ΤΟΥ ΔΡΟΣ ΑΝΔΡΕΑ ΚΑΣΟΥΛΙΔΗ*
Μέρος Β ΄ (τελευταίο)
(Για την παρακολούθηση του θέματος απαιτείται η ανάγνωση του πρώτου μέρους του άρθρου. Το ζήτημα καλύπτει έως και την περίοδο 1965, τελευταίο χρόνο λειτουργίας της Ελληνικής Κοινοτικής Συνέλευσης Κύπρου - ΕΚΣΚ)
Στην ήδη δύσκολη προσπάθεια της μονιμοποίησης των προσωρινών δασκάλων θα προστεθεί ένα ακόμα σημαντικό πρόβλημα: η ανάγκη διορισμού των ελληνοκυπρίων αποφοίτων της Μαρασλείου Παιδαγωγικής Ακαδημίας Αθηνών. Δευτεροετείς φοιτητές της Σχολής θα ενημερώσουν την ΠΟΕΔ ότι είχαν επικοινωνία με το Γραφείο Ελληνικής Παιδείας (ΓΕΠ), ζητώντας πληροφορίες για το εάν θα τύχουν διορισμού κατά το επόμενο σχολικό έτος (1963-1964) και ότι «οι απαντήσεις τας οποίας ελάβομεν ήσαν αντιφατικαί. Η μία αναιρούσε την άλλην»[1]. Γι’ αυτό και θα ζητήσουν τη στήριξη της Οργάνωσης. Σε μια χρονική στιγμή που η ΠΟΕΔ ήδη βρίσκεται σε πορεία σύγκρουσης με την ΕΚΣΚ, με αφορμή το νομοσχέδιο για τους δασκάλους, το τοπίο των διορισμών γίνεται ιδιαίτερα θολό. Στην τάξη των δασκάλων επικρατεί αβεβαιότητα, καθώς «διά πρώτην φοράν εις το τέλος του σχολικού χρόνου οι διδάσκαλοι δεν γνωρίζουν πού θα τοποθετηθούν», ενώ «250 διδάσκαλοι και διδασκάλισσαι δεν γνωρίζουν αν θα τύχουν διορισμού»[2].
Όπως θα αποκαλύψει ο πρόεδρος της ΕΚΣΚ σε αντιπροσωπεία φοιτητών, «το βασικόν κώλυμα ευρίσκεται εις τας οικονομικάςδυσχερείας της Κοινοτικής και ουχί εις την έλλειψιν θέσεων εις την υπηρεσίαν»[3]. Παρόλες τις δυσκολίες, οι πτυχιούχοι της Μαρασλείου θα διοριστούν, γεγονός που φανερώνει την πολιτική της ΕΚΣΚ να διορίσει προσοντούχο εκπαιδευτικό προσωπικό[4]. Ταυτόχρονα, η ικανοποίηση των πτυχιούχων της Μαρασλείου από τον Κ. Σπυριδάκι εξυπηρετούσε και μια δεύτερη στόχευση: την «αποβολή» της παλιάς φρουράς των δασκάλων, την οποία θεωρεί ότι είναι επηρεασμένη από τους Άγγλους.
Θα πρέπει, ωστόσο, σε αυτό το σημείο να επισημανθεί μια σημαντική αντίφαση: παρά το γεγονός ότι ο Κ. Σπυριδάκις εμφανίζεται ως κύριος φορέας του ελληνοκεντρικού ρεύματος, την ίδια ώρα επιδιώκειτη στελέχωση της Στοιχειώδους Εκπαίδευσης δίνοντας προτεραιότητα στους νέους ανθρώπους, οι οποίοι πραγματοποίησαν τις βασικές τους σπουδέςεντός των πλαισίων της ΕΚΣΚ, είναι, εν ολίγοις, απόφοιτοι της Παιδαγωγικής Ακαδημίας Κύπρου (ΠΑΚ). Η θέση του Γραφείου Παιδείας είναι εξόχως διευκρινιστική ως προς την κατεύθυνση αυτή, εφόσον «εις όλας τας κενάς θέσεις προτεραιότητα έχουν οι απόφοιτοι της Παιδαγωγικής Ακαδημίας Κύπρου, οι δε των Αθηνών θα διορίζωνται όταν και όπου υπάρχη κενή θέσις, αφού πρώτον ικανοποιηθούν οι της Κύπρου»[5].
Η θέση αυτή, όπως αναμενόταν θα προκαλέσει τις ανάλογες αντιδράσεις από τους απόφοιτους των ελλαδικών παιδαγωγικών ακαδημιών. Πρόκειται για μια πρακτική που έρχεται εμφανώς σε αντίθεση ως προς τον κυρίαρχο εκπαιδευτικό προσανατολισμό της ελληνοποίησης και της «πλήρους ταύτισης» με το Εθνικό Κέντρο και δίνει έμφαση στην εντόπια τριτοβάθμια εκπαίδευση (Παιδαγωγική Ακαδημία Κύπρου). Ωστόσο, αποτελεί μια πρακτική που φαίνεται να είναι πλήρως ευθυγραμμισμένη με την αντίληψη ότι η εκπαιδευτική κατάσταση στην Κύπρο «υπερέχει» έναντι της Ελλάδας, η οποία διατυπώνεται, εν μέρει και επίσημα από τον υπουργό Παιδείας Κ. Σπυριδάκι, όταν ο τελευταίος αναφέρεται στην ανάγκη εκσυγχρονισμού του αναλυτικού προγράμματος των δημοτικών σχολείων της Ελλάδας. Έτσι, παρά το γεγονός ότι η Παιδαγωγική Ακαδημία Κύπρου λειτουργεί έχοντας ως πρότυπο τις Παιδαγωγικές Ακαδημίες της Ελλάδας, οι εκπαιδευτικές αρχές της Κύπρου θεωρούν ότι οι απόφοιτοί τους θα πρέπει να τυγχάνουν προτεραιότητας στους διορισμούς.
