ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΧΑΛΛΟΥΜΑ*
Ήταν με μεγάλο ενδιαφέρον και χαρά που παρακολούθησα από το τηλεοπτικό σταθμό της Βουλής των Ελλήνων την κοινή συνεδρία των κοινοβουλευτικών επιτροπών παιδείας Ελλάδας και Κύπρου τον περασμένο μήνα, στις 21 Ιουλίου, με τίτλο «Εμβάθυνση των σχέσεων μεταξύ Κοινοβουλευτικών Επιτροπών Ελλάδας και Κύπρου στους τομείς Παιδείας, Πολιτισμού και Έρευνας και Καινοτομίας». Σίγουρα η ανταλλαγή καλών πρακτικών και εμπειρογνωμοσύνης καθώς και η συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών στους πιο πάνω τομείς, θα ωφελήσει όλους μας. Έχουμε πολλά να μάθουμε από το Ελλαδικό σύστημα εκπαίδευσης ιδιαίτερα σε θέματα διδασκαλίας ξένων γλωσσών και γλωσσομάθειας.
Να αναφέρουμε εν τάχει ότι στην Ελλάδα:
Είναι βέβαιο ότι τόσο το Ελλαδικό εκπαιδευτικό σύστημα όσο και η Ελληνική κοινωνία αναγνωρίζει τη σημασία της πολυγλωσσίας και γλωσσομάθειας, για αυτό και τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε ότι τα Ελληνόπουλα ξεχωρίζουν σε αυτούς τους τομείς σε αντίθεση με τους δικούς μας μαθητές.
Στην Κύπρου μόνο οι μαθητές που θα σπουδάσουν γλώσσες κατά κύριο λόγο, έχουν την δυνατότητα να επιλέξουν ενισχυμένα Αγγλικά ή άλλη ξένη γλώσσα, αφού οι υπόλοιποι μαθητές που θα διεκδικήσουν μια άλλη θέση στα Ανώτερα και Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της Κύπρου είναι αναγκασμένοι να επιλέξουν μόνο τα τέσσερα μαθήματα πρόσβασης. Να αναφέρω απλά το παράδειγμα μαθητών της Κατεύθυνσης 4 που ενδιαφέρονται να δώσουν εξετάσεις για ιατρική. Είναι υπόχρεοι να δώσουν/επιλέξουν Νέα Ελληνικά, Φυσική, Χημεία και Βιολογία για μια θέση στα ΑΑΕΙ της Κύπρου ή Ελλάδας. Σε περίπτωση που επιθυμούν να διδαχθούν Γερμανικά για πιθανές σπουδές στην Γερμανία, αποκλείονται από το να επιλέξουν πέμπτο μάθημα παρόλο που τους δίνεται η επιλογή. Για όσους από το ΥΠΠ προστρέξουν να απαντήσουν ότι οι μαθητές μπορούν να επιλέξουν ξένες γλώσσες και στα ΚΙΕ, να αναφέρω ότι για πέντε χρόνια προσπαθούσα να γράψω το παιδί μου για μαθήματα Γερμανικών στα ΚΙΕ Λατσιών και η απάντηση που έπαιρνα ήταν ότι δεν έχει δημιουργηθεί τμήμα. Να μην ξεχνάμε βέβαια και τους χιλιάδες μαθητές της υπαίθρου που δεν έχουν πρόσβαση σε ΚΙΕ.
Οι ξένες γλώσσες αντιπροσωπεύουν ένα συνδυασμό γνώσεων, δεξιοτήτων και συμπεριφορών, οι οποίες θεωρούνται απαραίτητες για την ατομική ολοκλήρωση και εξέλιξη, την ενεργοποίηση του πολίτη, την κοινωνική ένταξη και την απασχόληση κάθε ατόμου, και αποτελούν στόχο της εκπαιδευτικής πολιτικής όλων των Ευρωπαϊκών χωρών και όχι μόνο. Οι ιδιώτες σύμβουλοι σπουδών εδώ στην Κύπρο συμβουλεύουν όλους εμάς τους γονείς που έχουμε παιδιά που ετοιμάζονται να αποφοιτήσουν από το δημόσιο σχολείο, ότι λόγω τις ρευστότητας της εποχής που ζούμε είναι αδύνατον να μας συστήσουν κάποιο κλάδο σπουδών που θα εξασφαλίσει το επαγγελματικό μέλλον των παιδιών μας. Τονίζουν, ωστόσο, (σε αντίθεση με τους σχολικούς συμβούλους) τη γνώση δύο τουλάχιστον ξένων γλωσσών σε πολύ καλό επίπεδο, ως αναγκαία προσόντα για τους απόφοιτους των σχολείων μας. Αυτό το γνωρίζουν πολύ καλά τα ιδιωτικά σχολεία εδώ στην Κύπρο και γι’ αυτό φροντίζουν οι απόφοιτοι τους να κατέχουν αυτά τα προσόντα.Το να γνωρίζουν οι απόφοιτοι Μέσης Εκπαίδευσης δύο ακόμα γλώσσες εκτός από τη μητρική τους αποτελεί στόχο της ΕΕ.
