ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ Α. ΠΟΛΗ*
Ομολογώ ότι διάβαζα με ενδιαφέρον τα άρθρα σου εφόσον αναφέρονται στην εκπαιδευτική πτυχή διαφόρων θεμάτων και παραδέχομαι ότι μικρό αντίλογο μπορεί να σου αντιτείνει κανείς σε κάποια από αυτά. Πλην όμως πέραν της εκπαιδευτικής, υπάρχει η συνδικαλιστική πτυχή των θεμάτων που θίγεις στο τελευταίο σου άρθρο, την οποία οι θεωρητικοί της εκπαίδευσης που κατοικοεδρεύουν στα πανεπιστήμια τείνουν να αγνοούν. Στο τελευταίο άρθρο σου, με τίτλο «Διορισμός μελών Ε.Ε.Υ.: Πότε θα ασχοληθούμε με την ουσία;» αναφέρεις, μεταξύ άλλων, την αντίθεση σου στις συχνές μεταθέσεις των εκπαιδευτικών. Η σταθερότητα προσωπικούείναι σωστό εκπαιδευτικά μέτρο, πλην όμως έχει σημαντικό οικονομικό κόστος για όσους έχουν την ατυχία να τοποθετηθούν μακριά από το σπίτι τους για πολλά χρόνια.
Παραθέτω πιο κάτω τα επιχειρήματα του αρθρογράφου Μανόλη Σόβολου για το θέμα της σταθερότητας του προσωπικού καθώς και για άλλα θέματα που θίγει στο εν λόγω άρθρο και ακολούθως παραθέτω τον αντίλογο από τη σκοπιά του συναδέλφου συνδικαλιστή.
Α. Σταθερότητα προσωπικού στα σχολεία
Ο Μ. Σόβολος τεκμηριώνει την αντίθεση του στις συχνές μεταθέσεις των εκπαιδευτικών με την ακόλουθη επιχειρηματολογία:
«Είμαστε το μόνο κράτος στην Ευρώπη που δεν υπάρχει σταθερό προσωπικό στα σχολεία. Αυτή η «μετοικεσία» των εκπαιδευτικών ΚΑΘΕ ΧΡΟΝΟ από μόνη της αποτελεί σημαντικότατο λόγο για καταστροφική υπονόμευση κάθε καλοπροαίρετης προσπάθειας στα σχολεία. Εκείνο που χρειάζεται λοιπόν να γίνει είναι η σταθερότητα του προσωπικού στα σχολεία».
Αντίλογος
Υπάρχει ο μύθος ότι οι εκπαιδευτικοί είναι υψηλόμισθοι. Πλην όμως οι γνωστοί μυθολόγοι και συκοφάντες των ΜΜΕ ξεχνούν ( ή κάνουν ότι ξεχνούν) ότι ο εκπαιδευτικός είναι υποχρεωμένος να διοριστεί σε οποιοδήποτε μέρος της Κύπρου τον τοποθετήσει η ΕΕΥ, συχνά μάλιστα σε διαφορετική επαρχία από τον τόπο διαμονής του, και να καλύψει από το μισθό του τα έξοδα μετάβασης στην εργασία του.
Μετά το διορισμό λοιπόν , η μεγαλύτερη έγνοια ενός εκπαιδευτικού είναι η τοποθέτηση του. Αυτή η έγνοια τεκμηριώνεται ως εξής: Μπορεί το σχολείο το οποίο υπηρετείς να απέχει 100 μέτρα από το σπίτι σου ή 100 χιλιόμετρα. Ότι όμως από τα δύο να συμβαίνει, ο μισθός που θα πάρεις στο τέλος του μήνα είναι πάντα ο ίδιος. Για την συντριπτική πλειοψηφία των εκπαιδευτικών που υπηρετούν σε ένα μόνο σχολείο, μια μακρινή μετάθεση ισοδυναμεί με αφάνταστη ταλαιπωρία και απώλεια μέχρι και 30% του εισοδήματος τους σε καύσιμα και φθορές.
Υπάρχουν εκατοντάδες εκπαιδευτικοί που μένουν σε μια πόλη και εργάζονται σε μια άλλη. Αν κατοικείς στη Λευκωσία και εργάζεται σε σχολείο της Λεμεσού και επιπλέον αναγκαστείς να πηγαινοέρχεσαι στη Λεμεσό για πέντε χρόνια αντί για δύο, για να έχει το σχολείο σταθερότητα προσωπικού, αυτό ισοδυναμεί με οικογενειακή οικονομική καταστροφή, γιατί πέραν των καυσίμων, η φθορά, η συντήρηση, τα ελαστικά του αυτοκινήτου και η απόσβεση της αξίας του ισοδυναμούν με διχοτόμηση του μηνιαίου σου εισοδήματος.
