Αντικαταστάτες οι αναντικατάστατοι είλωτες της εκπαίδευσης

ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ Α. ΠΟΛΗ

Στις 11 Απριλίου 2017 η ΕΕΥ δημοσιοποίησε τις αντικαταστάσεις που έγιναν σε δημοτικά σχολεία, νηπιαγωγεία και σχολεία ειδικής εκπαίδευσης  το πρώτο τρίμηνο του 2016 - 2017. Επρόκειτο για ένα μακροσκελέστατο κατάλογο αποτελούμενο από 63 σελίδες από τις οποίες οι 32 αφορούσαν αντικαταστάσεις δασκάλων, οι 11  νηπιαγωγών και οι υπόλοιπες αντικαταστάσεις εκπαιδευτικών Ειδικής Εκπαίδευσης.

Επικεντρώνοντας την προσοχή μου στις 32 σελίδες αντικαταστάσεων της  Δημοτικής Εκπαίδευσης, καταμέτρησα ένα σύνολο 699 αντικαταστάσεων¹, από τις οποίες 13 με το ιδιόρρυθμο καθεστώς του αναπληρωματικού διορισμού². Τις αντικαταστάσεις αυτές έφεραν σε πέρας 318 αντικαταστάτες, δηλαδή αντιστοιχούσαν κατά προσέγγιση 2,2 αντικαταστάσεις ανά αντικαταστάτη.  Η μέση διάρκεια κάθε αντικατάστασης ήταν 27,6 ημέρες, δηλαδή κάθε αντικαταστάτης δούλεψε κατά μέσο όρο δύο μήνες κατά το πρώτο τρίμηνο [60,7 ημέρες ]. Υπήρχε αντικαταστάτης που μέσα σε ένα τρίμηνο υπηρέτησε σε 12 διαφορετικά σχολεία δηλαδή περισσότερα σχολεία από όσα ένας μόνιμος δάσκαλος θα υπηρετήσει σε όλη του την καριέρα! Συνηθισμένο ήταν το φαινόμενο αντικαταστατών να υπηρετούν σε πέντε, έξι, επτά ή οκτώ σχολεία που σπάνια συνέπιπτε να είναι όλα στην ίδια επαρχία.

Στον κατάλογο δημόσιων δημοτικών σχολείων που είναι αναρτημένος στην ιστοσελίδα της Δημοτικής Εκπαίδευσης υπάρχουν αναρτημένα τα ονόματα 326 δημοσίων σχολείων, από τα οποία μόνο τα 306 είχαν τρία ή περισσότερα τμήματα και διευθύνονταν από διευθυντές³. Είναι φανερό λοιπόν ότι αντιστοιχούν κατά μέσο όρο 2,15 αντικαταστάσεις δασκάλων ανά σχολείο το πρώτο τρίμηνο του 2017. Είναι επίσης φανερό ότι τα μεγάλα σχολεία, με δέκα ή περισσότερα τμήματα απασχολούν συνεχώς ένα ή δύο αντικαταστάτες! Η λειτουργία των σχολείων  θα καθίστατο προβληματική χωρίς τους αντικαταστάτες, που είναι από τους πλέον αξιόπιστους εκπαιδευτικούς αφού δεν απουσιάζουν ποτέ από την εργασία τους ακόμα και όταν είναι άρρωστοι!

Η αναφορά σε αντικαταστάτες δεν είναι απολύτως ακριβής, αφού μάλλον έπρεπε να μιλούμε για αντικαταστάτριες. Πράγματι από τους 318 δάσκαλους αντικαταστάτες, οι 280 είναι γυναίκες (Ποσοστό 88,1%) ενώ μόνο 38, δηλαδή ποσοστό 11,9% είναι άντρες. Οκτώ στους εννιά αντικαταστάτες στη δημοτική εκπαίδευση είναι γυναίκες. Ηλικιακά οι πλείστοι αντικαταστάτες είναι μεταξύ 29 έως 32 ετών. Αυτό δείχνει την κρίση ανεργίας του επαγγέλματος μας, αφού μόλις πριν μια δεκαετία, άτομα αυτής της ηλικίας ήταν μόνιμα, με πλήρη εργασιακά δικαιώματα και υπηρεσία 8-10 ετών!

