Δημ. Κουρουσίδης: Η εμπειρία του ΚΣΤ’ Δημ. Λεμεσού στα «Μικρά Μολύβια» για τα «Μαγικά Υφάσματα»

Ένα όμορφο και δημιουργικό εγχείρημα αποτέλεσε την αφορμή για να γνωρίσουμε τους μικρούς συγγραφείς της Ε1’ του ΚΣΤ’ Δημοτικού Σχολείου Λεμεσού μαζί με τον δάσκαλό και συντονιστή τους, τους Δημήτρη Κουρουσίδη. Η συμμετοχή τους στο πρόγραμμα «Μικρά Μολύβια», για τη συγγραφή του παιδικού μυθιστορήματος «Μαγικά Υφάσματα», υπήρξε μοναδική εμπειρία και ώθηση για την ανάπτυξη «του προφορικού και γραπτού λόγου», «της φαντασίας», «της επικοινωνίας», αλλά και αξιών όπως «της συνεργασίας και του σεβασμού της γνώμης των συνανθρώπων μας».

Στο Paideia-News μίλησε ο δάσκαλος και συντονιστής της συγγραφικής ομάδας από την Κύπρο, Δημήτρης Κουρουσίδης, αλλά και τα ίδια τα παιδιά εξέφρασαν τις απόψεις τους για την εμπειρία που βίωσαν.

Ακολουθεί η συνομιλία μας με τον κ. Δημήτρη Κουρουσίδη:

Επέκταση της συγγραφικής ομάδας των «Μικρών Μολυβιών» και στην Κύπρο

ΕΡ: Ποια ήταν η αφορμή για να δηλώσει η τάξη σας συμμετοχή για τη συγγραφή του παιδικού μυθιστορήματος «Μαγικά Υφάσματα»;

ΑΠ: Στην αρχή της σχολικής χρονιάς, η συνάδελφός μου στο ΚΣτ’ Δημοτικό Σχολείο Λεμεσού Έλενα Ζήκα, με ενημέρωσε για την ύπαρξη ενός προγράμματος που είχε τον τίτλο «Μικρά Μολύβια» και αποσκοπούσε στη συγγραφή ενός παιδικού βιβλίου. Τα «Μικρά Μολύβια» αποτελούν εδώ και μία δεκαετία τη μαθητική συγγραφική ομάδα των Εκπαιδευτηρίων «Νέα Παιδεία» στην Ελλάδα. Συντονιστής του προγράμματος, όπως μου είπε, ήταν ένας Ελλαδίτης συνάδελφος, ο Γιάννης Ζαχαρόπουλος, που εργάζεται στο συγκεκριμένο σχολείο. Όλο αυτό το χρονικό διάστημα τα «Μικρά Μολύβια» είχαν καταφέρει να συγγράψουν περισσότερα από 8 βιβλία, κάποια από τα οποία είχαν εκδοθεί και κυκλοφορήσει στα βιβλιοπωλεία.

Την παρούσα σχολική χρονιά τα «Μικρά Μολύβια» ήθελαν να μεγαλώσουν περισσότερο και επιθυμούσαν να εμπλέξουν στην προσπάθειά τους και κάποιο σχολείο από την Κύπρο. Μοναδική προϋπόθεση ήταν τα παιδιά που θα συμμετείχαν στο πρόγραμμα να φοιτούσαν στην Ε’ ή στην Στ’ τάξη του δημοτικού σχολείου. Ομολογώ ότι μου άρεσε η ιδέα, όπως μου την είχε παρουσιάσει η συνάδελφος, παρόλο που είχα πολλές απορίες για το πώς θα μπορούσε να περατωθεί με επιτυχία αυτό το δύσκολο εγχείρημα. Έτσι αποφάσισα να επικοινωνήσω με το Γιάννη Ζαχαρόπουλο για να λάβω περισσότερες πληροφορίες. Όταν έγινε κι αυτό εξακολουθούσα να είμαι αρκετά επιφυλακτικός, αλλά είχα πάρει την απόφασή μου: θα το ανακοίνωνα στους μαθητές μου και ανάλογα από την αντίδρασή τους, θα έκρινα αν θα προχωρούσαμε ή όχι. Εξάλλου χωρίς το δικό τους μεράκι θα ήταν αδύνατο, όσο και να το θέλαμε εμείς οι δάσκαλοι, να γραφτεί ένα τέτοιο βιβλίο.

