AΚΙΔΑ: 11+1 Ερωτήματα για το Νέο Σχέδιο Διορισμών προς τον Υπουργό Παιδείας

 Η Ανεξάρτητη Κίνηση Δασκάλων-Νηπιαγωγών  (Α.Κί.ΔΑ) έστειλε την ακόλουθη επιστολή στον Υπουργό Παιδείας Κώστα Καδή σχετικά με το προτεινόμενο Νέο Σχέδιο Διορισμών:

«Θέμα: 11+1 Ερωτήματα για το Νέο Σχέδιο Διορισμών προς τον Υπουργό Παιδείας και Πολιτισμού

Αξιότιμε κύριε Υπουργέ,

Ως Α.Κί.ΔΑ έχουμε εκφράσει κατ’ επανάληψη τους έντονους προβληματισμούς μας και τη διαφωνία μας, ως προς τη φιλοσοφία της πρότασης για το Νέο Σχέδιο Διορισμών, αλλά και της διαδικασίας που το Υπουργείο ακολουθεί. Με την παρούσα επιστολή προς εσάς, αλλά και τη δημοσιοποίησή της για ενημέρωση της κοινής γνώμης, επιθυμούμε όπως καταθέσουμε συγκεκριμένους προβληματισμούς για τους οποίους αναμένουμε ξεκάθαρες απαντήσεις.

Σύμφωνα με την Έκθεση Ευρυδίκη (2013)[1], σχεδόν όλες οι Ευρωπαϊκές χώρες έχουν λάβει μέτρα παρακολούθησης της ισορροπίας στην προσφορά και στη ζήτηση εκπαιδευτικών, με στόχο να προεξοφλούν και να ανταποκρίνονται στις ανάγκες πρόσληψης εκπαιδευτικών. Την ίδια ώρα, η Κύπρος έχει ως μοναδικό στρατηγικό στόχο την αλλαγή του τρόπου διορισμού, αγνοώντας διεθνείς έρευνες και πρακτικές.

Ενώ η επικαλούμενη πρόθεση της Επίσημης Πλευράς είναι η άμβλυνση του διογκωμένου καταλόγου διοριστέων, είναι βέβαιο πως μια πιθανή αλλαγή στον τρόπο διορισμού των εκπαιδευτικών, θα έχει ακριβώς τα αντίθετα αποτελέσματα. Θα οδηγήσει δηλαδή, σε αύξηση του αριθμού αποφοίτων, από το 2018 και μετά. Η παραγωγή φοιτητών δε θα μπορεί να συμβαδίσει με τις αφυπηρετήσεις και ο αριθμός των ανέργων δασκάλων, τουλάχιστον θα διπλασιαστεί μέσα σε 15 χρόνια. Είναι ενδεικτικό πως περίπου όσες νέες θέσεις θα προκύψουν από αφυπηρετήσεις στη δημοτική μέχρι το 2030, καλύφτηκαν σε εγγραφές στον κατάλογο το 2012, σε μια χρονιά. Όλα αυτά, χωρίς να υπολογίσουμε τη μαζική κάθοδο των Ελλαδιτών συναδέλφων, η οποία ήδη έχει αρχίσει.

Σύμφωνα με τους Kc Kinsey & Company (2007)[2], τα εκπαιδευτικά συστήματα έχουν δύο συνήθεις τρόπους επιλογής των εκπαιδευτικών: α) επιλέγουν τους εκπαιδευτικούς πριν να αρχίσουν το πτυχίο τους στο Πανεπιστήμιο και περιορίζουν τις προσλήψεις για εκείνους που έχουν επιλεγεί και β) η επιλογή των εκπαιδευτικών αφήνεται μετά την αποφοίτηση από τα Πανεπιστήμια. Ενώ στην Κύπρο γίνονται προσπάθειες να εφαρμοστεί η δεύτερη επιλογή, τα πιο επιτυχημένα εκπαιδευτικά συστήματα, χρησιμοποιούν την πρώτη, ή παραλλαγές της. Το σκεπτικό της πρώτης επιλογής είναι πως μια πιθανή αποτυχία περιορισμού του αριθμού των αποφοίτων από τα Πανεπιστήμια, οδηγεί αναπόφευκτα σε υπερπροσφορά υποψηφίων εκπαιδευτικών, που συνεπώς επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα των εκπαιδευτικών. Από την άλλη, τα καλύτερα εκπαιδευτικά συστήματα επιλέγουν την πρώτη μέθοδο. Επιτυγχάνουν να προσλαμβάνουν τους καλύτερους εκπαιδευτικούς, με τον έλεγχο ή τον περιορισμό των θέσεων που προσφέρονται στα πανεπιστήμια, έτσι ώστε η προσφορά να ανταποκρίνεται στη ζήτηση.

