θέση διευθυντή
ΕΡΕΥΝΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΜΙΧΑΛΗΣ Α. ΠΟΛΗΣ*
Εισαγωγή
Στο πρώτο και δεύτερο μέρος της έρευνας είχαμε σκιαγραφήσει το υπηρεσιακό προφίλ των 41 διεκδικητών θέσης διευθυντή που κλήθηκαν σε συνέντευξη ενώπιον της ΕΕΥ και των 62 επιλαχόντων που δεν κλήθηκαν στη συνέντευξη αφού κρίθηκαν από τη Συμβουλευτική Επιτροπή (ΣΕ) ως μη προτεινόμενοι. Σήμερα θα σκιαγραφήσουμε τα χαρακτηριστικά των 13 νικητών της κούρσας . Μεταξύ άλλων θα απαντηθούν ερωτήματα όπως:
Πώς το φύλο, τα προσόντα, η κάρπωση ή όχι μονάδων στρατιωτικής θητείας και άλλα υπηρεσιακά χαρακτηριστικά έκαναν τη διαφορά μεταξύ προαγωγής και στασιμότητας; Με βάση τα συμπεράσματα θα διαπιστώσουμε ποιες ομάδες είχαν πλεονέκτημα στην υπό επισκόπηση διαδικασία και ποιες μειονεκτούσαν.
2015: Το υπηρεσιακό προφίλ των νέων διευθυντών
1. Ο μέσος χρόνος υπηρεσίας σε θέση β. διευθυντή, των προαχθέντων σε θέση διευθυντή από 1.9.2015 είναι τα 8,14 έτη¹. Στις προαγωγές του 2014 ο αντίστοιχος μέσος όρος ήταν 7,08 έτη, το 2013 7,89 έτη και αντίστοιχα το 2012 7,36 έτη.
Η σταδιακή αύξηση της μέσης υπηρεσίας των προαχθέντων οφείλεται στη μείωση των θέσεων προαγωγής. Όπως θα δούμε όμως σε επόμενη παράγραφο ο χρόνος αναμονής είναι αντιστρόφως ανάλογος των προσόντων των υποψηφίων.
2. Ο αριθμός των προαχθέντων μειώνεται για τέταρτη συνεχή χρονιά. Είχαμε 94 θέσεις διευθυντή το 2012, 41 το 2013, 15 το 2014 και 13 το 2015.
Οι ευκαιρίες ανέλιξης μειώθηκαν δραματικά τα τελευταία χρόνια και θα παραμείνουν μειωμένες για πολλά χρόνια ακόμα, λόγω και της αύξησης της ηλικίας αφυπηρέτησης και της ύπαρξης ελαχίστων δασκάλων 51 – 60 ετών.
3. Το 61,54 % των προαχθέντων ήταν γυναίκες, (8/13) ενώ οι άντρες πήραν το 38,46% των θέσεων διευθυντών. (5/13). Παρατηρούμε μειωμένο ποσοστό των γυναικών στην πίτα των προαγωγών κατά 11,63%. Οι γυναίκες αποτελούσαν το 73,17% των υποψηφίων που κλήθηκαν σε συνέντευξη αρκέστηκαν όμως μόνο στο 61,54% των θέσεων.
Το φαινόμενο της υπό-αντιπροσώπευσης των γυναικών στη πίττα των προαγωγών είναι διαχρονικό. Το 2014 οι γυναίκες αποτελούσαν το 72,13% των υποψηφίων διευθυντών αρκέστηκαν όμως στο 53,3% των θέσεων. Στις προαγωγές του 2013 τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν: γυναίκες κληθέντες σε συνέντευξη: 76,98%, ποσοστό γυναικών που τελικά προήχθησαν:68,3%. Αντίστοιχα το 2012 είχαμε: γυναίκες κληθέντες σε συνέντευξη: 82,19%, ποσοστό γυναικών που τελικά προήχθησαν:72,43%.
Το συμπέρασμα προφανές. Η ΕΕΥ δίνει πάντοτε κατ’ αναλογία τη μερίδα του λέοντος στις προαγωγές σε άντρες υποψηφίους.
