ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ*
Σε προηγούμενο άρθρο μου για την Τεχνική Εκπαίδευση (Paideia – News 26/6/2018) έθεσα τον προβληματισμό ότι «θα έπρεπε πρώτα να εξακριβώσουμε αν αυτό που εμείς ονομάζουμε Τεχνική Εκπαίδευση στην Κύπρο, είναι το ίδιο με αυτό που στην EE ορίζεται ως Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση ΕΕΚ (VET - Vocational Education and Training)». Ασφαλώς το ερώτημα και η αμφισβήτηση μου δεν αφορούσε τον τίτλο, αλλά το περιεχόμενο και την δομή που έχει η ΕΕΚ στον υπόλοιπο ευρωπαϊκό χώρο. Δυστυχώς ούτε τα νέα αναλυτικά προγράμματα που άρχισαν να εφαρμόζονται από την σχολική χρονιά 2016 – 2017 ούτε ο επανακαθορισμός των κλάδων κατάφεραν να φέρουν τις Τεχνικές σχολές πιο κοντά στην Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση. Ο λόγος είναι απλός γιατί το VET δεν είναι τίποτα άλλο από επαγγελματικές σχολές και δεν έχουν ούτε Πρακτικές ούτε Θεωρητικές κατευθύνσεις. Προετοιμάζουν άτομα που έχουν ολοκληρώσει την 9-χρονη ή 10-χρονη υποχρεωτική εκπαίδευση για να ενταχθούν άμεσα στην αγορά εργασίας. Αυτό δηλαδή που έκαναν οι Τεχνικές Σχολές (Τ.Σ.) πριν από 30 και 40 χρόνια «έβγαζαν τεχνίτες». Σήμερα όμως αυτό δεν μπορεί να γίνει στις Τ.Σ., γιατί στη λεγόμενη Πρακτική Κατεύθυνση (που αποτελεί το 80% του συνόλου των μαθητών των Τ.Σ.), το 51% των μαθημάτων είναι μαθήματα γενικής παιδείας. Ταυτόχρονα το εργαστηριακό μέρος είναι πολύ υποβαθμισμένο για διάφορους λόγους που σχετίζονται με τον απαρχαιωμένο εξοπλισμό, την ελλειμματική εκπαίδευση των εκπαιδευτών και την απουσία σύνδεσης με την βιομηχανία και την σύγχρονη τεχνολογία.
Τη στιγμή που η ανάγκη για δημιουργία επαγγελματικών σχολών εκφράζεται πλέον έντονα από την πλειοψηφία των εκπαιδευτών της Τεχνικής Εκπαίδευσης, αλλά πιο έντονα από την βιομηχανία, τι κάνει το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού και η Διεύθυνση ΜΤΕΕ(Κ); Αλλάζει ταμπέλλες. Στη δημοσιογραφική διάσκεψη που δόθηκε την Δευτέρα 17/12/2018 παρουσιάστηκαν μια σειρά από λογότυπα και νέες ονομασίες με κεντρικό άξονα την προσθήκη της λέξης κατάρτιση, η οποία όπως εξήγησε ο Διευθυντής ΜΤΕΕ(Κ) σημαίνει την προετοιμασία για την ένταξη στην αγορά εργασίας.
Η απογοήτευση μας είναι διπλή γιατί πέρα από την απουσία ουσιαστικών αλλαγών και την επικέντρωση στη βιτρίνα, τα λογότυπα και οι νέες ονομασίες δεν έχουν κάποια λογική σειρά και συνέπεια. Παρουσιάστηκαν πέντε διαφορετικά λογότυπα που αποτελούν copy paste του λογότυπου των ΜΙΕΕΚ. Το δε αρχικό λογότυπο των ΜΙΕΕΚ έχει τροποποιηθεί με την προσθήκη μιας πρόσοψης νεοκλασικού κτιρίου, που παραπέμπει σαφώς σε ακαδημαϊκή εκπαίδευση και όχι επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση. Τα 5 λογότυπα αποτελούν παρακλάδια του Συστήματος Τεχνικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΣΤΕΕΚ), για το οποίο έχει υιοθετηθεί ένα πιστό αντίγραφο του αρχικού λογότυπου των ΜΙΕΕΚ, το οποίο παρουσιάζεται σε μεγέθυνση. Ενώ όμως η κατάρτιση προβάλλεται στην κορυφή της πυραμίδας το ΣΤΕΕΚ, η κατάρτιση απουσιάζει από το πρώτο παρακλάδι που είναι η Μέση Τεχνική και Επαγγελματική Εκπαίδευση ΜΤΕΕ που παραμένει ως είχε, όμως η κατάρτιση εμφανίζεται ως ουρά στις ονομασίες όλων των Τεχνικών Σχολών που υπάγονται στη ΜΤΕΕ (πχ Α΄ Τεχνική και Επαγγελματική Σχολή Εκπαίδευσης και Κατάρτισης Λεμεσού).
