ΤΟΥ ΠΑΝΙΚΟΥ ΛΕΩΝΙΔΟΥ*
Μεταρρύθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος δεν είναι η νομοθετική αντικατάσταση μιας διδακτικής μεθόδου με μιαν άλλη, το κτίσιμο σχολικών κτιρίων, ούτε ακόμη η αλλαγή του ωρολογίου και του αναλυτικού προγράμματος. Αυτά, όσο σημαντικά κι αν είναι, μπορεί να αποτελούν στοιχεία μιας μεταρρύθμισης, ή να είναι απλές αλλαγές στα εξωτερικά χαρακτηριστικά του συστήματος , που στην ουσία του μένει αμετάβλητο.
Εκπαιδευτική μεταρρύθμιση είναι κάτι βαθύτερο. Είναι η αλλαγή προσανατολισμού είναι η κυριάρχηση ενός νέου πνεύματος. Αυτά όριζε ο Αλέξης Δημαράς (ο μεγάλος Έλληνας παιδαγωγός) στο γνωστότερο του βιβλίο «Η Μεταρρύθμιση που δεν έγινε».
Πράγματι, οι κανονισμοί που κατέθεσε ενώπιον μας αρχικά η κυβέρνηση, αποτελούσαν μεταρρύθμιση του Εκπαιδευτικού μας συστήματος ;
Υλοποιούσαν το στόχο, για μεταμόρφωση του Κυπριακού Δημόσιου Σχολείου, σε ένα ανθρώπινο και δημοκρατικό σχολείο ;
Αυτά και άλλα πολλά ερωτήματα κληθήκαμε να απαντήσουμε από τη πρώτη στιγμή που η νέα βουλή ανέλαβε τα καθήκοντα της, αφού για τους παρόντες κανονισμούς, άρχισε η συζήτηση από το καλοκαίρι.
Το Δημοκρατικό κόμμα διαχρονικά, είχε τις θέσεις και απόψεις του στα θέματα παιδείας. Τρανό παράδειγμα, οι ολοκληρωμένες προτάσεις για το δημόσιο σχολείο και γενικότερα η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, των αειμνήστων πρώην Υπουργών Παιδείας Πεύκιου Γεωργιάδη και Άκη Κλεάνθους, των οποίων οι θέσεις αποτέλεσαν και συνεχίζουν να αποτελούν τη βάση για αλλαγές στο εκπαιδευτικό μας σύστημα .
Υπενθυμίζω επίσης, τον καταλυτικό ρόλο που διαδραμάτισε το ΔΗΚΟ, στο πολυσυζητημένο θέμα του καταλόγου διοριστέων. Ήταν η δική μας πρόταση που υπερίσχυσε. Μια πρόταση, που δίνει το δικαίωμα, ισόποσα, σε νέους ηλικιακά εκπαιδευτικούς, να εργαστούν στο Δημόσιο Σχολείο, στηρίζοντας όμως και τους έκτακτους, ή συμβασιούχους εκπαιδευτικούς, έτσι ώστε να συνεχίσουν να εργάζονται στο Δημόσιο Σχολείο, χωρίς την θυματοποίηση τους, όπως προνοούσε η πρόταση του ΥΠΠ.
Τα θέματα Παιδείας είναι εξαιρετικά σοβαρά. Αφορούν τα παιδιά μας και το μέλλον τους. Απαιτούμε ως Δημοκρατικό Κόμμα, τη συνεχή αναβάθμιση του Δημόσιου Σχολείου, χωρίς βεβαίως, να πλήττονται μαθητές και εκπαιδευτικοί. Απαιτούμε από το Δημόσιο Σχολείο, να διαδραματίσει το διττό του ρόλο, τόσο στο γνωσιολογικό τομέα, όσο και στον παιδαγωγικό.
Ως Δημοκρατικό Κόμμα, ακούσαμε με πολλή προσοχή τους προβληματισμούς, τις εύλογες ανησυχίες και ενστάσεις των εκπροσώπων των Συνδέσμων Γονέων για τις ενδιάμεσες εξετάσεις, και το συνολικό περιεχόμενο των κανονισμών. Ακούσαμε τους προβληματισμούς και τις απόψεις, μάχιμων εκπαιδευτικών. Υιοθετήσαμε αρκετές από τις εισηγήσεις της Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού, που στοχεύουν στο σεβασμό και τη Συμμετοχή του ίδιου του παιδιού, μα κυρίως στη διασφάλιση της εγγενούς αξιοπρέπειας και του συμφέροντός του, μέσα στις σχολικές μονάδες, με άξονα την ολόπλευρη σωματική, ψυχολογική, ηθική και πνευματική ακεραιότητά του.
