ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ*
Τα θέματα που ταλανίζουν τον εκπαιδευτικό κόσμο είναι πολλά και τα πλείστα χρονίζουν και διαιωνίζονται, με την Επίσημη Πλευρά να κωλυσιεργεί χαρακτηριστικά στο να δώσει ικανοποιητικές λύσεις για να διευκολύνει το έργο του αλλά και να βοηθήσει την καθημερινότητά του.
Μια από τις πλέον αδικημένες ομάδες του εκπαιδευτικού μας συστήματος, ειδικά αν αναλογιστεί κανείς πως ασκεί ακριβώς τα ίδια καθήκοντα με το μόνιμο προσωπικό σχολείων, είναι η ομάδα των αντικαταστατών. Πρόκειται για μια πολυάριθμη ομάδα συναδέλφων, που για χρόνια νιώθουν δικαίως στο πετσί τους την αβεβαιότητα, την αγωνία, την αδικία. Είναι άξιο απορίας, γιατί τόσα χρόνια, η Επίσημη Πλευρά δεν έχει ενσκήψει στα θέματα που τους απασχολούν, ώστε να αμβλύνει τα σοβαρότατα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Ταυτόχρονα, ενώ οι αντικαταστάτες, χρόνια τώρα, ασκούν καθήκοντα και διευκολύνουν τη λειτουργία των σχολείων, όντας οι πλέον ευέλικτοι εκπαιδευτικοί που διδάσκουν τα πάντα, η Επίσημη Πλευρά, δεν μπήκε ποτέ στον κόπο να εκπονήσει ένα ολοκληρωμένο θεσμικό πλαίσιο εργοδότησης, ώστε στοιχειωδώς να έχουν κάποια εργασιακά δικαιώματα, όπως όλοι οι εργαζόμενοι επιβάλλεται να έχουν. Τουναντίον, η επίσημη πλευρά, χρησιμοποιώντας διάφορες προφάσεις, αφορμές και τεχνάσματα, διαρκώς τους έχει στο στόχαστρο, ως η εύκολη λεία για πειραματισμούς, αλλαγές στους όρους εργοδότησής τους και ανάλγητες λύσεις για εξοικονόμηση χρημάτων.
Συνεπώς, είναι εκ των ων ουκ άνευ, πως είναι αναγκαίος ο ευρύτερος καθορισμός των όρων εργασίας των αντικαταστατών, η δικαιότερη κατανομή και χορήγηση των θέσεων που προκύπτουν και η σωστότερη αντιμετώπισή τους ως ισότιμους συναδέλφους/επιστήμονες.
Για τρίτη συνεχόμενη χρονιά γίνεται προσπάθεια, μετατροπής του εργασιακού καθεστώτος των αντικαταστατών σε ωρομίσθιους. Φέτος, η Επίσημη Πλευρά έχει στην φαρέτρα της και τη γνωμάτευση του Γενικού Ελεγκτή και της Επιτρόπου Διοικήσεως. Φυσικά, οι γνωματεύσεις, αναγνωρίζουν μια υφιστάμενη αδικία εις βάρος των αντικαταστατών Μέσης, αλλά δεν προτείνουν το κουτσούρεμα του μισθού των αντικαταστατών Δημοτικής. Απλά αποτέλεσαν εύσχημες δικαιολογίεςγια ένα ακόμα πλήγμα στη δημόσια πρωτοβάθμια εκπαίδευση και περαιτέρω εξοικονόμηση στα οικονομικά του κράτους, μιας και βούληση για να γίνουν τομές ώστε να κυνηγηθεί η φοροδιαφυγή και να πληρώσουν εκείνοι που κατάστρεψαν τον τόπο δεν υπάρχει!Είναι ξεκάθαρη η επιχειρηματολογία γιατί οι αντικαταστάτες δημοτικής πρέπει να πληρώνονται για πλήρες ωράριο. Η πλειονότητα των εκπαιδευτικών στα Δημοτικά Σχολεία είναι τοποθετημένοι στη βάση του πολυδύναμου δασκάλου υπεύθυνου τμήματος, με όλα τα καθήκοντα που απορρέουν από τη συγκεκριμένη υπευθυνότητα, και κατά συνέπεια και οι αντικαταστάτες τους.Η όποια αλλαγή στο εργασιακό καθεστώς, ουσιαστικά δυσχεραίνει την εκτέλεση πληθώρας καθηκόντων, που εκτελούνται σε μη διδακτικό χρόνο, τα οποία είναι απόλυτα αναγκαία για την ομαλή λειτουργία των Σχολείων. Επιπρόσθετα, καταργεί οποιαδήποτε ενισχυτική διδασκαλία σε μαθητές με ρίσκο αλφαβητισμού ή μαθησιακές δυσκολίες, την οποία εκτελούσαν οι αντικαταστάτες συνάδελφοι. Ταυτόχρονα, δημιουργείται ένα τεράστιο κενό στη διοίκηση των Σχολικών Μονάδων αφού τα διοικητικά καθήκοντα εκπαιδευτικών που απουσιάζουν δεν θα αναπληρώνονται, με αποτέλεσμα τα σχολεία να μένουν αδιοίκητα.