Παρομοιάζω το καθεστώς εργοδότησης των αντικαταστατών με εργασιακό ρατσισμό, αφού δεν δικαιούνται πληρωμένες άδειες ασθενείας και αναπαύσεως όπως οι άλλοι δάσκαλοι. Επιπλέον είναι συνήθης πρακτική να απολύεται ένας αντικαταστάτης Παρασκευή και να επαναπροσλαμβάνεται σε άλλη αντικατάσταση Δευτέρα για να μην πληρωθεί  Σάββατο και Κυριακή. Περαιτέρω οι χριστουγεννιάτικες διακοπές του αντικαταστάτη είναι όχι μόνο απλήρωτες αλλά για κάποιο ακατανόητο λόγο ούτε επίδομα ανεργίας δεν δικαιούνται γι’ αυτές. Κατά τα άλλα το Υπουργείο Παιδείας δίνει  παράδειγμα καλού εργοδότη στους ιδιώτες εργοδότες.

Παρόλο που πολλοί αντικαταστάτες είναι μέλη της ΠΟΕΔ και πληρώνουν συνδρομές στη συντεχνία, δεν έχουν γίνει πολλά πράγματα για τη βελτίωση της θέσης τους. Κάποια λογικά και μετρημένα αιτήματα που είναι πάγιες θέσεις της ΑΚΙΔΑ και πρέπει να  τεθούν μετ’ επιτάσεως από την ΠΟΕΔ είναι:

1. Η δημιουργία δεξαμενής 150 αντικαταστατών, οι οποίοι να εργοδοτηθούν με καθεστώς συμβασιούχου, να έχουν έδρα τα Επαρχιακά Γραφεία Παιδείας και να καλύπτουν και μικρότερες αντικαταστάσεις.
2. Την ένταξη όσων συμπληρώνουν συνολική υπηρεσία 30 μηνών στο καθεστώς αορίστου χρόνου, κατ’ αναλογία, όπως και οι συμβασιούχοι. Αυτό σημαίνει τη δημιουργία ξεχωριστού καταλόγου για τα άτομα αυτά τα οποία θα αντικαθιστούν δασκάλους που απουσιάζουν κατά προτεραιότητα.
3. Την πίστωση όσων θα συνεχίσουν να εργάζονται με το καθεστώς του αντικαταστάτη με πληρωμένη άδεια αναπαύσεως διάρκειας 2 ημερών για κάθε μήνα⁴ συμπληρωμένης εργασίας ως αντικαταστάτη, με ανώτατο όριο τις 20 ημέρες το χρόνο. Σε περίπτωση που δεν γίνει χρήση της άδειας κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς αυτή να μεταφέρεται την επόμενη χρονιά.
4. Την πίστωση τους με δύο μέρες πιστοποιημένης άδειας ασθενείας με απολαβές για κάθε συμπληρωμένο μήνα αντικατάστασης, με ανώτατο όριο τις 20 ημέρες πληρωμένης άδειας ασθενείας ανά σχολικό έτος.
5. Οι αντικαταστάτες να δικαιούνται το ένα δωδέκατο του δέκατου τρίτου μισθού για κάθε συμπληρωμένο μήνα αντικατάστασης που υπηρετούν κατά τη διάρκεια του ημερολογιακού έτους.
6. Την παράταση της αντικατάστασης το Σάββατο και την Κυριακή όταν αυτή λήγει  Παρασκευή δεδομένου ότι ο αντικαταστάτης έχει εργαστεί  ολόκληρη την εβδομάδα. ( Δευτέρα ως Παρασκευή )

Σημειώσεις

1. Οι  32 σελίδες των αντικαταστάσεων της Δημοτικής Εκπαίδευσης αριθμούν συνολικά 852 σειρές, οι αντικαταστάσεις όμως είναι 699, λόγω του ότι αντικαταστάσεις δασκάλων που υπηρετούσαν σε 2 ή 3 δημοτικά σχολεία καταγράφονται σε ξεχωριστές σειρές και αριθμούνται ως δύο ή τρεις αντικαταστάσεις αντίστοιχα.
2. Όσοι διορίζονται ως αναπληρωτές έχουν σύμβαση εργασίας ως τις 31/12/2016, ενώ οι αντικαταστάσεις έληξαν το αργότερο ως τις 22/12/2016. Προφανώς ο αναπληρωματικός διορισμός είναι  ενδιάμεσο καθεστώς εργοδότησης μεταξύ του αντικαταστάτη και του συμβασιούχου.
3. Πηγή: www.moec.gov.cy/dde
4. Ως μήνας λογίζεται χρονική περίοδος 30 ημερών. Περίοδος πέραν των 15 ημερών λογίζεται μήνας, ενώ περίοδος ίση ή μικρότερη των 30 ημερών παραγράφεται.

*Υποψήφιος Γενικός Αντιπρόσωπος ΑΚΙΔΑ Λ/κας