Ακαδημαϊκοί Πανεπιστημίων εξωτερικού κατηγορούν τον ΟΟΣΑ για το PISA

ΤΗΣ ΔΡΟΣ ΧΡΙΣΤΙΝΑΣ ΒΑΛΑΝΙΔΟΥ*  

Με επιστολή προς τον Δρ Andreas Schleicher, Διευθυντή του Προγράμματος PISA του ΟΟΣΑ, που έστειλαν πάνω από 80 Ακαδημαϊκοί-Προσωπικότητες, με σημαίνοντα ρόλο στο χώρο της εκπαίδευσης, από πανεπιστήμια όπως: Cambridge, Oxford, London, Bristol, Stanford (California), Columbia (New York), Ballarat (Australia), Canterbury (New Zealand) και Stockholm, επικρίνουν τον ΟΟΣΑ και τον τρόπο διοργάνωσης και επεξεργασίας των αποτελεσμάτων του Διαγωνισμού PISA

(Η επιστολή δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα  «The Guardian» στις 6 Μαΐου, 2014.)

Στη συνέχεια θα αναφερθούν βασικά σημεία της επιστολής των Ακαδημαϊκών από εγνωσμένου κύρους πανεπιστήμια του εξωτερικού.

Ανάμεσα σε άλλα στην επιστολή τους:    

• Αμφισβητούν την αξιοπιστία των εξεταστικών δοκιμίων του PISA και του τρόπου ανάλυσης τους καθώς και τους σκοπούς και τα συμπεράσματα που προσπαθεί να προωθήσει ο ΟΟΣΑ.
• Κρίνουν ότι η τυχόν προσαρμογή των εκπαιδευτικών συστημάτων στις δομές που υποβάλλει-και επιβάλλει έμμεσα ο ΟΟΣΑ-για να «επιτύχουν στις εξετάσεις PISA και να έχουν μια καλή κατάταξη» είναι καταστροφική» και «σκοτώνει τη χαρά στη μάθηση» μετατρέποντας τη σε «ελεεινή εργασία» (and kills "joy of learning", turning it into "drudgery")
• Κατηγορούν τον τρόπο με τον οποίο ο ΟΟΣΑ προσπαθεί να επηρεάσει ανά το παγκόσμιο την εκπαιδευτική διαδικασία ότι είναι αντιδημοκρατικός και δεν νομιμοποιείται με κανένα τρόπο (it has no "legitimate mandate") να αναλαμβάνει αυτό το ρόλο-ρόλο που δικαιούται να αναλάβει π.χ. η Unicef and Unesco.

• Επικρίνουν τη χρήση εξεταστικών δοκιμίων με προκαθορισμένα κριτήρια (τύπου εθνικών επιπέδων) τα οποία για δεκαετίες έχουν κατηγορηθεί από ερευνητές για την αξιοπιστία και εγκυρότητα τους, τα οποία το PISA, επαναφέρει επικεντρώνοντας την ουσία της εκπαίδευσης στην ποσοτική μέτρηση
• Ασκούν κριτική στα εξεταστικά δοκίμια τύπου PISA, είναι επιβλαβή στα παιδιά και φτωχαίνουν τον πλούτο της μαθησιακής διαδικασίας, αφού επιβάλλουν την εξάσκηση στα πολλαπλής επιλογής στη διδασκαλία των τύπων των εξετάσεων που περιλαμβάνουν
• Επικρίνουν ότι παραγνωρίζονται οι μη μετρήσιμοι στόχοι της εκπαίδευσης όπως η φυσική, ηθική, πολιτική, καλλιτεχνική ανάπτυξη,  περιορίζοντας έτσι την ουσία του τι είναι και πώς πρέπει να είναι η παιδεία.
• Υποστηρίζουν ότι η εκπαίδευση επηρεάζεται ισχυρά από τα πολιτιστικά χαρακτηριστικά της χώρας-και των ανθρώπων της.
• Κατηγορούν τον ΟΟΣΑ-οργανωτή του PISA -ότι  είναι στενός συνεργάτης με «πολύ-εθνικές κερδοσκοπικές εταιρείες» που κερδοσκοπούν με την προώθηση και διεξαγωγή του διαγωνισμού. Παράδειγμα: ο Pearson, που θα αναπτύξει το πλαίσιο της αξιολόγησης για τον επόμενο διαγωνισμό του Pisa το 2015, ο οποίος ανήκει στα Financial Times και Penguin Books-που είναι οι μεγαλύτεροι ανά τον κόσμο εκδότες σχολικών βιβλίων.
• Απορρίπτουν το ρόλο του ΟΟΣΑ, ως εκπαιδευτικού διαμορφωτή, αφού είναι ένας Οργανισμός προσανατολισμένος στην οικονομική ανάπτυξη και φυσιολογικά υποστηρίζει τον οικονομικό ρόλο για τα δημόσια σχολεία.
• Υπογραμμίζει ότι προετοιμάζοντας τους νέους ανθρώπους για μια επικερδή εργασία δεν είναι ο μόνος, ούτε ο κύριος σκοπός και στόχος της δημόσιας εκπαίδευσης, η οποία πρέπει να προετοιμάζει τους μανθάνοντες για συμμετοχή σε μια δημοκρατική ζωή, με αξίες για ανάπτυξη και ευημερία.
• Σε  πολλές χώρες, και στις ΗΠΑ, η ανισότητα έχει δραματικά αυξηθεί τα τελευταία 15 χρόνια, γεγονός που ερμηνεύει το χάσμα ανάμεσα σε πλούσιους και φτωχούς, το οποίο οι εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις, ανεξάρτητα από το πόσο εμπνευσμένες είναι δεν μπορούν να αναιρέσουν