Ο ενθουσιασμός των μαθητών προτροπή συμμετοχής για τον δάσκαλο

ΕΡ: Πως υποδέχθηκαν τα παιδιά αυτή την ιδέα;

ΑΠ: Από την πρώτη στιγμή που ξεκίνησα να περιγράφω στους μαθητές το όλο εγχείρημα, είδα στο πρόσωπό τους ζωγραφισμένο τον ενθουσιασμό. Αυτό το συναίσθημα κυριαρχούσε μόνο και μόνο με την ιδέα ότι θα γίνονταν οι ίδιοι συγγραφείς και ότι κάποιοι άλλοι θα διάβαζαν το δικό τους βιβλίο. Αμέσως οι όποιοι ενδοιασμοί είχα… πήγαν περίπατο. Ένιωθα ότι είχα υποχρέωση να αξιοποιήσω αυτό τον οίστρο που τους είχε καταλάβει, με δημιουργικό τρόπο. Από την ίδια μέρα δήλωσα συμμετοχή στο πρόγραμμα. Εκ των υστέρων αντιλήφθηκα ότι ήμασταν οι μικροί της παρέας, αφού τα παιδιά των υπόλοιπων οκτώ δημοτικών σχολείων της Ελλάδας, που συμπλήρωναν την παρέα μας, φοιτούσαν στην Στ’ τάξη.

ΕΡ: Ποια ήταν η διαδικασία μέσα από την οποία επιλέχθηκε η δική σας συγγραφική ομάδα από την Κύπρο για συμμετοχή στο παιδικό βιβλίο;

ΑΠ: Όλα τα παιδιά της τάξης ήθελαν να συμμετέχουν στο συγκεκριμένο πρόγραμμα. Έτσι και οι 25 αποτέλεσαν τη συγγραφική ομάδα της τάξης.

Η εμπειρία της συγγραφής

ΕΡ: Πως ήταν η όλη εμπειρία της συγγραφής από τα παιδιά;

ΑΠ: Στην αρχή κληθήκαμε όλα τα σχολεία που λάμβαναν μέρος στο πρόγραμμα να στείλουμε δύο  τρεις ιδέες για την υπόθεση που θα θέλαμε να έχει το βιβλίο. Οι μαθητές της τάξης μου κατά τη διάρκεια της ώρας του μαθήματος της Εμπέδωσης, αλλά και κατά τη διάρκεια των προβών για τη χριστουγεννιάτικη γιορτή εργάστηκαν σε ομάδες γι’ αυτό το σκοπό. Επίσης ήταν τόση η όρεξη και το μεράκι που είχαν, που αφιέρωσαν αρκετό χρόνο από τον ελεύθερό τους και μαζεύονταν τα απογεύματα σε σπίτια για να ολοκληρώσουν την εργασία που τους ανατέθηκε. Τελικά ετοίμασαν έξι διαφορετικές προτάσεις, τις οποίες αποφάσισα να τις αποστείλω όλες.

Αφού μαζεύτηκαν πολλές προτάσεις από όλα τα σχολεία, αναρτήθηκαν στην ιστοσελίδα των «Μικρών Μολυβιών» (http://www.mikramolivia.com) και τα παιδιά από όλα τα σχολεία μπορούσαν να μπαίνουν και να ψηφίζουν την ιστορία που τους άρεσε περισσότερο. Η συμμετοχή των μαθητών, δηλαδή, ήταν αυξημένη και κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης του προγράμματος. Όταν τελείωσε η ψηφοφορία όλοι οι εκπαιδευτικοί – συντονιστές του προγράμματος επίσης δώσαμε την ψήφο μας ξεχωριστά για την καθεμιά πρόταση που κατέθεσαν τα παιδιά από όλα τα σχολεία.

 Συνολικά κατατέθηκαν δεκαοχτώ προτάσεις - ιδέες για το θέμα του βιβλίου, από όλα τα σχολεία. Τελικά παρόλο που επιλέγηκε μία από αυτές, καμιά δεν έμεινε αναξιοποίητη, αφού το βιβλίο αποτελείται από αυτοτελείς ιστορίες. Ιστορίες μέσα από τις οποίες τα ίδια τα παιδιά «ζωντανεύουν» σε κάθε μια από αυτές τα ξύλινα παιγνίδια του ράφτη Γεράσιμου. Βιώματα του κάθε παιδιού, ιστορίες καθημερινότητας, γεμάτες ζωντάνια και χρώματα που ξεδιπλώνουν με ένα μαγικό τρόπο την σκέψη των παιδιών, αποτυπώθηκαν σε λέξεις και στη συνέχεια σε προτάσεις.

