*ΤΩΝ ΜΙΧΑΛΗ ΣΙΡΙΒΙΑΝΟΥ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΜΑΚΡΗ ΚΑΙ ΑΝΔΡΕΑ ΑΝΑΓΙΩΤΟΥ
Πληροφορηθήκαμε από τον Tύπο της 6ης Φεβρουαρίου, 2015 [1] ότι ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Κύπρου (ΠΚ) κατέθεσε στη Βουλή των Αντιπροσώπων της Κυπριακής Δημοκρατίας στοιχεία για την διεθνή θέση των πανεπιστημίων μας, αντλούμενα από λίστες κατάταξης πανεπιστημίων. Θεωρούμε ότι τα στοιχεία που κατατέθηκαν, και ιδιαίτερα αυτά του Webometrics, δεν προβάλλουν την αντικειμενική εικόνα της ποιότητας των Κυπριακών πανεπιστημίων. Αναδεικνύεται μέσω του παρόντος άρθρου ότι η διαφορά κατάταξης των δυο δημόσιων πανεπιστημίων στο Webometrics είναι πλασματική, και σχεδόν εξανεμίζεται στη λίστα U-Multirank της οποίας τα κριτήρια αξιολόγησης ορθώς δεν βασίζονται σε δείκτες που εξαρτώνται άμεσα από το μέγεθος της παρουσίας ενός πανεπιστημίου στον Παγκόσμιο Ιστό (WorldWideWeb).
To U-Multirank είναι ένα έγκυρο εργαλείο κατάταξης πανεπιστημίων (http://u-multirank.eu/) που υλοποιήθηκε με χρηματοδότηση €2 εκ. από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Κατατάσσει περισσότερα από 850 ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης ανά τον κόσμο. Τα πλείστα από αυτά τα 850 ιδρύματα συνήθως βρίσκονται ανάμεσα στα 500 καλύτερα του κόσμου σε άλλες λίστες κατάταξης (π.χ., ShanghaiRanking). Τα ιδρύματα κατατάσσονται βάσει δεικτών έρευνας, διδασκαλίας, διεθνούς προσανατολισμού, τις επιτυχίες στη μεταφορές γνώσης προς τη βιομηχανία, και το βαθμό ενασχόλησής τους με την βελτίωση της περιοχής που τα φιλοξενεί.To U-Multirank λαμβάνει υπόψη ερωτηματολόγια από περισσότερους από 60000 φοιτητές και χρησιμοποιεί δεδομένα από βιβλιογραφικές βάσεις δεδομένων. Αξιολογεί περισσότερες από 1000 σχολές και 5000 προγράμματα σπουδών από 70 χώρες, τα οποία και βαθμολογεί με “A” (verygood) έως και “E” (weak).
Όπως είχε δηλώσει η πρώην Επίτροπος Παιδείας, Πολιτισμού, Πολυγλωσσίας και Νεολαίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κα Ανδρούλα Βασιλείου, η κατάταξη επιτρέπει σε φοιτητές να διαμορφώνουν άποψη με ενημερωμένο τρόπο για το που θα σπουδάσουν, και προσφέρει αξιόπιστα συγκριτικά στοιχεία απόδοσης πανεπιστημίων για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και άλλους διαμορφωτές πολιτικής (“Therankingwillenablestudentstomakemoreinformeddecisions
aboutwheretostudyandgiveusamoreaccuratepictureofhowuniversitiesperform” [2]).
Σε αντίθεση με άλλες λίστες κατάταξης πανεπιστημίων, το U-Multirank επιτρέπει σε χρήστες να παράγουν τις δικές τους λίστες βάσει των κριτηρίων που εκείνοι θεωρούν πιο σημαντικά, αλλά παρέχει και έτοιμες (ready-made) συγκριτικές λίστες. Ακολούθως, παρουσιάζονται μερικές από αυτές με τα αποτελέσματα που αφορούν τα δυο μεγάλα δημόσια πανεπιστήμια, το ΠΚ και το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου (ΤΕΠΑΚ). Ένα βασικό κριτήριο αξιολόγησης ενός πανεπιστημίου αποτελεί η ερευνητική παραγωγή. Η σχετική λίστα "ResearchandResearchLinkagesRanking" [1] λαμβάνει ισοβαρώς υπόψη διάφορα κριτήρια έρευνας, όπως ο αριθμός δημοσιεύσεων ανά ακαδημαϊκό, αριθμός ετεροαναφορών, και αριθμός δημοσιεύσεων μαζί με τη βιομηχανία. Σε αυτή τη λίστα, το ΠΚ και το ΤΕΠΑΚ λαμβάνουν τις θέσεις 412 και 447, αντίστοιχα. Στην ίδια λίστα, στις πρώτες 10 θέσεις περιλαμβάνονται το MIT, το StanfordUniversity, το UC Berkeley, το UniversityofChicago, το CalTech και το HarvardUniversity. Επίσης το Πανεπιστήμιο Κρήτης, το Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο κατατάσσονται στις θέσεις 360, 436 και 458, αντίστοιχα.