4. Η δεσπόζουσα θέση των αντρών, αναφορικά με τη διαδικασία προαγωγών του 2015 φαίνεται και από τα ακόλουθα δεδομένα:
- Οι άντρες αποτελούσαν το 22,33% (23/103) όσων έκαναν αίτηση για προαγωγή.
- Οι άντρες αποτελούσαν όμως το 26,83% (11/41) όσων κρίθηκαν ως προακτέοι από τη ΣΕ και κλήθηκαν τελικά για συνέντευξη.
- Τελικά οι άντρες κέρδισαν το 38,46% (5/13) το θέσεων προαγωγής στο επίπεδο του διευθυντή δημοτικού σχολείου το 2015.
5. Η προαξιμότητα² των υποψηφίων ήταν πολύ μεγαλύτερη στις πρώτες θέσεις του καταλόγου της ΣΕ. Στο ανώτερο 25% του καταλόγου, που περιλάμβανε τις θέσεις 1-10 είχαμε 7 προαγωγές, δηλαδή προαξιμότητα 70%. Το 2014 η προαξιμότητα στο πρώτο τέταρτο ήταν 73,33%, ενώ αντίστοιχα το 2013 ήταν 82,86% και το 2012 72,58.
Και φέτος η ΕΕΥ ακολούθησε σε μεγάλο λιγότερο τη σειρά του καταλόγου της ΣΕ όπως και τα προηγούμενα χρόνια.
6. Στο δεύτερο τέταρτο του καταλόγου (θέσεις 11-21) υπάρχουν φέτος 6 προαγωγές δηλαδή είχαμε προαξιμότητα 54,55%. Το ποσοστό αυτό είναι μεγαλύτερο από τα αντίστοιχα ποσοστά των ετών 2014, και 2013 που ήταν 25% και 34,29%. Το 2012 η προαξιμότητα στο δεύτερο τέταρτο ήταν 53,23%. Η σειρά του υποψήφιου στον κατάλογο προακτέων καθορίζει σε σημαντικό βαθμό τις πιθανότητες προαγωγής του.
Φέτος η ΕΕΥ ακολούθησε τη σειρά του καταλόγου σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό από τα προηγούμενα χρόνια.
7. Η προαξιμότητα στο 3ο τεταρτημόριο θέσεις (22 -31) είναι το 2015 0%, όπως και τα έτη 2014 και 2013 . Η τελευταία χρονιά που προήχθησαν άτομα πέραν της μέσης του καταλόγου ήταν το 2012, όταν η προαξιμότητα στο τρίτο τεταρτημόριο ήταν 24,59%.
Η συμμετοχή των υποψηφίων που βρίσκονται στο τελευταίο 50% του καταλόγου είναι διαχρονικά τυπική, αφού πολύ σπάνια παρατηρείται προαγωγή ατόμων από το «υπόγειο» του καταλόγου.(3ο και 4ο τεταρτημόριο )
8. Οι προαχθέντες διευθυντές με μεταπτυχιακά προσόντα επιπέδου master ή PhD προάγονται διαχρονικά με μικρότερη υπηρεσία, ενώ υποψήφιοι με βασικά προσόντα παίρνουν την προαγωγή τους υπηρετώντας περισσότερα χρόνια σε θέση β. διευθυντή. Έτσι:
8.1 Οι προαχθέντες με master έχουν την 01.09.2015 μέση υπηρεσιακή αρχαιότητα σε θέση β. δ/ντη τα 8 έτη. Το 2014 το αντίστοιχο χρονικό ορόσημο ήταν τα 8,58 έτη, το 2013 τα 7,06 έτη και το 2012 6,45 έτη.
Η κάρπωση της προαγωγής γίνεται όλο και πιο δύσκολη και χρονοβόρα υπόθεση για τους κατόχους master λόγω της αύξησης του ποσοστού των υποψηφίων με διδακτορικό.
