Δρ Φίλιππος Πατσαλής: Η Κύπρος κέντρο αριστείας και καινοτομίας


Συνέντευξη στο Paideia-news

*Το Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας  μετονομάζεται σε Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας

*Περίπου 430 προτάσεις έχουν εγκριθεί για χρηματοδότηση, με το συνολικό ποσό της αιτούμενης χορηγίας να αγγίζει τα €60 εκατ.

Ο Επικεφαλής του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας και Καινοτομίας δρ Πατσαλής με συνέντευξη στο Paideia-news παρουσιάζεται αισιόδοξος σχετικά με τις προοπτικές που διανοίγονται για την Κύπρο. Το Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας ενέκρινε τα τελευταία χρόνια περίπου 430 προτάσεις και το ποσό της αιτούμενης χορηγίας αγγίζει τα €60 εκατομμύρια.

Ακολουθεί η συνέντευξη

ΕΡ: Εφτά μήνες μετά την ίδρυση του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας και Καινοτομίας, ποιες δράσεις δρομολογούνται;

ΑΠ: Βάσει του νέου συστήματος διακυβέρνησης για Έρευνα και Καινοτομία (Ε&Κ), το οποίο υιοθετήθηκε με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου τον περασμένο Οκτώβριο, το Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΣΕΚ) αποτελεί το κατ’ εξοχήν συμβουλευτικό όργανο για τον καθορισμό στρατηγικής για Ε&Κ. Στο πλαίσιο αυτό, το ΕΣΕΚ έχει προχωρήσει στην ετοιμασία ενός Σχεδίου υλοποίησης το οποίο εντάσσεται σε ένα ευρύτερο στρατηγικό πλαίσιο για έρευνα και καινοτομία. Συγκεκριμένα, στοχεύει σε οκτώ πυλώνες στρατηγικής και περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα μέτρων πολιτικής.

Κάποιοι από τους πυλώνες έχουν χαρακτήρα οριζόντιο και υποστηρικτικό και ο στόχος τους είναι να «αναπλάσουν» το οικοσύστημα έρευνας και καινοτομίας, ώστε να διαμορφωθεί ένα περιβάλλον το οποίο θα διευκολύνει την υλοποίηση υψηλού επιπέδου έρευνας, τη μεταφορά γνώσης και τεχνολογίας και την ανάπτυξη καινοτόμου επιχειρηματικότητας. Το περιβάλλον αυτό, προϋποθέτει , μεταξύ άλλων, την καλλιέργεια επιχειρηματικής και ερευνητικής κουλτούρας, την προώθηση της αριστείας  και τη διεθνοποίηση του κυπριακού οικοσυστήματος Ε&Κ.

Άλλοι πυλώνες στρατηγικής έχουν πιο άμεσους στόχους για ανάπτυξη της έρευνας, την αξιοποίηση της παραγόμενης γνώσης και την ανάπτυξη καινοτόμου επιχειρηματικότητας, ενώ τα μέτρα που περιλαμβάνονται στους πυλώνες αυτούς σχετίζονται άμεσα με την ανάπτυξη εργαλείων υποστήριξης και χρηματοδότησης για Ε&Κ. Αυτή τη στιγμή, το ΕΣΕΚ βρίσκεται στο στάδιο της ολοκλήρωσης των μέτρων που περιλαμβάνονται στο Σχέδιο υλοποίησης και κατάταξής τους κατά σειρά προτεραιότητας, ενώ κάποια από τα μέτρα αυτά υλοποιούνται ήδη, όπως για παράδειγμα προγράμματα που βρίσκονται υπό την ευθύνη του Ιδρύματος Προώθησης Έρευνας (ΙΠΕ).

ΕΡ: Πόσες προτάσεις υποβλήθηκαν στο ΙΠΕ, που είναι ο εκτελεστικός βραχίονας του συστήματος, και στο πλαίσιο του Προγράμματος «Ορίζοντας 2020» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής; Πόσες εγκρίθηκαν και βρίσκονται σε στάδιο υλοποίησης;

ΑΠ: Το ΙΠΕ, το οποίο αναμένεται σύντομα να μετονομαστεί σε Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΙΕΚ), έχει δεχτεί τα τελευταία δύο χρόνια, στο πλαίσιο των Προγραμμάτων RESTART 2016-2020, πέραν των δύο χιλιάδων προτάσεων για έργα έρευνας και ανάπτυξης. Περίπου 430 προτάσεις έχουν εγκριθεί για χρηματοδότηση, με το συνολικό ποσό της αιτούμενης χορηγίας να αγγίζει τα €60 εκατομμύρια.