Συμπέρασμα: Αν ο εργοδότης θέλει σταθερότητα προσωπικού στα σχολεία, τότε ας δώσει αξιοπρεπή οικονομικά κίνητρα σε αυτούς που εργάζονται μακριά από το σπίτι τους για να μην χρησιμοποιούν θεμιτούς και αθέμιτους τρόπους για να επιστρέψουν στην έδρα τους, ένα ή δύο χρόνια μετά την μακρινή μετάθεση.
Είναι γι’ αυτό το λόγο που θεωρώ ως ύψιστη κατάκτηση του κλάδου το σύστημα των μονάδων μεταθέσεων. Οι μονάδες περιορίζουν σε σημαντικό βαθμό τη διακριτική ευχέρεια της ΕΕΥ για ευνοιοκρατικές μεταθέσεις. Επειδή όμως είναι πολύ δύσκολο να κτυπήσει κάποιος άμεσα το σύστημα των μονάδων μεταθέσεων, γιατί είναι αξιοκρατικό, προσπαθούν έμμεσα να το παρακάμψουν και να το καταργήσουν με πρόσχημα την ανάγκη σταθερότητας προσωπικού στα σχολεία
Β. Επιμόρφωση υποψηφίων διευθυντών πριν από την προαγωγή:
Ο Μανόλης Σόβολος υποστηρίζει ότι:
«Η πολιτεία οφείλει να επιμορφώσει από πριν όσους έχουν την πρόθεση να διεκδικήσουν προαγωγή σε διευθυντικές θέσεις. Δεν θα «ανακαλύψουμε και εδώ την ταχινόπιτα». Υπάρχουν εμπειρίες από άλλες χώρες με απαιτητικά, συνήθως διετή προγράμματα, με έντονη και συνεχή πρακτική εξάσκηση, τα οποία μπορούν να εξασφαλίσουν, σε μεγάλο βαθμό, ότι υποψήφιοι θα είναι όσοι πραγματικά επιθυμούν και μπορούν να αναλάβουν τέτοια καθήκοντα.»
Η θέση του διευθυντή είναι όντως ιδιαίτερα απαιτητική και αυτό το ζώ στο πετσί μου τα τελευταία τέσσερα χρόνια που είχα την τύχη ή [την ατυχία αν θέλετε] να διευθύνω σχολεία. Το πρωί ήδη από τις 7:00 είμαι στο σχολείο μισή ώρα πριν τους υπόλοιπους και εργάζομαι ασταμάτητα. Ως δάσκαλος έφευγα από το σχολείο στις 1:05 μ.μ. όμως ως διευθυντής σπανίως φεύγω από το σχολείο πριν τις 2:30 μ.μ. Έχω ζήσει στο πετσί μου τη διδασκαλία για 26 χρόνια και μπορώ να καταλάβω τον «πονοκέφαλο» του απλού δασκάλου που παλεύει με 25 υπέρ- ενεργητικά παιδιά στην τάξη. Όμως ακόμα και το διάλειμμα, όταν ο δάσκαλος που δεν είναι παιδονομία πίνει τον καφέ του, ευρίσκομαι σε εγρήγορση γιατί σε αντίθεση με τους άλλους « δεν μπορώ να αποστασιοποιηθώ από τίποτε και από κανένα πρόβλημα» που συμβαίνει εντός του σχολείου.
