Ενοποίηση δύο σχολείων, του Λανιτείου Λυκείου Α΄ και Λανιτείου Λυκείου Β’; Ή επανένωση δύο σχολείων που συνυπήρξαν, που στη διάρκεια των χρόνων ακολούθησαν ξεχωριστούς δρόμους, μετονομάστηκαν και πρόσφεραν το καθένα τους στην παιδεία και τον πολιτισμό της πόλης;
Βρισκόμαστε στο τέλος ενός ιστορικού κύκλου που ξεκίνησε από το 1860 και ολοκληρώνεται τώρα ή στο ξεκίνημα μιας νέας εποχής για τα δύο ιστορικά αυτά σχολεία της Λεμεσού;
Το ερώτημα θα αιωρείται πάντοτε για τους υποστηρικτές και τους πολέμιους της ιδέας της ενοποίησης. Η ιστορία των σχολείων αυτών έρχεται μόνο να καταγράψει την πορεία και την εξέλιξη για το καθένα από αυτά, μέσα από τα χρόνια, που διαμορφώνονταν μέσα από τις εκάστοτε ανάγκες.
Το σημαντικότερο είναι η συνέχεια της ύπαρξης και λειτουργίας του ιστορικότερου σχολείου της Λεμεσού. Του Λανιτείου Εκπαιδευτηρίου.
*Λανίτειο Λύκειο Α’ – Ιστορική Αναδρομή
Η νέα σχολική χρονιά 2013-2104 ξεκινά μ’ ένα σημαντικό γεγονός για τα εκπαιδευτικά δρώμενα της Λεμεσού, την ενοποίηση του Λανιτείου Λυκείου Α΄ με το Λανίτειο Λύκειο Β΄ σ’ ένα ενιαίο λύκειο και τη μεταφορά του Λανιτείου Γυμνασίου στο κτίριο του Λανιτείου Λυκείου Β΄. Με αφορμή το γεγονός αυτό είναι σκόπιμη η αναδρομή στην ιστορία του αρχαιότερου εκπαιδευτηρίου της Λεμεσού και δεύτερου παγκύπρια, μετά το Παγκύπριο Γυμνάσιο της Λευκωσίας.
Το 1819, στα σκοτεινά χρόνια της Τουρκοκρατίας, ιδρύεται στη Λεμεσό η Ελληνική Σχολή ή Σχολαρχείον, εγκαινιάζοντας έτσι τη γυμνασιακή εκπαίδευση στην πόλη της Λεμεσού, με πρωτοβουλία μιας ομάδας Λεμεσιανών προκρίτων, που χρηματοδότησαν το έργο, καθώς και με τη βοήθεια άλλων Κυπρίων. Το Σχολαρχείον στεγάστηκε στο κτίριο της Μητρόπολης, στην προκυμαία, που παραχώρησε ο τότε Μητροπολίτης Κιτίου Μελέτιος Β΄ παράλληλα με τη χρηματική εισφορά του. Πρώτος σχολάρχης διετέλεσε ο Λεμεσιανός Δημήτρης Θεμιστοκλής με σπουδές στις Κυδωνιές και στη Σμύρνη της Μικράς Ασίας.
Με το ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης το 1821, η σχολή έκλεισε, αφού στην Κύπρο οι Τούρκοι οδήγησαν είτε στο θάνατο πολλούς από τους ιδρυτές της σχολής, είτε στην πτώχευση με τη δήμευση της περιουσίας τους, κατά τα τραγικά γεγονότα της 9ης Ιουλίου 1821.
Το 1834λειτούργησε το πρώτο Κοινοτικό Αλληλοδιδακτικό Σχολείο στη Λεμεσό. Από το 1841-1896 το Σχολαρχείον ή Ελληνικόν στεγάζεται σε νεόκτιστο κτίριο στον περίβολο της Εκκλησίας της Αγίας Νάπας, στον α΄ όροφο, αφού στο ισόγειο στεγάζεται το Αλληλοδιδακτικό. Το 1896 ισχυρός σεισμός καθιστά το κτίριο ακατάλληλο, γι’ αυτό το Σχολαρχείο συνεχίζει τα μαθήματά του στις οικίες Κουρτελλαρίδη και του Θεοχάρη Σχίζα. Με τη βοήθεια της τότε Ελληνικής κυβέρνησης κτίζεται νέο σχολικό κτίριο κοντά στη Δημοτική Αγορά, στο σημερινό χώρο στάθμευσης.
Από το 1870-1913 τη διεύθυνση της Σχολής ανέλαβε ο πεφωτισμένος δάσκαλος Ανδρέας Θεμιστοκλέους, γιος του πρώτου Σχολάρχη Δημητρίου Θεμιστοκλή, με σπουδές στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, καθώς και σε πανεπιστήμια της Γερμανίας (Χαϊδελβέργη, Μόναχο). Στα χρόνια του Α. Θεμιστοκλέους η Σχολή από μονοτάξιος μετατρέπεται σε πεντατάξιο Σχολείο και το 1906 η Ελληνική κυβέρνηση την αναγνωρίζει ως Πεντατάξιον Ημιγυμνάσιον.