Η τάξη μας ασχολήθηκε με τη συγγραφή μιας τέτοιας αυτοτελούς ιστορίας («Η μαγική φλογέρα και το ξύλινο αλογάκι»). Μέσα από τη διαδικτυακή ανταλλαγή απόψεων με τα παιδιά άλλων σχολείων, οι προτάσεις επαναδιατυπώθηκαν, εμπλουτίστηκαν και έγιναν ένα πλούσιο κείμενο με ροή, που ταξιδεύει μικρούς αλλά και μεγάλους στον μαγικό και ονειρικό κόσμο των παιδιών. Τα παιδιά, δηλαδή, μέσα από την ιστοσελίδα του προγράμματος, διάβαζαν το υπό διαμόρφωση κείμενο του κάθε σχολείου και εισηγούνταν αλλαγές, βελτιώσεις κι ότι μπορούσε να οδηγήσει σε ένα καλύτερο τελικό αποτέλεσμα. Στο πρόγραμμα συμμετείχαν επίσης οι καταξιωμένοι συγγραφείς  Ιφιγένεια Μαστρογιάννη και Κώστας Πούλος, που με την εμπειρία, τις συμβουλές και τις ιδέες τους βοήθησαν σημαντικά στην υλοποίηση του εγχειρήματος. Την εικονογράφηση ανέλαβε η Ναταλία Καπατσούλια. Τα παιδιά εργάστηκαν σκληρά από την αρχή του έτους. Αφιέρωσαν προσωπικό χρόνο εντός και εκτός σχολείου, ήρθαν σε επαφή με άλλα παιδιά από άλλες περιοχές της Ελλάδας, άκουσαν τις απόψεις, τους αντάλλαξαν εμπειρίες για να μπορέσουν τελικά να καταλήξουν στο κείμενό τους. Οχτώ μήνες μετά είδαν τις σκέψεις τους να γίνονται βιβλίο με δημιουργούς τους ίδιους.

Ο τρόπος για να αγαπήσουν τα παιδιά τα βιβλία

ΕΡ: Ως δάσκαλος – συντονιστής αυτής της ομάδας τι έχετε αποκομίσει μέσα από αυτή τη συμμετοχή και τη συνεργασία με τα παιδιά;

ΑΠ: Για να απαντήσω σε αυτή την ερώτηση θα «δανειστώ» τα λόγια του Γιάννη Ζαχαρόπουλου, ιδρυτή και συντονιστή της συγγραφικής ομάδας «Μικρά Μολύβια»: 

«Το να γράψει κανείς ένα βιβλίο είναι έργο σημαντικό. Το να γράψει ένα παιδί ένα βιβλίο είναι έργο δύσκολο. Το να συνεργαστούν περισσότερα από 230 παιδιά για να γράψουν ένα βιβλίο είναι κάτι… μαγικό. Υπάρχει άραγε καλύτερος τρόπος να κάνεις τα παιδιά να αγαπήσουν τα βιβλία, από το να τους δώσεις την ευκαιρία να δημιουργήσουν το δικό τους;».

Ο ρόλος του εκπαιδευτικού

ΕΡ: Ποιος θεωρείτε ότι θα έπρεπε να είναι ο ρόλος του εκπαιδευτικού γενικά, ως προς την προώθηση τέτοιων συμμετοχών από τους μαθητές του;

ΑΠ: Κατά τη γνώμη μου οι εκπαιδευτικοί πρέπει να ενθαρρύνουν τέτοιες προσπάθειες. Πρέπει να απαλλαγούμε από τους παραδοσιακούς τρόπους διδασκαλίας και να δώσουμε στα παιδιά τη δυνατότητα να δημιουργήσουν. Με αυτό τον τρόπο εργάζονται με περισσότερο ζήλο και μεράκι. Νιώθουν τη διαδικασία μάθησης «δική τους» και προσπαθούν, βελτιώνοντας συνέχεια τον εαυτό τους, να προσφέρουν ένα ωραίο τελικό αποτέλεσμα.

Πριν την ολοκλήρωση αυτής της συνέντευξης θα ήθελα να εκφράσω τις ευχαριστίες μου στη διευθύντρια του σχολείου μας, κυρία Γρηγορία Κυριάκου Γαβριήλ και στον Επιθεωρητή Δημοτικής Εκπαίδευσης, Δρ. Κώστα Χαμπιαούρη για την ενθάρρυνση και τη στήριξη που μας παρείχαν σε αυτή μας την προσπάθεια. Επίσης θα ήθελα να ευχαριστήσω και τα παιδιά των υπόλοιπων τάξεων του σχολείου μας και τους γονείς τους που αγκάλιασαν την προσπάθειά μας. Παρόλο που ζούμε σε μια δύσκολη οικονομικά εποχή, οι πωλήσεις του βιβλίου στο σχολείο μας ξεπέρασαν τις προσδοκίες μας. Τα παιδιά αγοράζοντας το βιβλίο προσέφεραν μια σημαντική βοήθεια στην «Κιβωτό του Κόσμου» που είναι ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός ειδικής μέριμνας και προστασίας μητέρας και παιδιού.