Στην επιστολή τους εισηγούνται μέτρα που θα μπορούσαν να βελτιώσουν το πλαίσιο του Διαγωνισμού, όπως:  

1. Να αναπτυχθούν εναλλακτικής μορφής πινάκων κατάταξης-να είναι αποτέλεσμα διερεύνησης ουσιαστικής των παιδαγωγικών αποτελεσμάτων –και λιγότερο  ανακοινώσεων αποτελεσμάτων εντυπωσιασμού. 
• Για παράδειγμα η σύγκριση αναπτυσσόμενων χωρών όπου τα 15-χρονα παιδιά εντάσσονται στο σύστημα εργασίας, σε πρωτεύσασες χώρες, δεν μπορεί να κάνει αίσθηση –εκπαιδευτικά ή πολιτικά- και αυτό αφήνει εκτεθειμένο τον ΟΟΣΑ, ως προωθητή «εκπαιδευτικού αποικισμού».
2. Να ληφθούν μέτρα για συμμετοχή και άλλων συντελεστών της εκπαιδευτικής διαδικασίας, στη διαμόρφωση των δοκιμίων και των εξετάσεων, όπως ερευνητών από ανθρωπιστικές, κοινωνικές, ιστορικές, φιλοσοφικές, γλωσσικές, καλλιτεχνικές επιστήμες καθώς επίσης και εκπαιδευτικοί, γονείς, μανθάνοντες. (Σήμερα περιορίζεται σε «ψυχομετρητές, στατιστικολόγους, οικονομολόγους»)
• Οι μανθάνοντες των 15 χρόνων πρέπει να υποβάλλεται σε αξιολόγηση και σε συνδυασμό με όλα τα ζητήματα.
3. Να συμπεριληφθούν εθνικές και διεθνείς οργανώσεις στη διαμόρφωση μεθόδων αξιολόγησης όπως π.χ. UNESCO, UNICEF, των οποίων η αποστολή δεν είναι «οι οικονομικές πτυχές της δημόσιας εκπαίδευσης» και έχουν πεδίο δράσης την υγεία, την παιδεία, την ανθρώπινη ανάπτυξη, και την ευημερία μανθανόντων και διδασκόντων.
4. Να εντάξουν ανεξάρτητες από τον ΟΟΣΑ, εξωτερικές, ομάδες παρακολούθησης της όλης διαδικασίας, από τη διαμόρφωση των δοκιμίων έως την τελική ανάλυση, έτσι ώστε ερωτήματα για την τυπολογία των εξεταστικών δοκιμίων, των στατιστικών αναλύσεων και διαδικασιών να σταθμιστούν να μπορούν να απαντηθούν και να αντιμετωπιστούν οι κατηγορίες για άδικη σύγκριση. (αξιοπιστία και εγκυρότητα αποτελεσμάτων)
5. Να δημοσιοποιηθεί το άμεσο και έμμεσο κόστος της προώθησης του Διαγωνισμού PISA ούτως ώστε οι φορολογούμενοι από τις χώρες που συμμετέχουν να μπορούν να υπολογίσουν εναλλακτικές προσεγγίσεις στη χρήση των εκατομμυρίων δολαρίων που δαπανώνται σε αυτά τα εξεταστικά δοκίμια και ανάλογα να αποφασίσουν αν θέλουν να συνεχίσουν να συμμετέχουν.
6. Να δοθούν λεπτομερείς αναφορές σχετικά με το ρόλο των ιδιωτικών και κερδοσκοπικών εταιρειών στην προετοιμασία, πραγματοποίηση και παρακολούθηση των τριετών φάσεων του διαγωνισμού με στόχο να αποφεύγεται η σύγκρουση συμφερόντων (που φαίνεται ή ότι όντως υπάρχει) 
7. Να καθυστερήσει η διαδικασία της επόμενης εξέτασης –να μην πραγματοποιηθεί ο επόμενος κύκλος, για να κερδηθεί χρόνος βελτίωσης της όλης εξέτασης και των διαδικασιών της.

Οι Ακαδημαϊκοί σημειώνουν ότι είναι «βαθειά προβληματισμένοι» για το ότι η μεγάλη διαφορετικότητα των εκπαιδευτικών παραδόσεων και κουλτούρας ακυρώνεται και ότι με τη χρήση ενός, στενού και βεβαρημένου με προκατάληψη μέτρου σύγκρισης προκαλείται ζημιά στα σχολεία και στους μανθάνοντες, που δεν μπορεί να διορθωθεί.

*PhD- Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών Πανεπιστημίου Πατρών

Master of Science-SUNY University New York, Albany-USA

Πτυχίο Χημείας -Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο, Αθήνα]