8.2 Οι προαχθέντες με διδακτορικό έχουν την 01.09.2015 μέση υπηρεσιακή αρχαιότητα σε θέση β. δ/ντη 4 έτη, έναντι 3,68 ετών το 2014, 4,5 ετών το 2013 και 4 ετών το 2012.
Οι κάτοχοι διδακτορικού έχουν σταθερό πλεονέκτημα στην γρήγορη απόκτηση θέσης προαγωγής εκτοπίζοντας σταθερά υποψηφίους με λιγότερα προσόντα.
8.3 Η μέση υπηρεσία προαχθέντων με βασικά το 2015 σε θέση β. δ/ντη είναι 11,46 έτη, έναντι 11,08 το 2014, ενώ οι αντίστοιχοι μέσοι όροι για τα έτη 2013 και 2012 ήταν αντίστοιχα 9,67 έτη και 8,93 έτη.
Λόγω της αύξησης του ποσοστού των υποψηφίων διευθυντών με μεταπτυχιακά, καθίσταται σταδιακά πολύ δύσκολη αλλά όχι αδύνατη η διεκδίκηση θέσης διευθυντή για εκπαιδευτικούς χωρίς master ή PhD.
9. Η μέση υπηρεσιακή αρχαιότητα των προαχθέντων την 1η Σεπτεμβρίου 2015 ήταν 8,14 έτη έναντι 8,68 έτη των μη προαχθέντων. Οι αντίστοιχοι μέσοι όροι το 2014 ήταν: Μέση υπηρεσία προαχθέντων 7,08 έτη και μη προαχθέντων 8,22 έτη.
Ο μύθος που διαδίδουν οι πανεπιστημιακοί, το ΥΠΠ και η Παγκόσμια Τράπεζα ότι η αρχαιότητα είναι ο μόνος παράγοντας για διεκδίκηση θέσης προαγωγής αποδεικνύεται λανθασμένος αφού όσοι έχουν ακαδημαϊκά προσόντα κατά τεκμήριο προάγονται πολύ ενωρίτερα από αυτούς που έχουν μόνο πρώτο πτυχίο.
10. Η γενική ή μέση προαξιμότητα, δηλαδή ο λόγος προαχθέντων προς υποψηφίους πολλαπλασιαζόμενος επί 100, είναι το 2015 31,71%. [13:41Χ100]. Για κάθε θέση αντιστοιχούν φέτος 3,15 υποψήφιοι που κλήθηκαν για συνέντευξη. Αντίστοιχα για τα προηγούμενα χρόνια έχουμε:
2014: Γενική προαξιμότητα 24,59%. [ 4,06 υποψήφιοι σε συνέντευξη ανά θέση ].
2013: Γενική προαξιμότητα 29,5%. [3,39 υποψήφιοι σε συνέντευξη ανά θέση].
2012: Γενική προαξιμότητα 38,06%. [2,62 υποψήφιοι σε συνέντευξη ανά θέση].
2011: Γενική προαξιμότητα 37,5%. [2,67 υποψήφιοι σε συνέντευξη ανά θέση].
Τα έτη 2011 και 2012 μπορούν να χαρακτηριστούν ως περίοδος «παχιών αγελάδων» ως προς τις ευκαιρίες ανέλιξης για δασκάλους δημοτικής εκπαίδευσης, αφού συνολικά τη διετία αυτή πληρώθηκε το 50% των θέσεων στη βαθμίδα του διευθυντή. (169 θέσεις)Το φαινόμενο αυτό δεν παρατηρήθηκε τη διετία 2014-2015, η οποία είναι περίοδος «ισχνών αγελάδων» αφού πληρώθηκαν συνολικά μόνο 28 θέσεις. Τα επόμενα χρόνια η κατάσταση θα είναι η ίδια ή ακόμα χειρότερη και θα οδηγήσει στην υπηρεσιακή στασιμότητα τη συντριπτική πλειοψηφία των συναδέλφων.
*Μέλος ΔΣ ΑΚΙΔΑ 2014-2017
Το Β΄ Μέρος και ο πίνακας προαγωγών διευθυντών 2015 στα πιο κατω έγγραφα:
