THΣ ΧΡΙΣΤΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ*
Πλησιάζοντας τις ημέρες έναρξης της προδημοτικής και των δημοτικών σχολείων αρκετοί γονείς αναρωτιούνται εάν κατέχει το παιδάκι του τις αναμενόμενες δεξιότητες επικοινωνίας. Σύμφωνα με επιστημονικά άρθρα συναδέλφων λογοθεραπευτών τόσο ηλεκτρονικά όσο και έντυπα σαν παραθέτω κάποια καίρια σημεία.
Κατ’ αρχήν υπάρχουν τρία στάδια γλωσσικής ανάπτυξης. Αρχικά σε πρώτο στάδιο υπάρχει η προγλωσσική περίοδος (0-12 μηνών), ύστερα σε δεύτερο στάδιο η μεταβατική περίοδος (1-1,6 χρονών) και σε τρίτο και τελευταίο στάδιο η γλωσσική περίοδος (15 μηνών με 4,7 χρονών).
Όμως ας τα πάρουμε από την αρχή και αναλυτικότερα. Αρχικά, το μωράκι στον 1,5 μήνα βουίζει(α..α) , στους 2-3 μήνες λέει γκ και γενικά μέχρι 3 μηνών βγάζει άναρθρες κραυγές, στους 4 μήνες αλ-λε-ντι, στους 6 μήνες λέει συλλαβές και ψελίζει, αντιδρά στους ήχους που ακούει γυρίζοντας το κεφαλάκι του, αναλόγων των αναγκών του αλλάζει και το κλάμα του και γελάει όταν του μιλάνε. Μετά στους 7-8,5 μήνες αρχίζει μπα-ντα και στους 8,5-9,5 μήνες μουρμουρίζει και επαναλαμβάνει διαφορετικά. Μετέπειτα στους 9,5 με 12 μηνών αρχίζει τις λέξεις-συλλαβές μα-μα,πα-πα, μπορεί και αντιλαμβάνεται το ναι και το όχι, είναι σε θέση να ανταποκρίνεται στο άκουσμα του ονόματος του,παρατηρείται βάβισμα και καταλαμβαίνει απλές εντολές.
Περίπου στους εννιά μήνες τα μωρά αρχίζουν να μιλούν. Έρευνες αναφέρουν 8-9 για τα κορίτσια και 11-12 μήνες για τα αγόρια.
Κατά την διάρκεια της μεταβατικής περιόδου δηλ. 1-1,6 χρονών το παιδάκι κατέχει 50 λέξεις στο λεξιλόγιό του, ηχολαλεί, ακολουθεί απλές εντολές και χρησιμοποιεί παράλληλα χειρονομίες.
Στην ηλικία 1-2 χρονών είναι σε θέση να παράγει σε μεγάλο βαθμο ουσιαστικά, καθώς και να αναγνωρίζει μέχρι και 3 μέρη του σώματος. Συγκεκριμένα στον ενάμισο χρόνο λέει φράσεις των δύο λέξεων στον ένα χρόνο και οκτώ μήνες προσθέτει συνεχώς λέξεις στις φράσεις του. Στην ηλικία του ενός έτους και δέκα μηνών με 2 ετών το λεξιλόγιο του φτάνει τις 300 λέξεις.
Πιο μετά στην ηλικία 2-3 ετών παρατηρείται το λεγόμενο τηλεγραφικό στάδιο.Αρχίζει να ζητάει αντικείμενα ονομαστικά, ρωτά με μέχρι 2 λέξεις και χρησιμοποιεί φράσεις που φτάνουν τις 4 λέξεις τύπου υποκείμενο,ρἠμα, αντικείμενο και γενικά χρησιμοποιεί 27 φωνήματα.
Στα τρία του χρόνια ένα παιδάκι αρχίζει να χρησιμοποιεί πτώσεις, ενικό και πληθυντικό αριθμό, συνδέσμους και αντωνυμίες(γραμματική), ακολουθεί σύνθετες εντολές, καταλαμβαίνει αντίθετα, εκφράζει συναισθήματα, ψιθυρίζει, κάνει προτάσεις με 4-6 λέξεις και το λεξιλόγίο του φτάνει τις 1500 λέξεις.
Αργότερα, στην ηλικία των 4-5 χρονών αρχίζουν οι ερωτήσεις τύπου γιατί και μονολογεί, καταλαμβαίνει μέχρι τον αριθμό 3, αναγνωρίζει μέχρι 3 βασικά χρώματα, απαντά σε ερωτήσεις βάσει ιστορἰας και είναι σε θέση να την αναμεταδώσει,γνωρίζει την χρηση των αντικειμένων,καταλαμβαίνει πάνω από 2800 λέξεις και το λεξιλόγιο του φτάνει τις 2000 λέξεις.
Εν τέλει μεταξύ 5-6 ετών μπορεί να ονομάζει 6 χρώματα και 3 σχήματα, είναι ομαδικός παίκτης, ονομαζει της μέρες της εβδομάδας, χρησιμοποιεί αόριστο και μέλλοντα και καταλαμβαίνει 12000 λέξεις.
Συμβουλές προς τους γονείς:
*Κρατήστε βλεμματική επαφή με το παιδάκι σας κατά την διάρκεια που μιλάτε, ειδικά όταν δίνετε οδηγίες.
*Περιμένετε να ανταποκριθεί σε αυτά που του λέτε μην απαντάτε εσείς στην θέση του.Κάποια παιδάκια χρειάζονται τον χρόνο τους.
*Αφιερώστε ποιοτικό χρόνο με τα παιδιά σας με συμβολικά παχνίδι και κυρίως διαβάστε τους παραμύθια.Παίξτε μαζί τους μην τα προσέχετε απλώς.
*Να μιλάτε ορθά σιγά και καθαρά και όχι με μωρουδίστικο τρόπο και να τα διορθώνετε όταν κάνουν λάθος με ευγενικό τρόπο.
*Περιορἰστε την χρήση ηλεκτρονικών μέσων όπως tablet και χρόνο τηλεθέασης(τηλεόραση).
*Επιβράβευση χωρίς υπερβολές.
Οπότε εάν δεν παρατηρήσετε τα παραπάνω και μέχρι την ηλικία των 3,5 ετών δεν είναι σε θέση να αρθρώνει ορθά κάποια φωνήματα ή μιλάμε για ακατἀληπτη ομιλία δηλ. Δεν καταλαμβαίνουμε τι μας λέει συμβουλευτείτε λογοθεραπευτή το συντομότερο δυνατό για το καλό των παιδιών σας.
Βιβλιογραφία:
www.selle.gr
www.elenilada.gr
www.milw.gr
www.ikidcenters.com
Ε.Μ.Κωνσταντίνου, ‘Η ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας’
*Λογοθεραπεύτρια-Λογοπαθολόγος
