Το Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού ανακοινώνει την έκδοση των πιο κάτω έργων:
1) Anna Pouradier Duteil - Loizidou, Chypre au temps de la Révolution grecque d’après la correspondance consulaire et diplomatique française, Année 1821 (Η Κύπρος τον καιρό της Ελληνικής Επανάστασης σύμφωνα με την γαλλική προξενική και διπλωματική αλληλογραφία, Χρονιά 1821), Sources et Etudes de l’Histoire de Chypre, LXXX, Nicosie 2018, pp. 413.
Βασισμένο στις πληροφορίες που δίνουν τα γαλλικά προξενικά και διπλωματικά έγραφα της εποχής, το έργο, έκτασης 413 σελίδων, παρουσιάζει την κατάσταση που επικρατούσε στην Κύπρο το 1821 και περιγράφει με λεπτομέρεια τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν στο νησί, και στα άλλα μέρη της Οθωμανικής Επικράτειας, αμέσως μετά την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης. Περιγράφει επίσης τις επιπτώσεις που είχε για το γαλλικό εμπόριο η έναρξη της Επανάστασης, τη στάση που τήρησε η Γαλλία καθώς και τα μέτρα που έλαβε για να προστατεύσει τους υπηκόους της, που ήταν εγκατεστημένοι στις διάφορες σκάλες/λιμάνια της Οθωμανικής επικράτειας, καθώς και τα εμπορικά της συμφέροντα στην Ανατολική Μεσόγειο.
Τα έγγραφα που εκδίδονται στο υπό αναφορά έργο προέρχονται από τα Αρχεία του Υπουργείου Εξωτερικών Υποθέσεων της Γαλλίας. Πρόκειται για την αλληλογραφία του Γάλλου προξένου στην Κύπρο, Jérôme Isaac Méchain, με τον Υπουργό Εξωτερικών της Γαλλίας και με τον πρέσβη της Γαλλίας στην Κωνσταντινούπολη, καθώς και την αλληλογραφία μεταξύ του Υπουργού Εξωτερικών της Γαλλίας και του πρέσβη της Γαλλίας στην Κωνσταντινούπολη.
Στο έργο υπάρχει εκτενής εισαγωγή και στη συνέχεια δημοσιεύονται, στο κυρίως μέρος, 85 ανέκδοτα έγγραφα, με σχόλια και περιλήψεις. Ακολουθούν τέσσερα Παραρτήματα που περιλαμβάνουν 9 ανέκδοτα έγγραφα, ήτοι 7 Πίνακες που αφορούν το εμπόριο της Γαλλίας με την Κύπρο, μία έκθεση του γάλλου αντιναυάρχου, Halgan, που δίνει μια πανοραμική εικόνα για την κατάσταση που επικρατούσε το 1821 σε όλη την Οθωμανική επικράτεια, και μία επιστολή του γάλλου προξένου στην Κύπρο προς τον Υπουργό Εξωτερικών της Γαλλίας, η οποία αναφέρεται, μεταξύ άλλων, στην προστασία που πρόσφερε το γαλλικό προξενείο στους Κύπριους με σκοπό τη διάσωση της κινητής τους περιουσίας. Σε πέμπτο Παράρτημα δημοσιεύεται, με σχόλια από τη συγγραφέα, ο κατάλογος των γαλλικών προξενικών εγγράφων που δημοσίευσε ο Νεοκλής Κυριαζής στα Κυπριακά Χρονικά. Το έργο περιλαμβάνει επίσης Γλωσσάριο οθωμανικών, αραβικών και περσικών όρων, Ανέκδοτες Πηγές και Βιβλιογραφία, καθώς και Γενικό Ευρετήριο.
Τα έγγραφα που δημοσιεύονται στο βιβλίο καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα θεμάτων που αφορούν, μεταξύ άλλων, τη διακυβέρνησή του Οθωμανού κυβερνήτη της Κύπρου, Κουτσιούκ Μεχμέτ, το αίτημα της Γαλλίας προς την Υψηλή Πύλη για την παύση του, την άφιξη στην Κύπρο στρατευμάτων από τη Συρία, το επαναστατικό κίνημα που έλαβε χώρα στη Λευκωσία εναντίον του Κουτσιούκ Μεχμέτ, την τραγική τύχη που είχε ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Κυπριανός, οι Επίσκοποι, οι ανώτεροι υπάλληλοι της τοπικής οθωμανικής κυβέρνησης και οι σημαντικότεροι από τους εμπόρους, καθώς και τα μέτρα που πήρε η Υψηλή Πύλη για να ελέγξει την κατάσταση. Τα έγγραφα αναφέρονται επίσης και στα μέτρα που πήρε η Γαλλία για να προστατεύσει τους υπηκόους της και τα εμπορικά της συμφέροντα.