Ταυτόχρονα, με το προτεινόμενο σχέδιο προκύπτουν σοβαρά ζητήματα όσον αφορά τη διαχείριση ανθρωπίνου δυναμικού, που συνεπαγωγικά θα επηρεάσουν την παρεχόμενη εκπαίδευση. Μια από τις θεμελιώδεις αρχές της εκπαιδευτικής ηγεσίας και διοίκησης είναι ότι ο εργαζόμενος οδηγείται σε αυξημένη παραγωγικότητα εάν νιώθει ότι ο προϊστάμενος του ενδιαφέρεται για το άτομό του, για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει, εξασφαλίζει καλές συνθήκες εργασίας, ενδιαφέρεται για την ευημερία του και αναγνωρίζει την προσφορά του στον οργανισμό. Επιπλέον, υπάρχει άμεση αλληλεπίδραση της αποτελεσματικότητας με την επάρκεια του εκπαιδευτικού, δηλαδή τα συναισθήματά του, την ικανοποίηση των κινήτρων του μέσα από την επιδίωξη των στόχων της υπηρεσίας (Θεοφιλίδης, 2012)[3]. Τα τελευταία δύο χρόνια, σημαντική μερίδα μη μόνιμων συναδέλφων, εργάζεται κάτω από συνθήκες άγχους και αβεβαιότητας για το επαγγελματικό τους μέλλον και αποτελούν αντικείμενο συζήτησης που στόχο έχει την υποτίμηση της ικανότητάς, της επάρκειας και του κύρους τους.

Συνυπολογίζοντας τα πιο πάνω, προκαλεί ερωτηματικά η βιασύνη με την οποία επιχειρείται η αλλαγή στο σύστημα διορισμών, ειδικά από τη στιγμή που υπάρχουν ξεκάθαρες αναφορές πως η όλη προσπάθεια ενδέχεται να προκαλέσει ακόμη περισσότερα προβλήματα, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα.

Με την παρούσα, σας καλούμε όπως μας δώσετε σαφείς και τεκμηριωμένες απαντήσεις ως προς τα κάτωθι:

1. Ποιός ο μέσος όρος ηλικίας των συμβασιούχων και αντικαταστατών που εργάζονται στη Δημοτική, Προδημοτική και Ειδική εκπαίδευση; Πόσοι από αυτούς είναι άριστοι και πόσοι είναι κάτοχοι μεταπτυχιακού ή διδακτορικού τίτλου;
2. Πώς εντοπίζουν οι εξετάσεις τους καταλληλότερους εκπαιδευτικούς; Υπάρχει κάποια επιστημονική έρευνα που να διασυνδέει την αποτελεσματικότητα με την επιτυχία σε εξετάσεις; Πώς μπορούμε να είμαστε βέβαιοι πως οι εξετάσεις θα είναι αδιάβλητες τη στιγμή που έχουμε μαρτυρήσει περιπτώσεις στο παρελθόν όπου θέματα διέρρευσαν ή επιλέγηκαν με συγκεκριμένο τρόπο που να εξυπηρετούν συγκεκριμένα άτομα ή ομάδες;
3. Πώς διασφαλίζει το Νέο Σχέδιο Διορισμού Εκπαιδευτικών πως οι νέοι κατάλογοι που θα δημιουργηθούν δεν θα κατακλυστούν από κοινοτικούς, και κατά κύριο λόγο Ελλαδίτες, εκπαιδευτικούς, οι οποίοι θα έχουν πλεονέκτημα έναντι των ντόπιων εκπαιδευτικών;
4.  Οι άριστοι μαθητές μας, θα επιλέξουν να σπουδάσουν για τέσσερα χρόνια, να αποκτήσουν μεταπτυχιακό τίτλο σε άλλα δύο χρόνια, να παρακολουθήσουν φροντιστήρια για να μεγιστοποιήσουν τον βαθμό τους στην εξέταση, να εργαστούν για σειρά ετών σε ιδιωτικά σχολεία (αν φανούν τυχεροί και βρουν μια θέση) για απόκτηση προϋπηρεσίας, για να έχουν ελάχιστες πιθανότητες διορισμού, και αυτό κάθε δύο χρόνια;
5.  Η ίδια η Παγκόσμια Τράπεζα εντοπίζει πως η έκταση των καταλόγων διοριστέων δημιουργεί προβλήματα. Ταυτόχρονα, όσα περισσότερα άτομα είναι εγγεγραμμένα στους καταλόγους, τόσο περισσότερους άνεργους εκπαιδευτικούς έχουμε. Το ΝΣΔΕ αμβλύνει ή διογκώνει το πρόβλημα;
6.   Γιατί παρατηρείται τόση βιασύνη, ως προς την πρόθεση για άμεση εφαρμογή του σχεδίου, ενώ δεν έχει προηγηθεί ουσιαστικός διάλογος και τα χρονοδιαγράμματα που έχουν τεθεί είναι ασφυκτικά και θέτουν τη διαδικασία υπό το καθεστώς αχρείαστης πίεσης;
7. Το άγχος και η αβεβαιότητα που θα διακατέχει μία μεγάλη μερίδα εκπαιδευτικών που θα κληθούν να συμμετάσχουν στη νέα διαδικασία, θα επηρεάσει άμεσα την ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης ή όχι; Αποτελεί πραγματικότητα πως οι εκπαιδευτικοί θα βρίσκονται κάτω από συνεχή πίεση απόκτησης μεταπτυχιακών τίτλων και επιτυχίας σε γραπτές εξετάσεις; Υπάρχει ο κίνδυνος τα παιδιά να περάσουν σε δεύτερη μοίρα; Αληθεύει πως με το νέο σχέδιο διορισμού, ένα μεγάλο ποσοστό των εκπαιδευτικών θα είναι μίας χρήσης και θα διορίζονται με σύμβαση για δύο χρόνια και μετά θα αντικαθιστούνται από άλλους εκπαιδευτικούς, εις βάρος της παιδείας των παιδιών;
8.   Με το προτεινόμενο σχέδιο ικανοποιείται όντως η ίση μεταχείριση των υποψηφίων; Το ΝΣΔΕ επικαλείται την ίση μεταχείριση συμβασιούχων/αντικαταστατών έναντι των άνεργων προσφάτως αποφοιτησάντων. Γιατί αγνοείται η ίση μεταχείριση των συμβασιούχων/αντικαταστατών απέναντι στους μόνιμους συναδέλφους τους; Γιατί δεν γίνεται άμεση κάλυψη όλων των 370 και πλέον οργανικών θέσεων που δικαιούται ο Κλάδος, άσχετα με την εφαρμογή του οποιουδήποτε συμφωνημένου σχεδίου διορισμών;
9.   Έχει γίνει κάποια αξιολόγηση των συμβασιούχων/αντικαταστατών ως προς την παιδαγωγική τους επάρκεια; Πού στηρίζεται ο ισχυρισμός σας σε σειρά δημόσιων τοποθετήσεών σας για μη επάρκεια των υφιστάμενων μη μόνιμων εκπαιδευτικών  ή πρόσληψη των ικανοτέρων, υπονοώντας πως θα αντικατασταθούν οι ακατάλληλοι; Ισχύει η δήλωσή σας πως: “Μέχρι πρόσφατα εντάσσονταν στο σύστημα κυρίως οι απόφοιτοι του Πανεπιστημίου Κύπρου, που ήταν στην πλειονότητά τους άριστοι, αφού οι θέσεις που δίνονταν από το Πανεπιστήμιο ήταν περιορισμένες και, λόγω του ότι οδηγούσαν με σιγουριά στην εργοδότηση, πολύ ανταγωνιστικές. Με την αλλαγή των δεδομένων, σταδιακά, εκτός από τους άριστους αποφοίτους κυπριακών και ξένων πανεπιστημίων, εντάσσονται χωρίς καμία απολύτως διάκριση στο εκπαιδευτικό μας σύστημα μέτριοι ή και αδύνατοι απόφοιτοι”; Ποιοι είναι αυτοί; Από ποια πανεπιστήμια αποφοιτούν και από πότε παρατηρείται κάτι τέτοιο;
10. Αναγνωρίζετε πως αγνοώντας νομοθεσίες (30μηνο) και έγκυρα νομικά επιχειρήματα, το κράτος θα παρασυρθεί σε νομικές διαμάχες για τις επόμενες δεκαετίες, οι οποίες θα κοστίσουν εκατομμύρια;
11. Οι μη μόνιμοι εκπαιδευτικοί που εργάζονται στα σχολεία σήμερα έχουν σημαντική εκπαιδευτική πείρα (5-15 χρόνια) και έχουν τύχει σημαντικής επιμόρφωσης, καθ΄ όλη τη διάρκεια της καριέρας τους. Επιμόρφωση η οποία έχει κοστίσει στο κράτος εκατομμύρια. Το κράτος είναι διατεθειμένο να σπαταλήσει τα χρήματα αυτά και να πληρώσει άλλα τόσα για τους άπειρους εκπαιδευτικούς που ενδεχομένως να προσλάβει, τους οποίους θα πρέπει να επιμορφώσει εκ νέου;
12. Σχεδόν όλες οι Ευρωπαϊκές χώρες έχουν λάβει μέτρα παρακολούθησης της ισορροπίας στην προσφορά και στη ζήτηση εκπαιδευτικών. Μια από τις εξαιρέσεις είναι η Κύπρος. Γιατί δεν επιχειρείται έλεγχος της προσφοράς και ζήτησης εκπαιδευτικών; Γιατί δεν γίνεται επιλογή των εκπαιδευτικών πριν να αρχίσουν το πτυχίο τους όπως γίνεται στις πλείστες Ευρωπαϊκές χώρες;