Ακόμα ένα πλήγμα που αναγκάστηκαν να υποστούν οι συνάδελφοι αντικαταστάτες ήταν η απόφαση του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων να μην επιτρέπει πλέον την εγγραφή τους ως ανέργουςμε το πέρας της αντικατάστασήςτους.Αυτό είχε και έχει σαν επακόλουθο, την απώλεια εισοδημάτων, σε μια κατηγορία συναδέλφων που ήδη τα εισοδήματά τους είναι συρρικνωμένα. Ταυτόχρονα η συγκεκριμένη απόφαση, πάρθηκε χωρίς καμιά ενημέρωση τόσο προς τους αντικαταστάτες όσο και προς τις συνδικαλιστικές οργανώσεις, ένδειξη πως οι αποφάσεις για τους αντικαταστάτες παίρνονται μονομερώς και ετεροβαρώς και πάντα εις βάρος τους. Για το συγκεκριμένο θέμα, η μοναδική και δίκαιη επιλογή είναι η επαναφορά της καταβολής ανεργιακού επιδόματος κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων και του Πάσχα στους αντικαταστάτες συναδέλφους.
Διαχρονικά παρατηρείται έλλειψη διαφάνειας στο σύστημα διορισμού σε θέση αντικαταστάτη. Το υφιστάμενο σύστημα χρήζει εκσυγχρονισμού και βελτίωσης, άμεσα.Το γεγονός πως δεν δημοσιεύονται από την ΕΕΥ οι αντικαταστάσεις που προκύπτουνκαθημερινά (ανά επαρχία,οι αριθμοί καταλόγου αντικαταστατών που τους διορίστηκαν σε θέση αντικαταστάτη, τα σχολεία, η διάρκεια, η ημερομηνία και ώρα κλήσης/ανάληψης), δημιουργεί καχυποψία και δυσπιστία. Ταυτόχρονα, η αδυναμία εκσυγχρονισμού του συστήματος ανάθεσης αντικαταστάσεων με την επεξεργασία από την ΕΕΥ, συστήματος ηλεκτρονικής ανάρτησης και ανάληψης αντικαταστάσεων, σε καθημερινή βάση, αποτελεί τροχοπέδη στη διαφάνεια και καθιστούν το υφιστάμενο σύστημα χρονοβόρο και διαβλητό.
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται συστηματικά από την ΕΕΥ, προσπάθεια μη παραχώρησης μικρών αντικαταστάσεων (αντικαταστάσεις τεσσάρων με πέντε ημερών), με την επίκληση διαφόρων προφάσεων, άλλοτε επιρρίπτοντας ευθύνες στους διευθυντές, άλλοτε στα επαρχιακά γραφεία και σε πολλές περιπτώσεις στους ίδιους τους αντικαταστάτες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία σοβαρών προβλημάτων στελέχωσης και λειτουργίας στα σχολεία, που συνεπαγωγικά επιβαρύνει την ποιότητα της εκπαίδευσης.
Όσον αφορά τις άδειες ασθενείας, των αντικαταστατών δεν υπάρχει κανένα θεσμοθετημένο πλαίσιο, με αποτέλεσμα οι αντικαταστάτες να μη δικαιούνται να ασθενήσουν, μιας και επικρέμμαται ο κίνδυνος απώλειας μισθού! Παρά το γεγονός πως η ύπαρξη αντικαταστατών στα σχολεία χρονίζει, δεν έχει καταστεί δυνατό να κατοχυρωθεί η παραχώρηση αδειών απουσίας με πλήρεις απολαβές για αντικαταστάτες, ακόμη και αν προσκομιστούν τα απαιτούμενα πιστοποιητικά ασθενείας ή απουσίας. Παράλληλα, οι γυναίκες αντικαταστάτριες που έγιναν μητέρες δεν ξεκαθαρίζεται αν δικαιούνται ώρες θηλασμού, όπως ισχύει σε όλα τα εργασιακά περιβάλλοντα.
Λαμβάνοντας υπόψη τα προαναφερθέντα και που επιγραμματικά περιγράφουν τη σωρεία προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι συνάδελφοι αντικαταστάτες, αναδεικνύεται η σημασία της πίεσης προς την Επίσημη Πλευρά για δημιουργία ή βελτίωση θεσμικών διαδικασιών για τις αντικαταστάσεις και τους μηχανισμούς παραχώρησής τους. Την ίδια στιγμή η Επίσημη Πλευρά οφείλει να προχωρήσει άμεσα στον ξεκάθαρο καθορισμό όρων εργασίας των αντικαταστατών (άδειες απουσίας, όροι και κανονισμοί εργοδότησης).
Τέλος, το γεγονός πως το Υπουργείο εδώ και ένα μήνα κωλυσιεργεί στο να δώσει απάντηση ως προς το πλήρες ή μη ωράριο εργοδότησης των αντικαταστατών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, προκαλεί άσχημη εντύπωση για το πώς πραγματικά ο εργοδότης αντιμετωπίζει μια ομάδα του προσωπικού του, που ουσιαστικά ασκεί καθήκοντα μόνιμου προσωπικού με πολύ χειρότερους ή ανύπαρκτους όρους εργασίας. Όσο σκληρό και να ακούγεται, η καθυστέρηση μπορεί να μεταφραστεί και σε εμπαιγμό απέναντι σε εκπαιδευτικούς λειτουργούς, που δικαιολογημένα νιώθουν οργισμένοι αλλά και απογοητευμένοι. Είναι υποχρέωση όλης της πολιτείας να εργαστεί μεθοδικά και άμεσα ώστε να διασφαλίσει κάποια πολύ σημαντικά δικαιώματα των αντικαταστατών και να βελτιώσει τις συνθήκες εργασίας τους, ως αναγνώριση της πολύπλευρης και σημαντικότατης προσφοράς τους στα δημόσια εκπαιδευτήρια.
*Μέλος ΔΣ ΠΟΕΔ, Μέλος ΔΣ ΑΚΙΔΑ, Συμβασιούχος Εκπαιδευτικός.
