ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΑΚΗ ΠΟΥΜΠΟΥΡΗ*
Ο ρόλος της εκκλησίας:
Τεράστιος και αποφασιστικός για την εθνική γλώσσα, την εθνογένεση, ακόμα και για κάποιες τέχνες και εν μέρει για την επιστήμη, υπήρξε ο ρόλος της εκκλησίας, τόσο σε μας, όσο και σε άλλα χριστιανικά δόγματα, αλλά και σε άλλες θρησκείες. Μέσα στα προνόμια που καρπώθηκε η δική μας εκκλησία από την Υψηλή Πύλη δεν υπήρχε φιρμάνι για κρυφό σχολειό, ούτε ποτέ φαίνεται να έβαλε πουθενά η εκκλησία τέτοια επιγραφή στους χώρους της. Όμως είναι ηλίου φαεινότερο ότι οι ιερείς της δεν μπορούσαν να διαβάσουν το Ευαγγέλιο με τα Ελληνικά της μάνας τους. Ούτε ταξίδευαν σε άλλο πλανήτη να μάθουν ελληνιστικό λεξιλόγιο και γραμματική. Ήταν υπόχρεη η εκκλησία να τους εκπαιδεύσει ενδοϋπηρεσιακά. Αυτό δεν περιοριζόταν στους ιερείς, αλλά σίγουρα κάλυπτε και τους ψάλτες, οι οποίοι αποτελούσαν σαφώς οριοθετημένη ομάδα, η οποία μπορούσε να ποικίλλει αριθμητικά και να λειτουργεί πολλαπλασιαστικά και ως πρότυπο στην κοινότητα. Όσο άτυπο κι αν ήταν, όσο κι αν έλειπε η σύγχρονη παιδαγωγική και μεθοδολογία, αυτό ήταν το κρυφό σχολειό που έφτιαξε τη διανόηση ως απαραίτητη συνιστώσα της κοινωνίας και ως το αλάτι για την εθνική επιβίωση. Έτσι λειτούργησαν και άλλες κοινωνίες σε παρόμοιες συνθήκες για να διατηρήσουν τη δική τους γλώσσα και εθνικότητα. Δεν πρόκειται για μονοπώλιο δικό μας και προς θεού ούτε για πατέντα για την επιβίωση της δικής μας φυλής και μόνο.
Ό,τι όμως συντηρείται, υπόκειται σε αποσυντήρηση και αποσύνθεση. Κι αν η γλώσσα μας και η εθνική μας υπόσταση βρίσκονται σε αποσύνθεση, αν τα Ελληνικά ενός ενήλικα που φεύγει, δεν θα τα μάθει ποτέ το παιδί που την ίδια ώρα γεννιέται, είναι στο χέρι όλων και ειδικά αυτών που στο παρελθόν έπαιξαν ρόλο συνθετικό να επαναφέρουν τη γλώσσα στο ρόλο της. Και είναι καθήκον της εκκλησίας ποτέ να μην πάψει να αυτοδιερευνά την ιδίαν συμπεριφορά. Μήπως συνάδει με τον οικουμενικό της ρόλο η σύνταξη της πότε με μια μερίδα και πότε με άλλη μερίδα του πληρώματος; Μήπως παραπαίει στα πρόσκαιρα και ευκαιριακά αποκλίνοντας από τον ιστορικό της ρόλο; Μήπως αυθαίρετα επιλέγει και αποεπιλέγει τέκνα της, με τρόπο που να εκτίθεται σε συμπάθειες και αντιπάθειες, συρρικνώνοντας έτσι την κοινωνία στην οποία είναι προορισμένη να δρα;
Η εθνική μας επιβίωση:
Αν ο Ελληνισμός θα παραμείνει ζωντανός σ’ αυτό τον δύσμοιρο τόπο, αυτό δεν μπορεί να προωθηθεί ή να αποτραπεί με αγωνιώδεις επικλήσεις της ιστορικότητας του, με συναισθηματισμούςκαιεκκλήσεις για επαγρύπνηση. Η διατήρηση και καλλιέργεια της γλώσσας είναι απαραίτητη, αλλά πιο μεγάλη ισχύ έχουν εξωγλωσσικοί παράγοντες, από τους οποίους τελικά εξαρτάται η γλωσσική χρήση και η εθνική συνοχή. Αν δεν υπήρχε η στρατιωτική υπεροχή των ελληνιστικών χρόνων με τις κατακτήσεις του Μεγάλου Αλεξάνδρου, η υψηλής ποιότητας Ελληνική Γραμματεία θα περιοριζόταν σε πολύ στενά γεωγραφικά όρια. Αν δεν υπήρχε η θαλασσοκρατορία άλλων χωρών με τη συγκεκριμένη αποικιακή εξάπλωση σε όλη την υδρόγειο, δεν θα συντελείτο η διάδοση των αντίστοιχων γλωσσών με καταφανώς φτωχότερη εθνική Γραμματεία καθεμιάς.
