ΤΟΥ ΑΛΕΞΗ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ*
Άλλη μια σχολική χρονιά άρχισε με όνειρα, προσδοκίες αλλά και αγωνίες για χιλιάδες μαθητές όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης, με το κυρίως βάρος ν’ αγγίζει περισσότερο τους μαθητές που μεταπηδούν από τη μια βαθμίδα στην άλλη. Τα λεγόμενα πρωτάκια του Δημοτικού, του Γυμνασίου, του Λυκείου αλλά και τους τελειόφοιτους μαθητές, οι οποίοι θα πρέπει να κοπιάσουν, ώστε να εξασφαλίσουν μία θέση στα πανεπιστήμια, εκπληρώνοντας έτσι τα όνειρά τους.
Τα συναισθήματα των μαθητών μας πολλά και ανάμεικτα, αναλόγως του χαρακτήρα αλλά και των οικογενειακών, κοινωνικών και άλλων συνθηκών μέσα στις οποίες γεννιέται, μεγαλώνει, διαπαιδαγωγείται ένα παιδί, ένας νέος.
Αν λάβουμε υπόψη την επικρατέστερη θεωρία για την ανέλιξη του ανθρώπου, η οποία υποστηρίζει ότι «ο άνθρωπος 50 % γεννιέται και 50 % πλάθεται», τότε μπορούμε να αντιληφθούμε την τεράστια ευθύνη, που φέρουν όλοι εκείνοι οι παράγοντες που παίζουν το σημαντικότατο ρόλο στη διαμόρφωση ενός χαρακτήρα. Οι παράγοντες αυτοί είναι βεβαίως κατά πρώτιστο λόγο, οι γονείς και ακολουθούν οι εκπαιδευτικοί, η εκκλησία, η πολιτεία με όλα τα συντεταγμένα θεσμικά όργανα αλλά και η κοινωνία γενικότερα.
Ως ένα μικρό κράτος που είμαστε, με μεγαλύτερο πρόβλημα, αυτό της κατοχής του 37 % του εδάφους από ένα αιμοβόρο κατακτητή και με τα όσα αυτός ο λαός βίωσε, μπορούμε να πούμε μετά βεβαιότητας ότι το επίπεδο της παιδείας μας τουλάχιστον γνωσιολογικά και επιστημονικά είναι πολύ υψηλό.
Αυτό αποδεικνύεται και από τις τεράστιες επιτυχίες, που επιτυγχάνουν Κύπριοι επιστήμονες, που ζουν στο εξωτερικό, ένεκα και των συνθηκών που τους παρέχονται. Μεγάλες επιτυχίες βεβαίως καταγράφουν και πολλοί που ζούνε στην Κύπρο και ασχολούνται κυρίως με την έρευνα και την καινοτομία.
Βεβαίως αυτό που κατά γενική ομολογία γίνεται αποδεκτό είναι ότι η παιδεία μας πρέπει να γίνει περισσότερο ανθρωποκεντρική. Το στοίχημα είναι να δημιουργήσουμε μια κοινωνία με ενάρετους και ηθικούς πολίτες, οι οποίοι αφενός ν’ υπακούουν στους νόμους του κράτους και αφετέρου να σέβονται τις ηθικές αρχές και αξίες, οι οποίες προσδίδουν πραγματική ποιότητα ζωής.
Αυτό επιβάλλεται όσο ποτέ άλλοτε, γιατί δυστυχώς τα τελευταία χρόνια έχουμε ξεφύγει από τον δρόμο τον δύσκολο, όπως φαίνεται από πολλούς και ακολουθούμε τον πιο εύκολο δρόμο της απόκτησης χρημάτων και άλλων υλικών αγαθών, με κάθε παράνομο τρόπο. Κι’ όλο αυτό το κόστος το πληρώνουν οι σωστοί πολίτες. Αυτές βεβαίως οι συμπεριφορές του πλιάτσικου, της αρπακτής, των μιζών, της δωροδοκίας και κάθε λογής παρανομίας θα πρέπει να τερματιστούν πάση θυσία.
Απ’ εκεί και πέρα όμως η αγωγή και η διαπαιδαγώγηση των παιδιών μας αρχίζουν από την πρώτη ημέρα της γέννησής τους. Το να μάθουμε τα παιδιά μας πρώτα και κύρια να σέβονται τους ίδιους τους γονείς τους, τους παππούδες, τ’ αδέλφια τους, τους δασκάλους τους, τους ηλικιωμένους, τους συμμαθητές τους, θα πρέπει να είναι το κύριο μέλημα κάθε γονιού. Οφείλουμε να μάθουμε στα παιδιά μας να είναι ολιγαρκή, τα ακριβά παιχνίδια, ρούχα και σχολικός εξοπλισμός τα κάνουν εγωιστές, ατομικιστές και αλαζόνες.
Η καλλιέργεια των ψυχικών αρετών, του πνεύματος και του σώματος πρέπει να είναι ο φάρος καθοδήγησης όλων των φορέων, που έχουν ευθύνη για τη διαπαιδαγώγηση των νέων μας. Η προσφορά μόνο γνώσεων οδηγεί σ’ ένα αποτυχημένο εκπαιδευτικό σύστημα. Δυστυχώς φαίνεται ότι από το ένα άκρο της αυστηρότατης πειθαρχικής εκπαιδευτικής κουλτούρας, φτάσαμε κάπως στο άλλο άκρο, που αγγίζει τα όρια της απειθαρχίας και της μη ομαλής λειτουργίας των σχολικών μας Μονάδων. Αυτό καταγράφεται μέσα από τις πράξεις βίας μαθητών, κατά συμμαθητών τους αλλά και εναντίον δασκάλων τους.
Στη μεγάλη τους πλειοψηφία οι μαθητές μας ξεχωρίζουν για το ήθος, την ευγένεια, τον καλό τους χαρακτήρα. Δυστυχώς πολλές φορές οι λίγοι αμαυρώνουν την εικόνα των πολλών. Το ίδιο ισχύει εξ’ άλλου για όλες τις τάξεις της κοινωνίας, γι’ αυτό και δεν πρέπει να ισοπεδώνουμε και να εξισώνουμε τα πάντα.
Πολύ μεγαλύτερη προσπάθεια και στοχοθέτηση θα πρέπει ν’ αναληφθεί κυρίως από το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού για την καλλιέργεια και ανάπτυξη του Πολιτισμού, του Περιβάλλοντος, του Αθλητισμού, των Τεχνών, της ΄Ερευνας, της Καινοτομίας κι’ άλλων Δεξιοτήτων, τα οποία να προσδώσουν περισσότερη ποιότητα και αξία. Θα πρέπει επίσης να καλλιεργηθεί η αγάπη προς την πατρίδα, τα ιδανικά, τα ιδεώδη της ιστορίας, του πολιτισμού και της θρησκείας μας, όπως κάνουν όλα τα πολιτισμένα κράτη, μακριά βεβαίως από ρατσιστικές και ξενοφοβικές συμπεριφορές.
Τα παιδιά και οι νέοι μας διατρέχουν σήμερα πολύ σοβαρούς κινδύνους όπως ατυχήματα (τροχαία και μη), το κάπνισμα, τη σεξουαλική εκμετάλλευση και άλλα πολλά, για τα οποία θα πρέπει να τα προστατεύσουμε με κάθε τρόπο.
Ο κάθε άνθρωπος είναι ξεχωριστός γι’ αυτό έχει το δικό του χαρακτήρα, τη δική του ιδιοσυγκρασία, τις δικές του ικανότητες και δεξιότητες, γι’ αυτό οφείλουμε να σεβόμαστε τον καθένα, όπως είναι.
Ευχόμαστε σ’ όλους τους μαθητές, γονείς, εκπαιδευτικούς και σ’ όλους όσους εμπλέκονται με τη παιδεία, μια γόνιμη και ευχάριστη σχολική χρονιά, χωρίς άγχος και αγωνίες.
*Δημοτικός Σύμβουλος
