ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ Κ. ΠΕΡΣΙΑΝΗ*
Το αδιέξοδο στο οποίο κατέληξε ο δίμηνος ‘διάλογος” μεταξύ Κυβέρνησης και εκπαιδευτικών οργανώσεων σκόρπισε απογοήτευση και προκάλεσε μια πικρή γεύση σ’όλους:
*Στην Κυβέρνηση γιατί όχι μόνο δεν πέτυχε τον εξορθολογισμό της εκπαίδευσης που ήταν ο διακηρυγμένος στόχος της, αλλά και γιατί κατηγορήθηκε για αυθαιρεσία και ήλθε σε μετωπική σύγκρουση με τους εκπαιδευτικούς, η οποία πιθανότατα θα διαρκέσει για πολύ.
* Στις εκπαιδευτικές οργανώσεις οι οποίες, ενώ ξεκίνησαν για υψηλούς στόχους, παρουσιάζονται σήμερα να απεργούν για την πίστωση μιας ώρας για τα επόμενα δυο χρόνια,
* Στους γονείς γιατί τα θεσμικά δεδομένα δεν τους επέτρεψαν να συμβάλουν έστω και κατ’ ελάχιστο στην αποφυγή της ταλαιπωρίας των παιδιών τους, και
* Στο ευρύτερο κοινό γιατί, ανήμπορο να βοηθήσει, διαπιστώνει για πολλοστή φορά πως η αλαζονεία και η έλλειψη σεβασμού προς την άλλη πλευρά και το κοινό καλό δεν αφήνει σχεδόν ποτέ περιθώριο στη χώρα μας για έναν έντιμο συμβιβασμό.
Υποθέτω ωστόσο πως, πέρα από την απογοήτευση, πολλοί πολίτες νιώθουν και μεγάλο θυμό εναντίον πολλών:
*Εναντίον του Υπουργού Παιδείας γιατί, ενώ ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την έκρηξη της κρίσης με τον τρόπο που έθεσε το πρόβλημα, προκαλεί σήμερα με τη δήλωση ότι «οι δάσκαλοι πήραν περισσότερα από όσα είχαν» (αυτό κι αν είναι τραγική ειρωνεία, αλήθεια, πώς αυτό συμβιβάζεται με την επιδίωξη εξορθολογισμού;).
*Εναντίον των ηγεσιών των εκπαιδευτικών, επειδή δεν έχουν την αυτοπεποίθηση ή την υπομονή ή επειδή απαξιούν να καθίσουν σε διάλογο με τους «υπαλληλάκους» του Υπουργείου Παιδείας για να αποδείξουν το δίκαιο των αιτημάτων τους (γιατί να πονοκεφαλιάζουν να συζητούν, αφού μπορούν να επιτύχουν ό,τι θέλουν με τη δύναμη που τους παρέχει ο όγκος των ψηφοφόρων που εκπροσωπούν απολαμβάνοντας ταυτόχρονα την ευχαρίστηση και τη γλύκα της εξουσίας;).
*Εναντίον των γονέων που δεν αναζητούν και δεν πιέζουν για θεσμικές αλλαγές που θα τους δώσουν αρκετή δύναμη όπως εκείνη που έχουν οι γονείς στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ώστε να μπορούν να ασκούν αρκετά ισχυρή πίεση και στις δυο πλευρές. Ν' ασκουν πίεση και εναντίον των πολιτικών κομμάτων που, (με την εξαίρεση της ΕΔΕΚ που προσφέρθηκε να μεσολαβήσει για την αποφυγή της σύγκρουσης), προσπαθούσαν να βάλουν λάδι στη φωτιά μάλλον παρά να κατευνάσουν τα πράγματα. Αυτό, όχι μόνο για να κερδίσουν ψήφους, αλλά και για να επιταχύνουν την ευσεβοποθική εξέλιξη της εκπαιδευτικής κρίσης σε Μαρί για τον Αναστασιάδη, εναντίον των διανοουμένων που, (με πολύ λίγες εξαιρέσεις), έμειναν μακριά από την κρίση αντί να συμβάλουν με παρεμβάσεις τους στην άρθρωση ενός σοβαρού και ήρεμου εκπαιδευτικού λόγου που να αναβαθμίσει τη συζήτηση και να την απομακρύνει από τα περιορισμένα, κυρίως πολιτικά και προσωπικά, πλαίσια μέσα στα οποία εκινείτο. Ν' ασκουν πίεση, εναντίον του Τύπου, ο οποίος, με την εξαίρεση μερικών φωτισμένων δημοσιογράφων που τίμησαν το επάγγελμά τους υποδεικνύοντας σε όλους την ανάγκη να επικεντρωθούν σε θέματα που έχουν σχέση με την ποιότητα της εκπαίδευσης και τον ευρύτερο της ρόλο, υποδαύλιζαν περισσότερο τα πάθη των δυο πλευρών.