Ασφαλώς, δεν θα μπορούσαμε να μη λάβουμε υπόψη, τις προτάσεις της επιστημονικής επιτροπής, που όρισε το Υπουργείο Παιδείας, για την συνολική επεξεργασία των κανονισμών.
Ως Δημοκρατικό Κόμμα, λάβαμε σφαιρικά υπόψη μας, όλες τις παραμέτρους, για το επίμαχο κυρίως θέμα των ενδιάμεσων εξετάσεων στο τέλος κάθε τετραμήνου.
Αποτελεί θέση αρχής για εμάς, ότι οφείλουμε να αγωνιζόμαστε και να προβαίνουμε σε κάθε ενέργεια που να είναι ωφέλιμη για την κοινωνία μας, και στη συγκεκριμένη περίπτωση προς όφελος της παιδείας μας, με στόχο την βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων και κατ’ επέκταση, την αναβάθμιση του Δημόσιου Σχολείου, και ενίσχυση του εκπαιδευτικού μας συστήματος.
Στο πλαίσιο αυτό, προχωρήσαμε με την υποβολή από δικής μας πλευράς, συναινετικών και ολοκληρωμένων προτάσεων, που αφορούσαν πολλά από τα ζητήματα που δεν μας ικανοποιούσαν, ή που προκαλούσαν ασάφειες, αοριστίες και κενά, με στόχο τη διευκρίνιση ή κάλυψή τους.
Τα ζητήματα που προκάλεσαν έντονες διαφωνίες και συζητήσεις και τα οποία διατηρήθηκαν μέχρι και σήμερα, είναι η εισαγωγή του θεσμού των εξετάσεων ανά τετράμηνο, και ο διαχωρισμός των εξετάσεων στη τρίτη Λυκείου, σε Εξετάσεις Απόλυσης και Πρόσβασης στα Ανώτερα και Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, περιλαμβανομένου και του θέματος του καθορισμού των απολυτηρίων εξετάσεων, ως ενιαίων.
Στη βάση αυτή, ως Δημοκρατικό Κόμμα, προχωρήσαμε και καταθέσαμε αρκετές τροπολογίες, πολλές εκ των οποίων συνυπογράφονται σήμερα και υποστηρίζονται και από άλλα κόμματα, τον Δημοκρατικό Συναγερμό, την ΕΔΕΚ, τη Συμμαχία Πολιτών, το Κίνημα Αλληλεγγύης και το Κίνημα Οικολόγων.
Στο κυρίαρχο ζήτημα των εξετάσεων ανά τετράμηνο, είναι σημαντικό να αναφερθεί, ότι η αρχική πρόταση του Υπουργείου Παιδείας, περιελάμβανε εφαρμογή των ενδιάμεσων εξετάσεων, σε όλες ανεξαιρέτως τις τάξεις των Γυμνασίων και Λυκείων από την σχολική χρονιά 2017-2018 .
Με τη δική μας επιμονή και τα επιχειρήματά μας, αλλά και συναδέλφων των άλλων κομμάτων, που προσυπογράφουν τις τροπολογίες, καταφέραμε να πείσουμε, ότι θα ήταν πιο ορθό, σε πρώτο στάδιο, να εφαρμοστούν οι ενδιάμεσες εξετάσεις στις δυο πρώτες τάξεις του Λυκείου, δηλαδή Α’ και Β΄ και να παρατείνουμε το χρόνο έναρξης τους, για άλλο ένα έτος, δηλαδή τη χρονιά 2018-2019. Με αυτό τον τρόπο, δίδεται ικανοποιητικός χρόνος σε όλους τους εμπλεκόμενους, να προετοιμαστούν έγκαιρα, προ της έναρξης του καινούριου αυτού θεσμού.
Μετά από δική μας πρόταση, υιοθετήθηκε επίσης, η εισαγωγή ενός θεσμικού οργάνου ελέγχου, το οποίο θα έχει την ευθύνη προετοιμασίας, εφαρμογής και συνεχούς αξιολόγησης του θεσμού των εξετάσεων ανά τετράμηνο, με στόχο τη διασφάλιση της εγκυρότητας και της αξιοπιστίας του. Η Ειδική Συμβουλευτική Επιτροπή Προετοιμασίας και Αξιολόγησης των διαδικασιών αξιολόγησης του μαθητή, όπως ονομάστηκε, θα είναι υπεύθυνη για την ετοιμασία ετήσιας έκθεσης αξιολόγησης, η οποία θα παραδίδεται στον Υπουργό και ακολούθως θα κατατίθεται στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Παιδείας.