Τα συναισθήματα

ΕΡ: Τι συναισθήματα νιώθετε για τη συμμετοχή σας στη συγγραφή του παιδικού μυθιστορήματος «Μαγικά Υφάσματα»;

ΑΠ: Τα συναισθήματά μας είναι ανάμεικτα. Εκδώσαμε ένα βιβλίο και είμαστε πολύ χαρούμενοι γι’ αυτό. Κάναμε πάρα πολλές προσπάθειες για να τα καταφέρουμε.

Σε όλη τη διάρκεια της διαδικασία της συγγραφής του ήμασταν πολύ ενθουσιασμένοι κι αναμέναμε με αγωνία το τελικό αποτέλεσμα.

Νιώθω χαρά και ικανοποίηση με τον εαυτό μου γιατί στο τέλος φτάσαμε σε ένα ωραίο αποτέλεσμα.

Ανάπτυξη δεξιοτήτων

ΕΡ: Ποιες δεξιότητες αναπτύξατε δημιουργώντας και γράφοντας τη δική σας ιστορία;

ΑΠ: Καταφέραμε να εξασκηθούμε περισσότερο στον προφορικό και κυρίως το γραπτό λόγο. Αντί μάλιστα να γίνει αυτό γράφοντας μια έκθεση, το κάναμε γράφοντας ένα βιβλίο.

-       Αναπτύξαμε τη φαντασία μας, αφού για να γράψεις ένα τέτοιο βιβλίο πρέπει να έχεις φαντασία.

-       Γνωρίσαμε τη διαδικασία που ακολουθείται για να γραφτεί ένα βιβλίο.

-       Επικοινωνούσαμε μέσω διαδικτύου με περισσότερα από 200 άλλα παιδιά από σχολεία της Ελλάδας, άρα αναπτύξαμε και κάποιες δεξιότητες που έχουν να κάνουν με το διαδίκτυο.

-       Δημιουργήσαμε φιλίες με άλλα παιδιά, αφού είχαμε τον ίδιο στόχο.

-       Αντιληφθήκαμε τη σημασία της συνεργασίας και του σεβασμού της γνώμης των συνανθρώπων μας.

Φιλανθρωπικός ο σκοπός

ΕΡ: Πως σας κάνει να νιώθετε το γεγονός ότι τα έσοδα από το βιβλίο θα δοθούν για φιλανθρωπικό σκοπό και το ότι εσείς βοηθήσατε σε αυτό;

ΑΠ: Νιώθουμε πολύ ωραία γιατί αντιλαμβανόμαστε ότι δεν ωφεληθήκαμε μόνο εμείς, από αυτή την προσπάθεια, αλλά μέσα από τη δική μας δουλειά κάποιοι συνάνθρωποί μας, που βρίσκονται σε πιο δύσκολη θέση από εμάς, πήραν μια μικρή βοήθεια.

Ομαδική δουλειά

ΕΡ: Πόσο δύσκολο είναι να δουλεύεις σε μια ομάδα; Σε τι νομίζετε θα σας βοηθήσει αυτή η ομαδική εμπειρία στο μέλλον;

ΑΠ: Μια ομαδική δουλειά είναι πιο δύσκολη γιατί χρειάζεται μεγαλύτερος συντονισμός. Πολλές διαφορετικές απόψεις πρέπει να συνδυαστούν για να καταλήξουμε σε ένα τελικό αποτέλεσμα. Παρόλα αυτά μια ομαδική δουλειά είναι πιο απολαυστική και φέρνει πιο καλά αποτελέσματα.

Αυτή η εμπειρία θα μας βοηθήσει στο μέλλον να εργαζόμαστε ομαδικά, να σεβόμαστε την αντίθετη άποψη και, ποιος ξέρει, μπορεί στο μέλλον να συνεχίσουμε να γράφουμε βιβλία είτε μόνοι μας είτε και με άλλα παιδιά.

Τη συγγραφική ομάδα του σχολείου μας αποτελούσαν οι πιο κάτω μαθητές/τριες: