….Και πόσο γρήγορα δηλαδή γίνονται παρωχημένες οι γνώσεις και τελείως άχρηστες οι παλιές δυνατότητες;
«Quo Vadis Europa?» Η Ευρώπη θα πάει εκεί που θα την πάμε εμείς, δεν μπορεί να πάει μόνη της αλλού, είπε απόψε στο πολιτικο-ακαδημαϊκό συνέδριο υπό τη θεματική “Quo Vadis Europa?” που διοργάνωσε το Γραφείο Ενημέρωσης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Κύπρο και το Πανεπιστήμιο Κύπρου, η Βυζαντινολόγος, Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού και Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών, Ελένη Γλυκατζή - Αρβελέρ.
Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε στην Πανεπιστημιούπολη, κτήριο Αναστάσιος Λεβέντης. Κύρια ομιλήτρια ήταν η κ. Ελένη Γλυκατζή - Αρβελέρ.
Χορηγός Επικοινωνίας ήταν το Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΚΥΠΕ).
Για πρώτη φορά μίλησε για Ευρωπαίους ο Μπέικον το 1623, είπε η κ. Αρβελέρ, έχοντας στο νου ένα βίωμα κοινού πολιτισμού που ένωνε τότε όλους τους Ευρωπαίους - αυτούς δηλαδή που δεν είχαν υποταχθεί στους Οθωμανούς, μολονότι ένας χάρτης της εποχής εξίσωνε τους Έλληνες με τους Τούρκους και παρόλο που ο Γάλλος ποιητής Ντιπιλέ εξηγεί σε ένα στοιχούργημα του γιατί απεχθάνεται όλους ανεξαιρέτως τους κατοίκους των γνωστότερων πνευματικών κέντρων της εποχής εκείνης, μνημονεύοντας ως αίτια τα χαρακτηριστικά ελαττώματα του καθενός.
Εμείς, σημείωσε, είμαστε καταδικασμένοι να είμαστε Ευρωπαίοι, συγχρόνως όμως έχουμε και την εθνική μας καταγωγή - κι αυτή την δεύτερη πατρίδα του καθενός μας, την Ευρώπη, θα την πάμε κάπου, παντού ή και πουθενά.
"Στο πού πάει η Ευρώπη, η απάντηση απαιτεί αν όχι προφητική ικανότητα οπωσδήποτε φουτουριστική δεινότητα. Σε ποιον όμως κόσμο θα ζήσουν οι αυριανοί Ευρωπαίοι; Θα είναι η Ευρώπη, μια μικρή παραδοσιακή, τοπική κοινωνία απέναντι στην τεχνολογική οικουμένη; Είναι η αστυφιλία με τις εκατομμυριούχες μεγα-πόλεις αυτών, που θα δημιουργήσει το μελλοντικό καθημερινό περιβάλλον των αυριανών Ευρωπαίων που έτσι θα γνωρίζουν την ύπαιθρο μόνο σαν χώρο των διακοπών τους", πρόσθεσε.
Σκεφτήκατε ποτέ, συνέχισε, πόσο τα άλματα της τεχνολογικής προόδου κάνουν να γερνούν πρόωρα οι όποιοι νέοι, πόσο γρήγορα δηλαδή γίνονται παρωχημένες οι γνώσεις και τελείως άχρηστες οι παλιές δυνατότητες;
"Ας μιλήσουμε λοιπόν για το αύριο της Ευρώπης, άσχετα από το είδος της οργάνωσης, πολιτικής και κοινωνικής των Ευρωπαίων. Θα ήταν νομίζω πιο πρόσφορο να μιλήσουμε για μελλοντικές προσπάθειες συνοχής, για υποδομές και δομές, παρά για χαρακτήρες και ιδιοσυγκρασίες των αυριανών κατοίκων της γηραιάς ηπείρου, που αν μη τι άλλο πρέπει να διαχειριστούν ένα μακραίωνο παρελθόν και να τοποθετηθούν απέναντι του αντιμετωπίζοντας συγχρόνως και τις προκλήσεις ενός όλο και πιο σύντομου παρόντος, ενός παρόντος που συνθλίβεται ανάμεσα στην παρουσιολογία του παρελθόντος και στη βιαστική επικαιρότητα του μέλλοντος", ανέφερε.