Αφού ολοκληρωθεί η εφαρμογή των προαγωγικών και απολυτήριων εξετάσεων στο Λύκειο, τη σχολική χρονιά 2019-2020, η Επιτροπή αυτή, θα έχει υποχρέωση να προβεί σε μια συνολική αποτίμηση του θεσμού, στη βάση της οποίας θα κριθεί η συνέχιση των ενδιάμεσων εξετάσεων και η πιθανή επέκταση τους και στα γυμνάσια. Για να καταστεί αυτό εφικτό, για μας ως Δημοκρατικό Κόμμα, και αυτό αποτελεί βασική προϋπόθεση, είναι ότι θα πρέπει να διαφανεί μέσα από την συνολική αποτίμηση, ότι η επίδοση των μαθητών κρίνεται ως θετική και συνεχώς βελτιωμένη.
Η Επιτροπή αυτή, θα αποτελείται από τον Διευθυντή Μέσης Γενικής Εκπαίδευσης, το Διευθυντή Μέσης Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, τη Προϊστάμενη της Υπηρεσίας Εξετάσεων, τη Διευθύντρια του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Κύπρου, στο οποίο περιλαμβάνεται και το κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας, και από ένα Πανεπιστημιακό.
Στις συνεδριάσεις της Επιτροπής, θα παρευρίσκονται και θα μετέχουν, από ένας εκπρόσωπος των συνδικαλιστικών οργανώσεων των καθηγητών, ΟΕΛΜΕΚ και ΟΛΤΕΚ, ένας εκπρόσωπος των οργανωμένων γονιών και ένας των μαθητών. Στο σημείο αυτό, θέλω να τονίσω τον καταλυτικό ρόλο που διαδραμάτισε το Δημοκρατικό Κόμμα, για να καταστεί εφικτή η εισαγωγή της Συμβουλευτικής Επιτροπής, με την ενεργό συμμετοχή των γονιών και των μαθητών, των οποίων η παρουσία δεν θα είναι τυπική, με διασφαλισμένο το δικαίωμα λόγου και έκφρασης άποψης. Σημαντική θεωρούμε επίσης την συμμετοχή ενός ακαδημαϊκού.
Περαιτέρω για την καλύτερη και πιο εύρυθμη λειτουργία του θεσμού των ενδιάμεσων εξετάσεων, ως Δημοκρατικό Κόμμα, προτείναμε την αναδιάρθρωση της ύλης. Συγκεκριμένα η διδακτέα ύλη, θα καθορίζεται και θα δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Παιδείας, πριν από την έναρξη της σχολικής χρονιάς και θα είναι σύμφωνη με τις ημερομηνίες λήξης των μαθημάτων κάθε τετραμήνου, ενώ η εξεταστέα ύλη για κάθε τετράμηνο, θα αναπροσαρμόζεται ανάλογα με τις ωφέλιμες διδακτικές περιόδους, κάθε τετραμήνου. Με αυτό τον τρόπο, θεωρούμε ότι θα περιορίσουμε το όποιο άγχος και ανασφάλεια, που ενδεχομένως να προκαλεί στους επηρεαζόμενους μαθητές και τους γονείς τους, αυτό που εμείς χαρακτηρίζουμε δημιουργικό άγχος.
Παράλληλα με τις άλλες τροπολογίες, ή εισηγήσεις που καταθέσαμε, οι οποίες συμπεριλήφθηκαν στο υπό ψήφιση νομοσχέδιο, προτείνουμε και συμφωνούμε με το διαχωρισμό των εξετάσεων στη Γ’ Λυκείου, σε Παγκύπριες Εξετάσεις Πρόσβασης στα ανώτερα και ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της Κύπρου και της Ελλάδας, οι οποίες έχουν αυξημένο βαθμό δυσκολίας, και σε Παγκύπριες Εξετάσεις Απόλυσης. Ένας διαχωρισμός δηλαδή, που προέκυψε λόγω του διαφορετικού σκοπού που επιτελούν οι δυο εξετάσεις και ο οποίος πιστεύουμε αδιαμφισβήτητα, ότι θα είναι προς όφελος των τελειοφοίτων μαθητών.
Στο πλαίσιο αυτού του διαλόγου και της συζήτησης και απαντώντας στο αρχικό ερώτημα που έχουμε θέσει, κατά πόσο με τη ψήφιση των παρόντων κανονισμών πετυχαίνεται η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, η απάντηση μας ασφαλώς είναι όχι . Όχι, γιατί, για να ολοκληρωθεί και να συνάδει με το πνεύμα, τους στόχους και τις επιδιώξεις του Δημοκρατικού Κόμματος, απαιτείται και επιβάλλεται, η υλοποίηση και άλλων σημαντικών αλλαγών.
Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι, ένα από τα κυρίαρχα ζητήματα στο πλαίσιο συζήτησης για την ποιότητα του εκπαιδευτικού έργου, ήταν αυτό της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών και των σχολικών μονάδων . Σήμερα, ολοένα και περισσότερο επικρατεί η άποψη, ότι η αξιολόγηση, μπορεί να αποτελέσει μηχανισμό ανατροφοδότησης και βασική προϋπόθεση βελτίωσης της ποιότητας της εκπαίδευσης. Δυστυχώς μέχρι σήμερα το Υπουργείο Παιδείας, στα τέσσερα χρόνια διακυβέρνησης Νίκου Αναστασιάδη, δεν κατάφερε να παρουσιάσει ένα σύγχρονο και αποτελεσματικό σύστημα αξιολόγησης, όχι μόνο των εκπαιδευτικών, αλλά ολόκληρου του εκπαιδευτικού έργου.
Στο σημείο αυτό, μας βρίσκει απόλυτα σύμφωνους η θέση των οργανωμένων γονιών, ότι η σοβαρή παράλειψη συζήτησης και λήψης απόφασης, για το φλέγον αυτό ζήτημα, καθιστά λειψή την Εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση, που εξήγγειλε με πολλή έπαρση, η παρούσα κυβέρνηση. Με πολύ καθυστέρηση βεβαίως και μετά την εξαντλητική συζήτηση των κανονισμών που έχουμε ενώπιον μας σήμερα, κατέθεσε πριν από λίγες μέρες το Υπουργείο Παιδείας, ένα σχέδιο αξιολόγησης το οποίο εκ πρώτης όψεως , θεωρείται προβληματικό και μη ολοκληρωμένο .
Ένα άλλο βασικό ζήτημα το οποίο η παρούσα κυβέρνηση αμελεί και/ή παραλείπει να δράσει άμεσα, είναι αυτό της αναβάθμισης των Τεχνικών Σχολών. Διαχρονική θέση μας, ως Δημοκρατικό Κόμμα, είναι ότι αυτές πρέπει να μετατραπούν σε Τεχνολογικά Λύκεια, με παράλληλη δημιουργία αναβαθμισμένων Επαγγελματικών Σχολών, στα πρότυπα άλλων Ευρωπαϊκών χωρών. Αυτές οι σχολές, είναι από όλους αποδεκτό, ότι μπορούν να δώσουν διέξοδο σε χιλιάδες μαθητές, που επιθυμούν σήμερα να επιλέξουν τεχνικά επαγγέλματα, με την ανάδειξη τους ως άριστοι τεχνίτες, τους οποίους, όπως όλοι γνωρίζουμε έχει μεγάλη ανάγκη ο τόπος.
Το Δημοκρατικό Κόμμα, ως κόμμα του κέντρου, της σύνεσης και της συναίνεσης, μακριά από δογματισμούς, προκαταλήψεις ή στενά μικροκομματικά συμφέροντα, κι έχοντας πάντα κατά νου την εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος και την αναβάθμιση της Παιδείας μας, με στόχο την αλλαγή προσανατολισμών και την επικράτηση ενός νέου πνεύματος, δηλώνουμε ότι στηρίζουμε εισηγήσεις και προτάσεις, οι οποίες κατευθύνονται προς αυτούς τους στόχους. Είμαστε έτοιμοι και στηρίζουμε κάθε πρόταση, η οποία κατά τη δική μας άποψη, είναι προς όφελος των μαθητών και της παιδείας.
Ως κοινοβουλευτική ομάδα του Δημοκρατικού Κόμματος, προβληματιστήκαμε ιδιαίτερα, εάν θα ψηφίζαμε ή όχι τις προτεινόμενες αλλαγές στους κανονισμούς για τη λειτουργία των σχολείων Μέσης Εκπαίδευσης, αλλά και το νομοσχέδιο που αφορά τις Παγκύπριες Εξετάσεις.
Όπως ήδη έχουμε αναφέρει, διαπιστώσαμε από τη πρώτη στιγμή τις αδυναμίες τους. Θεωρούμε ωστόσο, ότι με τις αλλαγές που έχουν ενσωματωθεί και τις τροπολογίες μας, που σήμερα καλούμαστε ως κοινοβούλιο να υιοθετήσουμε, κρίνουμε ότι μπορούμε να τα υπερψηφίσουμε.
*Τοποθέτηση του Βουλευτή ΔΗΚΟ στην Ολομέλεια της Βουλής για τους Κανονισμούς Λειτουργίας των Σχολείων Μέσης Εκπαίδευσης