Κάθε μέρα έχω στην ατζέντα μου 25 – 30 θέματα που πρέπει να χειριστώ και προκύπτουν άλλα 10 – 15 έκτακτα θέματα πέραν των διδακτικών καθηκόντων μου ίσων με το 50% της διδασκαλίας απλού δασκάλου. Τυγχάνει συχνά να με καλούν για πέντε έξι θέματα ταυτόχρονα και πρέπει να βρίσκομαι σε εγρήγορση [υπέρ – διέγερση καλύτερα ] για να δίνω λύσεις σε χρόνο μηδέν. Όταν εγώ «πετώ» το σχολείο «πετά» μαζί μου. Όταν κάμπτομαι τα πάντα οπισθοχωρούν. Συζητώ με δασκάλους, γονιούς, μαθητές, την ευρύτερη κοινωνία και όλοι με παρακολουθούν, μετρούν και κρίνουν την κάθε μου λέξη. Πολλές φορές ακροβατώ ανάμεσα σε αντικρουόμενα συμφέροντα και προσπαθώ να βρω συμβιβαστικές λύσεις για να εκτονώσω καταστάσεις και να διασφαλίσω την ομαλότητα. Όση ένταση και να έχω προσπαθώ να είμαι πάντα χαμογελαστός, ευγενικός και ποτέ να μην χάνω την αυτοκυριαρχία μου. Όταν στο τέλος της ημέρας κάνω απολογισμό των εργασιών που έχω διεκπεραιώσει, βλέπω με ικανοποίηση τον όγκο εργασίας που έχω επιτελέσει. Παρόλα αυτά όταν καταγράφω τον όγκο εργασιών της επόμενης ημέρας είναι το ίδιο μεγάλος, ένας ατέλειωτος ωκεανός. Όσες εργασίες και να καταγράψω πάντα κάποιες ξεφεύγουν από την « μεγάλη εικόνα». Πρόκειται πραγματικά για σισύφειο έργο.
Ένας καλός εργοδότης αμείβει τα στελέχη του, τα άτομα που αποτελούν την ραχοκοκαλιά της επιχείρησης πάνω στους οποίους στηρίζεται για να διεκπεραιωθεί η δουλειά. Η Πολιτεία ακόμα και τους καιρούς της οικονομικής Ανάπτυξης, υποτιμούσε τους διευθυντές εφόσον η οικονομική διαφορά απλού δασκάλου - διευθυντή πριν την Κρίση ήταν μόλις 18%. Σήμερα τους έχει ισοπεδώσει πλήρως. Όσοι προήχθησαν σε θέση διευθυντή τα τελευταία πέντε χρόνια, αντιμετωπίζουν πέραν των μισθολογικών αποκοπών και την μη ένταξη στην κλίμακα της θέσης τους. Αυτό σημαίνει ότι σε πολλές περιπτώσεις παίρνουν χαμηλότερο μισθό ακόμα και από υφισταμένους τους, εφόσον με την προαγωγή δεν πήραν τίποτε σε σχέση με άτομα που δεν προήχθησαν, όμως υπερτερούσαν μισθολογικά λόγω αρχαιότητας. Όσοι προήχθησαν τα τελευταία πέντε χρόνια και αφυπηρετήσουν πριν το τέλος του 2016 είναι σαν να μην πήραν ποτέ προαγωγή, εφόσον η σύνταξη τους θα υπολογιστεί όχι με βάση τη μισθοδοσία του διευθυντή αλλά αυτή του βοηθού διευθυντή.. Και όχι μόνο αυτό. Εφόσον προαγωγή συνήθως σημαίνει μακρινή μετάθεση, τότε προαγωγή τα τελευταία τρία χρόνια σημαίνει μείωση μισθού που χάνεται σε καύσιμα και φθορές.
Αν φίλε Μανόλη θα πρέπει να περνώ επιπλέον και από προκαταρκτική επιμόρφωση για να μου φορτώσουν αυτό το σταυρό, τότε θα έπρεπε να έχω και το ανάλογο μισθολογικό όφελος. Αν εκτός από καλός διοικητής (manager) πρέπει να είμαι και άριστος παιδαγωγικός ηγέτης, τότε θα έπρεπε να αμείβομαι ανάλογακαι να έχω και μηδενικό διδακτικό χρόνο για να ανταποκρίνομαι σε όλους αυτούς τους ρόλους.
Θεωρώ τον εαυτό μου έντιμο άνθρωπο και προσπαθώ καθημερινά να κάνω τη δουλειά μου όσο καλύτερα μπορώ. Ακόμα όμως και ο χειρότερος διευθυντής θα μπορούσε να διατυπώσει τον εξής λογικό αντίλογο στους επικριτές του. « Πώς μπορείτε να με επικρίνετε για την χαμηλή μου απόδοση; Ακόμα και να έχετε δίκαιο η επίκριση σας δεν δικαιολογείται ηθικά,εφόσον ποτέ δεν μου έχετε δώσει την αντιμισθία της θέσης στην οποία με προαγάγατε.
Συμπέρασμα: Ο εργοδότης πρέπει να μηδενίσει το διδακτικό ρόλο του διευθυντή και να του δώσει την αντιμισθία που αντιστοιχεί στο μέγεθος της ευθύνης και στο εύρος των καθηκόντων που αναλαμβάνει.
*Εκπαιδευτικός