Αν λάβουμε υπόψη μόνο το κριτήριο του αριθμού δημοσιεύσεων, το ΠΚ κατατάσσεται στη θέση 559 και το ΤΕΠΑΚ στη θέση 684. Αν όμως λάβουμε υπόψη μόνο το ποσοστό των δημοσιεύσεων οι οποίες ανήκαν στο 10% των δημοσιεύσεων με τις περισσότερες ετεροαναφορές ανά τομέα (με άλλα λόγια το ποσοστό των πολύ ποιοτικών δημοσιεύσεων), το οποίο δεν εξαρτάται από το μέγεθος του πανεπιστημίου, τότε το ΠΚ και το ΤΕΠΑΚ καταλαμβάνουν τις θέσεις 421 και 428, αντίστοιχα. Στην ίδια κατάταξη, τα πρώτα 5 πανεπιστήμια είναι τα MIT, Harvard, Stanford, Princeton, και UC Berkeley.
Οι άνωθεν διαφορές θέσεων κατάταξης καταδεικνύουν τις στρεβλώσεις που προκύπτουν όταν μία λίστα κατάταξης πανεπιστημίων δε λάβει υπόψη το σχετικό μέγεθος ενός πανεπιστημίου. Αυτό συμβαίνει στην περίπτωση του Webometrics [3] του οποίου η μετρική εξαρτάται κατά 84% από το μέγεθος της παρουσίας ενός πανεπιστημίου στον Παγκόσμιο Ιστό. Συγκεκριμένα, συνυπολογίζει τον απόλυτο αριθμό ιστοσελίδων ενός πανεπιστημίου (16,6%), με τον αριθμό των συνδέσμων προς τις σελίδες ενός πανεπιστημίου (50%), και με τον απόλυτο αριθμό των δημοσιεύσεων που εμφανίζονται στο GoogleScholar (16,6%). Μόνο το 16.6% της μετρικής προκύπτει από το ποσοστό των πολύ ποιοτικών δημοσιεύσεων σε επιστημονικά περιοδικά.
Γίνεται άμεσα κατανοητό ότι είναι αναμενόμενο το ΠΚ, ένα πανεπιστήμιο που έχει περίπου 3 φορές περισσότερο προσωπικό και σχεδόν τριπλάσια χρόνια ζωής από το ΤΕΠΑΚ, να βρίσκεται σε 3 φορές υψηλότερη θέση σε μία κατάταξη όπως αυτή του Webometrics. Γίνεται επίσης κατανοητό ότι το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου με σχεδόν διπλάσιους φοιτητές από το ΤΕΠΑΚ, θα έχειμεγαλύτερη παρουσία στον Παγκόσμιο Ιστό, λόγω της εξ αποστάσεως (διαδικτυακής) μαθησιακής αποστολής του. Τουναντίον, η πλασματική διαφορά κατάταξης των δυο συμβατικών δημόσιων πανεπιστημίων στο Webometrics σχεδόν εξανεμίζεται με την χρήση της πιο αντικειμενικής και ορθότερης μεθοδολογίας του U-Multirank.
[1] http://www.philenews.com/el-gr/top-stories/885/240941/i-axiologisi-ton-panepistimion-mas
[2] http://www.timeshighereducation.co.uk/news/u-multirank-launched-by-eu-commissioner/2013272.article
[3] http://www.webometrics.info/en/Methodology
1.Λέκτορας,Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Η/Υ και Πληροφορικής, Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου*.
2. Επίκουρος Καθηγητής, Διεθνές Ινστιτούτο Κύπρου για την Περιβαλλοντική και Δημόσια Υγεία, Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου*
3. Καθηγητής, Αντιπρύτανης Οικονομικού Προγραμματισμού και Ανάπτυξης, Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών και Επιστήμης και Μηχανικής Υλικών, Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου*