Παράλληλα, στο πλαίσιο του «Ορίζοντα 2020», το οποίο υλοποιείται από το 2016 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και για το οποίο το ΙΕΚ προσφέρει εξειδικευμένη πληροφόρηση και υποστήριξη στο κυπριακό κοινό, έχουν υποβληθεί συνολικά 2,832 προτάσεις ενώ έχουν υπογραφτεί έως τώρα 385 συμβόλαια έρευνας με συνολικό ποσό αιτούμενης χορηγίας €150.3 εκατομμύρια.

ΕΡ: Μεγάλο ζητούμενο είναι η διασύνδεση της έρευνας και της καινοτομίας με την εκπαίδευση. Πώς προωθείται αυτός ο στόχος;

ΑΠ: Καταρχάς θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι η έρευνα είναι ήδη διασυνδεδεμένη με την εκπαίδευση, αφού τα ακαδημαϊκά μας ιδρύματα διεξάγουν εξαιρετικής ποιότητας έρευνα και οι επιτυχίες τους, τόσο σε εξασφάλιση ευρωπαϊκής χρηματοδότησης, όσο και σε ποιότητα και αριθμό επιστημονικών δημοσιεύσεων, μας κάνουν περήφανους.

Αυτό που υπολείπεται είναι αφενός η εφαρμογή των αποτελεσμάτων της έρευνας στο σχεδιασμό των εκπαιδευτικών προγραμμάτων σε όλα τα επίπεδα της εκπαίδευσης και αφετέρου η διασύνδεση της έρευνας που παράγεται στην τριτοβάθμια εκπαίδευση με την καινοτομία στις επιχειρήσεις.

Η εφαρμογή των ερευνητικών αποτελεσμάτων στο σχεδιασμό των εκπαιδευτικών προγραμμάτων του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού, αλλά και κατ’ επέκταση η χρήση της επιστημονικής πληροφόρησης για αντιμετώπιση των προκλήσεων σε κάθε Υπουργείο, έχει αρχίσει να δρομολογείται μέσω του νέου συστήματος διακυβέρνησης Ε&Κ και του νεοεισηγμένου θεσμού του Επικεφαλής Επιστήμονα. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Επικεφαλής Επιστήμονας θα προεδρεύει Επιτροπής στην οποία θα συμμετέχουν «Συντονιστές Ε&Κ», ένας από κάθε Υπουργείο. Τα θέματα, δε, που θα απασχολούν την Επιτροπή είτε θα αφορούν αποτελέσματα έρευνας που παράγονται από ερευνητικά κέντρα που υπάγονται στα Υπουργεία και τα οποία απαντούν σε συγκεκριμένα κοινωνικά προβλήματα, είτε θα αφορούν ανάγκες των Υπουργείων, οι οποίες επιλύονται μέσω της υιοθέτησης επιστημονικής γνώσης που παράγεται από ερευνητικά κέντρα και τα ακαδημαϊκά ιδρύματα της Κύπρου ή του εξωτερικού.

Η διασύνδεση της έρευνας που παράγεται στην τριτοβάθμια εκπαίδευση με την καινοτομία στις επιχειρήσεις προωθείται μέσω συγκεκριμένων μέτρων και προγραμμάτων που στοχεύουν στην αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων, είτε μέσω μεταφοράς τεχνολογίας σε επιχειρήσεις, είτε μέσω ανάπτυξης καινοτόμου επιχειρηματικότητας. Βεβαίως, θα πρέπει να τονιστεί ότι τα προγράμματα από μόνα τους δεν είναι αρκετά, γι’ αυτό, άλλωστε, τόσο το ΕΣΕΚ όσο και ο Επικεφαλής Επιστήμονας εστιάζουν την προσοχή τους σε οριζόντια μέτρα που θα στοχεύουν στην ανάπτυξη καινοτόμου κουλτούρας που θα προάγει την επιχειρηματικότητα στην κοινωνία μέσω της παιδείας. Σε αυτή, ακριβώς την προσπάθεια αναμένεται να διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο τόσο το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού, όσο και άλλα υπουργεία και φορείς με συναφείς δραστηριότητες.