Αυτή η αλλαγή στην αίσθηση του χρόνου, σημείωσε, απαιτεί και για τον χώρο Ευρώπη και κάποιες ιδιαίτερες ιστορικές και εισαγωγικές διευκρινίσεις. "Για ποια Ευρώπη μιλάμε; Την Ευρώπη ήπειρο του ντε Γκολ δηλαδή από τις βρετανικές νήσους ως τα Ουράλια Ορη ή για την θεσμικά οργανωμένη Ευρωπαϊκή Ένωση που αγνοεί μεταξύ άλλων Νορβηγία, Ρωσία, Ελβετία, τα Δυτικά Βαλκάνια και η οποία πρέπει να ξεχάσει και το Ηνωμένο Βασίλειο μετά από το πρόσφατο Brexit; Ή μήπως μιλάμε για την πολιτιστική Ευρώπη, την εκτός εαυτής που περιλαμβάνει λόγο, βαθιάς πνευματικής συγγένειας γλωσσικής και θρησκευτικής, την αμερικανική ήπειρο, την Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία αλλά ακόμη και τη Νότια Αφρική;", διερωτήθηκε.
Αυτό αν θυμηθούμε, σημείωσε, τον ορισμό του Ευρωπαίου που έδωσε ο Πολ Βαλερί ήδη στα 1919 - Ευρωπαίος είναι αυτός που γνώρισε την αρχαιοελληνική σκέψη, τη ρωμαϊκή νομοθετική εμβέλεια και που ζει με την ιουδαϊκο-χριστιανική πνευματικότητα. Εκεί όπου τα ονόματα του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη, του Βιργίλιου, του Μωυσή, του Αποστόλου Παύλου έχουν κάποια βαρύτητα, εκεί είναι Ευρώπη.
"Μήπως δεχτούμε ως Ευρώπη και ευρωπαϊκά όλα τα κράτη που ανήκουν ακριβώς στο Συμβούλιο της Ευρώπης, στο οποίο όμως συμμετέχουν ως και η Τουρκία και το Ισραήλ, ασχέτως της θρησκευτικής τους διαφορετικότητας; Και μόνο η αναφορά στις πολυπληθείς αυτές μορφές δηλώνει το δύσκολο του εγχειρήματος μας", πρόσθεσε.
Άλλο λοιπόν, είπε, γεωγραφική, άλλο πολιτική, άλλο θεσμική, άλλο πολιτισμική Ευρώπη κι ασφαλώς άλλη η Ευρώπη όπως την νιώθουν και τη ζουν οι νέοι αυτής της ηπείρου σήμερα. Οι νέοι που έχουν χάρις στο σιδηροδρομικό εισιτήριο που οργάνωσε η Ένωση τη δυνατότητα να διασχίζουν την Ευρώπη κατά βούληση.
"Ένα όμως και μόνο γεγονός είναι αναμφισβήτητο - για όποια Ευρώπη κι αν μιλάμε σήμερα η Ευρώπη έπαψε να μονοπωλεί την παγκόσμια ιστορία. Αν μάλιστα περιοριστούμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στα κράτη της, πρέπει να παραδεχτούμε ότι δεν έχουν να επιδείξουν επιρροή στα παγκόσμια δρώμενα ούτε σεμνύνονται με πρωτοβουλίες ιστορικής εμβέλειας ούτε έχουν πλανητάρχες να επιδείξουν. Άλλωστε δεν είναι αυτό η επιδίωξη των σημερινών Ευρωπαίων στο πλανητικό χωριό της σύγχρονης παγκοσμιοποίησης", συμπλήρωσε.