Ταυτόχρονα ενώ η ΜΤΕΕ παρέμεινε όπως ήταν, η Διεύθυνση και ο Διευθυντής της έχουν μετονομαστεί σε Διεύθυνση ΜΤΕΕΚ και Διευθυντής ΜΤΕΕΚ αντίστοιχα. Δεν έχει ανακοινωθεί αν θα διοριστεί Διευθυντής για την κορυφή της πυραμίδας (ΣΤΕΕΚ) και ποιος θα είναι. Γνωρίζουμε όμως ότι Διευθυντής των ΜΙΕΕΚ συνεχίζει να είναι ο Διευθυντής ΜΤΕΕ(Κ) που είναι και πρόεδρος του Συμβουλίου. Παρεμπιπτόντως γιατί δεν έχει ακόμα αναρτηθεί η σύνθεση αυτού του Συμβουλίου στην ιστοσελίδα των ΜΙΕΕΚ την οποία αναμένουμε εδώ και δυο χρόνια.
Ένα ακόμα δείγμα της προχειρότητας και της κακής αντιγραφής ήταν και το κατακόρυφο πανό που τοποθετήθηκε στη αίθουσα που δόθηκε η δημοσιογραφική διάσκεψη όπου η περιγραφή και στα πέντε λογότυπα έλεγε Μεταλυκειακά Ινστιτούτα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης.
Για να επιστρέψουμε στην πραγματικότητα, η αγορά εργασίας ψάχνει απεγνωσμένα τεχνίτες όλων των ειδικοτήτων και ιδιαίτερα στα παραδοσιακά επαγγέλματα, ηλεκτρολόγους, υδραυλικούς, συγκολλητές κ.α. που ενώ αποφοιτούν εκατοντάδες κάθε χρόνο από τις Τεχνικές Σχολές τα ποσοστά που εργοδοτούνται στις ειδικότητες τους είναι μονοψήφια. Τα στοιχεία που δίνει το ΥΠΠ μιλούν για πλήρη απασχόληση των αποφοίτων των Τ.Σ. Πού απασχολούνται όμως και γιατί; Οι περισσότεροι εργάζονται ως ανειδίκευτο προσωπικό. Μήπως πρέπει επιτέλους να δώσουμε τα πραγματικά στοιχεία και να παραδεχτούμε ότι ο βασικός λόγος που οι απόφοιτοι αυτοί δεν εργάζονται στους κλάδους τους είναι η ελλιπής κατάρτιση τους. Ταυτόχρονα αναγνωρίζω τη δυσκολία κατάρτισης δεκαπεντάχρονων παιδιών που μεγαλώνουν στην κυπριακή κοινωνία, όμως είναι καλύτερα να λέμε τα πράγματα με το όνομα τους και να προσπαθούμε να τα διορθώσουμε και όχι να τα ωραιοποιούμε με φανταχτερές ταμπέλες.
Για επίλογο παραθέτω τη ρήση του Ηράκλειτου «η φιλονικία είναι δικαιοσύνη», την οποία αφιερώνω στον Διευθυντή ΜΤΕΕ(Κ) διευκρινίζοντας ότι η φιλονικία ερμηνεύεται ως έντονη διαφωνία μεταξύ φίλων.
*Βοηθός Διευθυντής
ΜΑ Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση
Τέως Επαρχιακός Συντονιστής ΜΙΕΕΚ