ΕΡ: Πώς συμβάλλει η ίδρυση ερευνητικών κέντρων στην προώθηση του στόχου για διασύνδεση της εκπαίδευσης με την έρευνα και την καινοτομία και κατ’ επέκταση στη δημιουργία οφέλους για την κοινωνία;

ΑΠ: Η ίδρυση ερευνητικών κέντρων εξυπηρετεί συγκεκριμένους στόχους, οι οποίοι σχετίζονται άμεσα με τις ανάγκες του τόπου μας. Ειδικότερα, η ίδρυση ενός ερευνητικού κέντρου καθώς και τα κριτήρια στήριξης των κέντρων αυτών από τους μηχανισμούς του κράτους διέπονται κυρίως από τις ανάγκες που εξυπηρετεί το ερευνητικό αυτό κέντρο. Η λειτουργία των ερευνητικών κέντρων πρέπει να στοχεύει στην πρόοδο της επιστήμης και την ανάπτυξη νέας γνώσης και να απαντά σε σύγχρονες επιστημονικές, τεχνολογικές και κοινωνικές προκλήσεις, τόσο σε τοπικό όσο και σε διεθνές επίπεδο.

Συνεπώς πρώτιστο κριτήριο είναι το κοινωνικό όφελος που θα προκύπτει μέσα από τις λύσεις που προσφέρει η επιστήμη. Την ίδια ώρα, τα ερευνητικά αποτελέσματα και η ανάπτυξη νέας γνώσης, που θα παράγεται μέσα από τα ερευνητικά κέντρα, πρέπει να στοχεύουν στη μετάφραση της νέας γνώσης και τεχνολογίας σε καινοτομία, έτσι ώστε να παράγεται και οικονομικό όφελος για τη χώρα μας.

 Στις ίδιες γραμμές για στήριξη όλων των επιτυχημένων κυπριακών προτάσεων  αναμένεται να κινηθούν και οι εισηγήσεις του ΕΣΕΚ , λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη τις προκλήσεις που αναμένεται να αντιμετωπίσουν τα κέντρα αυτά, όπως η εξεύρεση κατάλληλου ανθρώπινου δυναμικού.

ΕΡ: Εκτιμάτε ότι η δράση του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας και Καινοτομίας και των λοιπών θεσμών του νέου συστήματος μπορεί να προσελκύσει επιστήμονες από την αλλοδαπή, Κύπριους και μη, για να δραστηριοποιηθούν;

ΑΠ: Ένας από τους βασικούς στόχους του στρατηγικού πλαισίου για έρευνα και καινοτομία, το οποίο διαμορφώνεται από το ΕΣΕΚ, είναι μέσα στην επόμενη τριετία η Κύπρος να καταστεί περιφερειακό κέντρο αριστείας και καινοτομίας και να αποτελέσει ένα ελκυστικό προορισμό για τους επιστήμονες από το διεθνή χώρο.

Εξάλλου, η προσέλκυση ξένων και Κύπριων επιστημόνων αποτελεί βασική προϋπόθεση για ανάπτυξη του οικοσυστήματός μας για έρευνα και καινοτομία, αυξάνοντας την επιστημονική και ερευνητική μας βάση και διασφαλίζοντας τη διαθεσιμότητα ανθρώπινου δυναμικού με κατάλληλες γνώσεις και δεξιότητες. Σε ό,τι αφορά τους Κύπριους της διασποράς, η αξιοποίησή τους δεν συνεπάγεται κατ’ ανάγκη μόνιμη εγκατάστασή τους στην Κύπρο, άλλωστε στη σημερινή εποχή υπάρχουν πολύπλευροι τρόποι επιστημονικής και επιχειρηματικής δραστηριοποίησης και συνεργασίας. Είμαστε αισιόδοξοι ότι αυτή τη φορά υπάρχουν όλες οι βέλτιστες συνισταμένες από πλευράς Πολιτείας και μέσω του νέου συστήματος διακυβέρνησης Ε&Κ ώστε να πετύχουμε τους στόχους μας. 

ΑΝΤΩΝΙΑ ΛΑΜΠΡΑΚΗ




Comments (0)


This thread has been closed from taking new comments.





Newsletter










1265