Ούτε η δεδηλωμένη προσήλωση σε εθνικά ιδεώδη είναι ικανή να αποτρέψει την αποσύνθεση του Ελληνισμού στην Κύπρο χωρίς συγκεκριμένα πρακτικά βήματα. Η αποσύνθεση του Ελληνισμού στην Κύπρο προσυπογράφτηκε από την εθνικοφροσύνη μας διαχρονικά με την έξαρση του 1974 που έφερε την Τουρκία σε εδάφη όπου περιόρισε τους Τουρκοκύπριουςκαι τους έμαθε Τουρκικά, ξεμαθαίνοντας τους τα Ελληνικά. Η αποσύνθεση του Ελληνισμού στην Κύπρο υποβοηθήθηκε από όλους τους υπουργούς παιδείας, συμπεριλαμβανομένων και των εθνικοφρόνων, που ποτέ δεν καθιέρωσαν την εναλλάξ διδασκαλία στα Ελληνικά όλων των μαθημάτων στα ξενόγλωσσα σχολεία, όπως επιβάλλουν ιστορικοί και μη ιστορικοί ευρωπαϊκοί λαοί. Επέλεξαν στάση υποτελών λαών. Επιβεβαιώθηκε με τη συνέργεια Υπουργείου Παιδείας και Πανεπιστημίου για μεθόδευση προοδευτικής εισαγωγής της Αγγλικής στο Πανεπιστήμιο και κατ’ επέκταση σε ολόκληρο το εκπαιδευτικό σύστημα, όπου για μια απλή εισαγγελική γνωμάτευση νομικοί αδιαμφισβήτητης κατάρτισης χρειάστηκαν μήνες για να αποφανθούν.
Ακόμα και η μεθόδευση της Δικοινοτικής Εκπαιδευτικής Επιτροπής στο πιο πάνω πλαίσιο εντάσσεται. Αυτή δεν είναι απαίτηση των Τούρκων. Αυτών οι προτεραιότητες εστιάζονται στο έδαφος, στη θαλάσσια κυριαρχία παντού, σε κρατικές δομές που εγγυώνται τη διαιώνιση της παρουσίας τους. Τη γλώσσα τους ξέρουν να την υπερασπίζονται καλύτερα με άλλες μη γλωσσικές μεθοδολογίες, π.χ. με εδαφικές διεκδικήσεις,διοικητικές πράξεις και εξισλαμισμούς. Η Δικοινοτική Εκπαιδευτική Επιτροπή είναι υπόδειξη των Ευρωπαίων. Από αυτή δεν προκύπτει διαμάχη μεταξύ των γλωσσών των δύο κοινοτήτων, ούτε κατά το ελάχιστο αυτή θα κρίνει την εκπαίδευση στις δύο κοινότητες. Κι αυτό διότι ενώ η δική μας πλευρά μερικώς έχει απολογηθεί για τα δικά μαςανομήματα, η άλλη πλευρά παρουσιάζεται ιστορικά εντελώς αμετανόητη. Η διατήρηση ή εξαφάνιση της μιας ή της άλλης γλώσσας θα εξαρτηθεί κυρίως από άλλους παράγοντες. Από τη λειτουργία της επιτροπής αυτής με επικοινωνία στα Αγγλικά,θα αναδειχθεί η αντίστοιχη ελίτ που θα στελεχώσει σε ένα μελλοντικό κράτος αντίστοιχεςκρατικές δομές με τις οποίες θα επικοινωνούν οι ξένοι στους οποίους εκχωρήσαμε την κυριαρχία μας, και οι οποίοι δεν θέλουν να επικοινωνούν ξεχωριστά με πολλούς σε πολλές δομές εθνικού κεκτημένου, αλλά κατ’ οικονομίαν με ολίγους σε ολίγες υπερκείμενες adhocσυγκροτούμενες δομές, στις οποίες η επικοινωνία γίνεται όχι στην εθνική γλώσσα, αλλά στη linguafrnaca. Αυτός είναι ο τρόπος λειτουργίας κάθε αυτοκρατορίας. Και εμείς όχι μόνο προσχωρήσαμε, αλλά και ευπειθώς παραχωρήσαμε περαιτέρω εθνική κυριαρχία και για τις επόμενες δεκαετίες.
Τα πράγματα οδηγούν πλέον σε χρήση της Ελληνικής για φολκλορική εκτόνωση όπως σε άλλες αποικίες και προτεκτοράτα. Και διορθώνονται μόνο με παραδοχή και έμπρακτα μέτρα από αυτούς που άθελα έστω συγκατένευσαν στην αποσύνθεση και είναι πρόθυμοι να αγωνιστούν για επανασύνθεση.
*Εκπαιδευτικός