Μελετώντας το προτεινόμενο σχέδιο, είναι εμφανής η απουσία πειστηρίων για το πού στηρίχτηκε το όλο εγχείρημα και η έλλειψη επιστημονικότητας. Ενώ δε στο ΝΣΔΕ γίνονται περιεκτικότατες αναφορές ως προς τις διαπιστώσεις οργανισμών ιδιωτικών συμφερόντων για το εκπαιδευτικό γίγνεσθαι της Κύπρου, το σχέδιο αποτυγχάνει να προβάλει αντίστοιχες αναφορές ως προς τη θεραπεία και σαφώς να την τεκμηριώσει με πειστικό τρόπο. Αβίαστα λοιπόν, είναι εύλογη η καχυποψία για τα κίνητρα και τους στόχους της όλης προσπάθειας και η βιασύνη και η προχειρότητα στην εφαρμογή προκαλεί αμηχανία και βασανιστικούς συνειρμούς ως προς τις δυσμενείς επιπτώσεις που θα έχει στην Παιδεία του τόπου.

Αναμένουμε με αγωνία την τοποθέτησή σας, τόσο ως προς τους προβληματισμούς μας αλλά κυρίως ως προς τα ερωτήματα που παρατίθενται. Ευελπιστούμε πως θα ανταποκριθείτε στο κάλεσμά μας, κρίνοντας πως είναι καλό η κοινωνία αλλά και ο εκπαιδευτικός κόσμος να ενημερωθεί ενδελεχώς, έτσι ώστε να έχει ολική άποψη για το θέμα. Ταυτόχρονα, σας υπενθυμίζουμε πως σας έχει ήδη κοινοποιηθεί επιστολή στην οποία παρατίθεται σειρά προβληματισμών και ερωτημάτων για την έρευνα TIMSS (11/03/2015) για την οποία δεν έχουμε πάρει ακόμη απάντηση. Θεωρούμε πως ο δημόσιος διάλογος ειδικά όταν αφορά το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού, θα έπρεπε να είναι αυτοσκοπός, υποχρέωση και αυτονόητος στόχος. Συνεπώς, ευελπιστούμε πως θα λάβουμε απαντήσεις και για τις δύο επιστολές άμεσα. 

Ανεξάρτητη Κίνηση Δασκάλων-Νηπιαγωγών  ( Α.Κί.ΔΑ )»