Επιπρόσθετα, η καλλιέργεια γλωσσομάθειας και η παροχή αληθινών ευκαιριών για δωρεάν διδασκαλία ξένων γλωσσών στους μαθητές μας στο δημόσιο σχολείο, θα τους φέρει πιο κοντά στο να γνωρίσουν καλύτερα τους πολιτισμούς των ξένων χωρών των οποίων μαθαίνουν την γλώσσα. Η αλληλεπίδραση με άλλους πολιτισμούς έχει ως αποτέλεσμα τη διαπολιτισμική κατανόηση και συμβάλλει στην ευαισθητοποίηση των μαθητών μας κατά του ρατσισμού και της μισαλλοδοξίας και την προώθηση της ισότητας και του σεβασμού, στο πλαίσιο της εκστρατείας κατά της ρητορικής του μίσους, του Συμβουλίου της Ευρώπης και του δικού μας ΥΠΠ.
Αντί αυτού όμως, στην Ευρωπαϊκή και κατεξοχήν τουριστική νήσο Κύπρο, η Κατεύθυνση Ξένων Γλωσσών και Ευρωπαϊκών Σπουδών θα λειτουργήσει μόνο σε ελάχιστα λύκεια φέτος, και μόνο το 4,6% των μαθητών του Νέου Λυκείου την έχουν επιλέγουν. Ο κυριότερος λόγος είναι ότι τα παιδιά δεν ενθαρρύνονται και ούτε τους δίνονται ευκαιρίες από το ΥΠΠ, για να το πράξουν, όπως τουλάχιστον γίνεται με τα Μουσικά και Αθλητικά Γυμνάσια και Λύκεια. Οι μαθητές από τις τρεις Ομάδες Προσανατολισμού της Α΄ Λυκείου (εξαιρουμένου της ΟΜΠ 1) θα πρέπει να παρακαθίσουν σε εξετάσεις Ιστορίας και σε ορισμένες περιπτώσεις στα Αρχαία Ελληνικά για να μπορέσουν να συνεχίσουν σε αυτή την Κατεύθυνση στην Β’ Λυκείου.
Είναι επίσης υποτιμητικό τόσο για το μάθημα των Αγγλικών όσο και για τους καθηγητές Αγγλικών που οι μαθητές της ΟΜΠ4 στην Α’ Λυκείου και της 5ης Κατεύθυνσης: Εμπορίου και Υπηρεσιών στην Β’ & Γ’ Λυκείου που έχουν ως ενισχυμένο μάθημα την Αγγλική γλώσσα (τετράωρο ή εξάωρο), να έχουν το δικαίωμα να επιλέξουν να δώσουν Ιστορία αντί Αγγλικά σαν εξεταζόμενο μάθημα στο τέλος της σχολικής χρονιάς. Σε καμιά άλλη κατεύθυνση και σε κανένα άλλο μάθημα δεν γίνεται τέτοια «έκπτωση»! Οι πλείστοι μαθητές της κατεύθυνσης αυτής θα αδυνατούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες του επιπέδου Β2 (καλό επίπεδο γνώσης) των ενισχυμένων Αγγλικών λόγω των μαθησιακών και άλλων προβλημάτων που έχουν. Από την άλλη, ούτε οι μαθητές του κοινού κορμού έχουν την ευκαιρία να διδαχθούν τα Αγγλικά σε καλό επίπεδο στο δημόσιο σχολείο με την πρόσφατη αφαίρεση 2.5 διδακτικών περιόδων από την «καρδιά» του μαθήματος (Γ’ Γυμνασίου & Α’ Λυκείου), κενό που έχει δημιουργηθεί με την Νέα Εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση. Όλα αυτά έχουν οδηγήσει στην υποβάθμιση του μαθήματος στο δημόσιο σχολείο και σε ενδυνάμωση της παραπαιδείας.
Ο Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ (συγγραφέας του Μικρού Πρίγκιπα) είχε κάποτε γράψει ότι “Αν θες να κάνεις τους ανθρώπους να κατασκευάσουν καράβια, μη κάνεις φασαρία προσπαθώντας να τους συγκεντρώσεις, να τους αναθέσεις εργασίες και να τους βάλεις να κόβουν ξύλα. Το μόνο που χρειάζεται είναι να τους κάνεις να ποθήσουν το μεγαλείο και την απεραντοσύνη της θάλασσας». Έτσι και στην εκπαίδευση χρειάζεται πρωτίστως καλλιέργεια της αγάπης για μάθηση και συνειδητοποίηση της σημασίας της γνώσης και ιδιαίτερα της γλωσσομάθειας από τους μαθητές μας. Τέλος, χρειάζεται όραμα, θέληση και σωστός σχεδιασμός βασισμένος σε επιστημονικά τεκμήρια και μελέτες για την διδασκαλία των ξένων γλωσσών από τους εκάστοτε μεταρρυθμιστές. Μελέτες και εκθέσεις που να μην μείνουν κλειδωμένες, όμως, σε κάποιο υπουργικό γραφείο, ούτος ώστε όλα τα πιο πάνω να μπορέσουν να γίνουν πραγματικότητα για να έχουν και οι νέοι των δημοσίων σχολείων το μέλλον που τους αξίζει!
*Καθηγήτρια Αγγλικών