Οι πληροφορίες που δίνουν τα έγγραφα, που δημοσιεύονται στον παρόντα τόμο,
αποτελούν πολύτιμη πηγή για την Ιστορία της Κύπρου και φωτίζουν μια χρονιά, το 1821, για την οποίαν πολύ λίγα γνωρίζαμε πριν την έκδοση του εν λόγω έργου.
2) Λευτέρης Παπαλεοντίου, Νίκος Νικολαΐδης ο Κύπριος, Αλληλογραφία και άλλο αρχειακό υλικό, Δημοσιεύματα Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, LX, Λευκωσία 2018, σελ. 697.
Πολλά στοιχεία για τη ζωή, την προσωπικότητα και το έργο του Νίκου Νικολαΐδη του Κύπριου αναδύονται μέσα από την αλληλογραφία του και από άλλο αρχειακό υλικό, που συγκεντρώνονται στην έκδοση αυτή. Ο Νίκος Νικολαΐδης, ο πιο σημαντικός κύπριος λογοτέχνης του Μεσοπολέμου, γεννήθηκε στη Λευκωσία το 1884, όπου πέρασε τα παιδικά και τα πρώτα νεανικά του χρόνια, στη συνέχεια έζησε προσωρινά στην Αθήνα, αλλά προτίμησε να εγκατασταθεί μόνιμα στην Αίγυπτο και μάλιστα στο Κάιρο, όπου πέθανε το 1956.
Στα 13 κεφάλαια του τόμου παρουσιάζονται 261 επιστολές από τη σωζόμενη αλληλογραφία του Νίκου Νικολαΐδη με γνωστούς λογοτέχνες και λογίους της εποχής του (κυρίως με τους Γλαύκο Αλιθέρση, Τίμο Μαλάνο, Στέφανο Πάργα, Κώστα Προυσή, Μαρία Ρουσσιά, Άγγελο Σικελιανό, Στρατή Τσίρκα, Αιμίλιο Χουρμούζιο κ.ά.), καθώς και χωρία από 295 γράμματα τρίτων με αναφορές στον Ν. Νικολαΐδη. Δυστυχώς ένα σημαντικό μέρος της αλληλογραφίας του (κάπου 300 επιστολές), που υπήρχε στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Αμμοχώστου ώς το 1974, λανθάνει.
Σε Παραρτήματα περιλαμβάνονται αδημοσίευτα κείμενα για τον Ν. Νικολαΐδη (προέρχονται κατεξοχήν από το αρχείο του Κ. Προυσή), συνεντεύξεις του και άλλο συναφές υλικό. Ο τόμος συμπληρώνεται με αναλυτική Βιβλιογραφία Ν. Νικολαΐδη και Ευρετήριο προσώπων. Η έκδοση κοσμείται με προσωπογραφίες και σκίτσα του Ν. Νικολαΐδη, που φιλοτεχνήθηκαν από επώνυμους ζωγράφους.
Μεγάλο μέρος του αρχειακού αυτού υλικού δημοσιεύεται εδώ για πρώτη φορά και μας επιτρέπει να γνωρίσουμε καλύτερα τον λογοτέχνη και ζωγράφο Ν. Νικολαΐδη, που είναι ίσως ο μόνος κύπριος συγγραφέας που έγινε γνωστός στον ευρύτερο χώρο του ελληνισμού κατά την περίοδο της βρετανοκρατίας. Ο ίδιος αποφάσισε να καταστρέψει το ογκώδες Ημερολόγιό του γύρω στα 1950, γιατί διαπίστωσε ότι δεν έλεγε πάντα την αλήθεια ή ότι απέκρυβε πράγματα για τη ζωή του. Η σωζόμενη αλληλογραφία του αναπληρώνει σε κάποιο βαθμό την απώλεια του Ημερολογίου του. Το πλούσιο αυτό αρχειακό υλικό μάς βοηθά να εισχωρήσουμε στο καλλιτεχνικό του εργαστήρι και να αντιληφθούμε την ιδιοσυγκρασία, τις φιλοδοξίες και τις ιδιαιτερότητές του, τις επαφές που είχε με ομοτέχνους του (λ.χ. τους Καβάφη, Σικελιανό, Βουτυρά, Παπατσώνη κ.ά.) ή με τους κύκλους των περιοδικών Αβγή, Κυπριακά Γράμματα και τα αλεξανδρινά Γράμματα, αλλά και τις εντυπώσεις που άφησε σε κριτικούς και αναγνώστες του έργου του στην Αίγυπτο, την Ελλάδα και την Κύπρο.
Τα πιο πάνω βιβλία διατίθενται προς πώληση από το Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών, Γλάδστωνος 6, 1095 Λευκωσία, τηλ. 22456320.