Τα συμπεράσματα που προκύπτουν από την όλη κρίση είναι πολλά, θα περιοριστώ ωστόσο στα εξής τέσσερα:
1.Το πρώτο συμπέρασμα είναι η τάση μεγάλου μέρους του πληθυσμού να βλέπουν όλα σχεδόν τα προβλήματα πολιτικά και να πιστεύουν ακράδαντα ότι η λύση που χρειάζεται είναι οπωσδήποτε πολιτική. Αυτό βέβαια ξεκινά από την αρχή της ίδρυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας και έχει σχέση με την πλήρη απουσία στα πρώτα χρόνια δημοκρατικών δομών στο επίπεδο της διοίκησης των κοινοτήτων. Έτσι, όλες τις εξουσίες και τις ευθύνες τις ανέλαβε η κεντρική εξουσία. Όλοι πήγαιναν στον Μακάριο για να τους λύσει τα προβλήματά τους. Αυτό ακριβώς έγινε και το 1968 στη μεγάλη απεργία των καθηγητών. Ύστερα από καθολική απεργία 15 ημερών η ηγεσία της Οργάνωσης πήγε στον Μακάριο και συμφώνησε μαζί του να μας δώσουν τον μισθό των 15 ημερών της απεργίας (τέτοια αναξιοπρέπεια εκ μέρους μας!) και τα προβλήματα να εξεταστούν. Από τότε όλα τα προβλήματα προσλαμβάνονται ως πολιτικά. Κάτι παρόμοιο έγινε και τώρα. Το πρόβλημα που προκλήθηκε από τις αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου της 4ης Ιουλίου μπορούσε να προσληφθεί από τους εκπαιδευτικούς είτε ως νομικό (και να προσφύγουν στο δικαστήριο για να ζητήσουν την ακύρωσή του) είτε ως τεχνοκρατικό (και να καθίσουν σε διάλογο για να πείσουν με επιχειρήματα ότι έχουν δίκιο) είτε ως πολιτικό(και να αντιδράσουν με απεργία). Από τις τρείς δυνατότητες είδαν μόνο την τρίτη.
2.Το δεύτερο συμπέρασμα είναι η επιμονή στην επιβολή σ’ όλο το σύστημα καθολικότητας και απόλυτης ομοιομορφίας. Μερικά από τα σχολεία μας έχουν 100 μαθητές, άλλα 500 και άλλα πέραν των 700. Γιατί όλοι οι υποδιευθυντές να παίρνουν την ίδια μείωση ωρών; Το ίδιο συμβαίνει και με τα τμήματα. Μερικά έχουν μόνο 10-15 μαθητές, άλλα 15-25 και άλλα περισσότερους. Γιατί όλοι οι υπεύθυνοι τμημάτων να παίρνουν την ίδια μείωση ωρών; Φαντάζομαι ότι οι πιθανές απαντήσεις είναι ότι όλοι κάνουν την ίδια δουλειά, ότι είναι άδικη η ανισότητα και ότι ένα τέτοιο μέτρο είναι μπακαλίστικη συμπεριφορά εκ μέρους της κυβέρνησης. Με το ίδιο σκεπτικό ωστόσο, θα μπορούσε ένας νεαρός εκπαιδευτικός, όσο παράλογο κι αν ακούγεται, να ζητήσει να παίρνει τον ίδιο μισθό με όσους έχουν περισσότερα έτη υπηρεσίας. Κάνουν όλοι την ίδια δουλειά. Γιατί πρέπει όσοι μπαίνουν στα χρόνια και αποδίδουν, φυσιολογικά, λιγότερο, να παίρνουν και μειώσεις ωρών και μεγαλύτερο μισθό;
3 Το τρίτο συμπέρασμα είναι η μεγάλη ανάγκη να δοθεί εξουσία στους γονείς, όπως συμβαίνει σ’ όλες τις αναπτυγμένες χώρες. Δυστυχώς οι γονείς της Κύπρου δεν έχουν συνειδητοποιήσει πόση δύναμη μπορούν να αποκτήσουν αν το επιδιώξουν.
4. Και το τέταρτο συμπέρασμα είναι ότι για μια ακόμα φορά αποδείχτηκε πόσο ισχυρή είναι η ιδεοληψία ότι ο συμβιβασμός αποτελεί ήττα και ντροπή. Παίρνουμε από την αρχή τις πιο ακραίες θέσεις και έτσι δεν αφήνουμε περιθώριο στον εαυτό μας για κάποια μικρή έστω υποχώρηση. Έτσι καταντούμε στο τέλος να αναγκαζόμαστε ή και να προτιμούμε να προκληθεί μεγάλη ζημιά στο σύνολο παρά να υποχωρήσουμε και να θιγεί το γόητρό μας.
*Πρώην Αναπληρωτής καθηγητής Πανεπιστημίου Κύπρου