Τη σχολική χρονιά 1915-16 η σχολή αναβαθμίζεται σε πλήρες εξατάξιο Γυμνάσιο, ισοδύναμο με τα σχολεία της Ελλάδας και συνεχίζει να λειτουργεί ως Ελληνικόν Γυμνάσιον Λεμεσού με αρρένες μαθητές.
Παράλληλα με τη λειτουργία της Ελληνικής Σχολής, αποφασίστηκε το Φεβρουάριο του 1859 σε γενική συνέλευση των πολιτών και η ίδρυση Παρθεναγωγείου.
Το 1949 συγχωνεύεται με το Παρθεναγωγείο, τριτάξιο σχολείο που ιδρύθηκε το 1860 και στεγαζόταν απέναντι από το Ελληνικόν Γυμνάσιον (Παλιό Κτηματολόγιο). Έτσι το Ελληνικόν Γυμνάσιον λειτουργεί με τμήμα Αρρένων και τμήμα Θηλέων, εξατάξια και τα δύο.
Μετά το 1940, η συνεχής αύξηση των μαθητών προκάλεσε στεγαστικό πρόβλημα, γεγονός που ευαισθητοποίησε τον γνωστό εμποριοβιομήχανο της Λεμεσού, Νικόλαο Π. Λανίτη, ώστε να εξαγγείλει μεγάλη δωρεά για την ανέγερση ενός σύγχρονου σχολικού κτιρίου. Ο κόσμος της Λεμεσού συγκινήθηκε πολύ από την προσφορά του Ν.Π. Λανίτη και η Εφορεία Ελληνικών Εκπαιδευτηρίων Λεμεσού τον ανακήρυξε μεγάλο ευεργέτη. Αποφάσισε επίσης να τοποθετήσει την φωτογραφία του στο γραφείο της διεύθυνσης και καθιέρωσε αθλητικές εκδηλώσεις με την ονομασία Λανίτεια.
Το 1952 το νέο σχολικό κτίριο αποπερατώθηκε και από την σχολική χρονιά 1952-53 το σχολείο συνέχισε την λειτουργία του ως Λανίτειον Ελληνικόν Γυμνάσιον.
Με την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση στις αρχές της δεκαετίας του 1980, το σχολείο χωρίζεται σε γυμνασιακό και λυκειακό κύκλο και από το σχολικό έτος 1984-85 ονομάζεται Λανίτειο Λύκειο Α΄.
Με τη νέα σχολική χρονιά, όπως προαναφέρθηκε, ενοποιείται με το Λανίτειο Λύκειο Β’ και θα συνεχίσει την πορεία του ως Λανίτειο Λύκειο.
ΟΙ ΔΙΕΥΘΥΝΤΕΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ
Δημήτριος Θεμιστοκλέους 1819 – 1821
Χριστόδουλος Βασιλειάδης 1834 – 1838
Μάρκος Ανδρεάδης 1838 – 1841
Αρχιμανδρίτης Νικηφόρος Ευγενιάδης 1841 – 1848
Δημήτριος Νικολαΐδης 1848 – 1864
Δημήτριος Βενετοκλής 1866 – 1870
Ανδρέας Θεμιστοκλέους 1870 – 1912
Αργυρός Δρουσιώτης 1912 – 1940
Νικόλαος Ξιούτας 1940 – 1943
Ηρακλής Αγγελίδης 1943 – 1946
Ιωάννης Γερακάρης 1946 – 1948
Αμφιτρύων Υδραίος 1948 – 1964
Πραξιτέξης Γεωργίου 1964 – 1973
Ιωάννης Βαρνάβα 1973 – 1979
Ιορδάνης Σοφοκλέους 1979 – 1986
Σταύρος Ολύμπιος 1986 – 1992
Ιωάννης Λουλλουπής 1992 – 1994
Αν. Δ. Πέτρος Πέτρου 1993 – 1994
Αγγελική Κοιλανιώτου 1994 – 2003
Ελένη Παπαχριστοδούλου 2003 – 2007
Ερμιόνη Θεοδούλου 2007 – 2009
Ελένη Δημητρίου 2009 – έως σήμερα
Φωτογραφία κάτω: Επίσκεψη του πρώτου Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπισκόπου Μακαρίου στο Λανίτειο Λύκειο Α΄ μαζί με την πριγκίπισσα Ειρήνη το 1962.
Πηγές και φωτογραφικό υλικό από:
*Το Λεύκωμα της σχολικής χρονιά 2012-2013 του Λανιτείου Λυκείου Α΄
** Το Λεύκωμα της σχολικής χρονιάς 2001-2002 του Λανιτείου Λυκείου Α΄
ΑΥΡΙΟ: Αφιέρωμα στο Λανίτειο Λύκειο Β’