Τέλος, το ζήτημα διορισμού των νέων δασκάλων θα φέρει αντιμέτωπη την ΠΟΕΔ με τον εαυτό της, καθώς η Οργάνωση επιδιώκει δύο, φαινομενικά, αντίθετους στόχους: από τη μια την αύξηση του ορίου αφυπηρετήσεως στο 60ο έτος και τον επαναδιορισμό δασκάλων που η υπηρεσία τους είχε τερματιστεί και από την άλλη το διορισμό νέων πτυχιούχων αποφοίτων[6]. Η μη επίλυση του πρώτου εξυπηρετεί σαφώς το δεύτερο στόχο και, ταυτόχρονα, την ανανέωση του διδακτικού προσωπικού με προσοντούχους απόφοιτους αμιγών ελληνικών παιδαγωγικών ακαδημιών.
* Κασουλίδη, Α. : Πολιτική, Εκπαιδευτική Πολιτική και Διδασκαλικός Συνδικαλισμός στην Κύπρο: το παράδειγμα της ΠΟΕΔ (1960-1974), αδημοσίευτη διδακτορική διατριβή, ΑΠΘ: ΠΤΔΕ, 2012, σελ.284-285.
* Ιστορικός της Εκπαίδευσης
[1] [Επιστολή δευτεροετών κυπρίων Σπουδαστών Μαρασλείου Παιδαγωγικής Ακαδημίας Αθηνών], 13-6-1963, στο: Αρχείο ΠΟΕΔ/Κ2: Σ/7: Εισηγήσεις διά τας Συντάξεις (1962-69). Η επιστολή υπογράφεται από τους Ανδρέα Χαραλαμπίδη, Γιώργο Σοφιανό, Λεωνίδα Σοφοκλέους, Κυριάκο Χαραλάμπους και Ανδρέα Τζιαούρη, αντιπροσωπεία που εκπροσωπεί 54 σπουδαστές.
[2]«Ο διδασκαλικός κόσμος αισθάνεται ανασφάλειαν και αβεβαιότητα», στην:εφημ. Μάχη, 27-6-1963.
[3]«Συνεχίζονται προσπάθειαι αποφοίτων της Μαρασλείου», 6-9-1963, στο: Αρχείο ΠΟΕΔ/Κ54: Δημοσιεύματα (1961-1963).
[4]«Διορίζονται και έτεροι 15 απόφοιτοι των Σχολών Αρσακείου και Μαρασλείου», στην:εφημ. Φιλελεύθερος, 2-10-1963.
[5][Επιστολή Μαρίας Χρίστου], 10-9-1964, στο: Αρχείο ΠΟΕΔ/Κ10: Ενστάσεις εις Αναθεωρητικήν (1964).
[6][Επιστολή], 18-8-1964, στο: Αρχείο ΠΟΕΔ/Κ5:Ε6/ΕΚΣΚ: Εισερχόμενα-Εξερχόμενα (1960-1965). Με την επιστολή επισυνάπτεται και υπόμνημα δασκάλων, που υποχρεώθηκαν να αφυπηρετήσουν στη σχολική χρονιά 1962-1963. Το θέμα είχε τεθεί ξανά από την οργάνωση με επιστολές της προς την ΕΚΣΚ στις 19-6-1964 και 14-8-1964. Η ΕΚΣΚ με δική της επιστολή θα ενημερώσει ότι «Το θέμα τούτο εμελετήθη διεξοδικώς εν συνδυασμώ προς το γενικόν ζήτημα του τρόπου επανδρώσεως των σχολείων στοιχειώδους εκπαιδεύσεως διά το προσεχές σχολικόν έτος 1964-1965 και απεφασίσθη όπως, ως μέτρον απολύτου ανάγκης, αποχωρήσουν εκ της υπηρεσίας και συνταξιοδοτηθούν οι διδάσκαλοι, οίτινεςσυνεπλήρωσαν το 55ον έτος της ηλικίας, εις ους εδόθη παράτασις δια το σχολικόν έτος 1963-1964, ως και οι αφυπηρετούντες κατά την 31.8.1964, λόγω συμπληρώσεως του ορίου ηλικίας. Οι ούτω αποχωρούντες θα δύνανται, αναλόγως των αναγκών της υπηρεσίας, να διορίζωνται επί συμβάσει». Σχετικά: ΕΚΣΚ 21-Γ, 5-9-1964, στο: Αρχείο ΠΟΕΔ/Κ5: Ε6/ΕΚΣΚ: Εισερχόμενα-Εξερχόμενα (1960-1965).
