ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ*
Αρκετές είναι οι φορές που πολλοί φοιτητές και απόφοιτοι των Πανεπιστημίων, βασανίζονται από το ερώτημα, γιατί να διδασκόμαστε την εφαρμογή εκείνων των θεωριών που οδήγησαν στην Παγκόσμια οικονομική κρίση; Η απάντηση είναι απλή. Δυστυχώς, τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και στο τόπο μας, εξυπηρετούν τις πολιτικές που θέλουν κάποιοι κύκλοι, ως οι κατεξοχήν χώροι που προετοιμάζουν μια συνείδηση να υπηρετεί το υπάρχων πολιτκόκοινωνικοοικονομικό σύστημα.
Οι αίθουσες διδασκαλίας των Πανεπιστημίων μας, πρέπει να γίνει ξεκάθαρο, ότι δεν είναι ο χώρος παροχής της μόρφωσης με την ανεξάρτητη και ολόπλευρη προσέγγιση που θα έπρεπε, αλλά χώρος κατά τον οποίο οι ακαδημαϊκοί εξυπηρετούν συμφέροντα. Ο μόνος τους γνώμονας δυστυχώς, είναι πως μπορεί να συνεχίσει η κοινωνία να εξυπηρετήσει καλύτερα τα συμφέροντα της τάξης που έχει την εξουσία.
Είναι αδιανόητο παρ’ όλα αυτά, οι νέοι φοιτητές οι οποίοι σε λίγα χρόνια θα είναι αυτοί που θα επιφορτιστούν το χρέος να κτίσουν μια καλύτερη, πιο δίκαιη κοινωνία, να διδάσκονται τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές που έφεραν τις οικονομικές δυσκολίες που περνά η ανθρωπότητα αυτή τη στιγμή. Είναι αδιανόητο, ιδιαίτερα σήμερα που η ανθρωπότητα βιώνει την μεγαλύτερη οικονομική κρίση, να απουσιάζει ο Μάρξ και οι σε βάθος αναλύσεις του από τις αίθουσες διδασκαλίας. Δεν πρέπει να λησμονεί κανείς ότι ο Μαρξ είναι ο κατεξοχήν επιστήμονας που ανάλυσε, εξήγησε και ξεγύμνωσε τους νόμους που διέπουν τη λειτουργία του καπιταλιστικού τρόπου ανάπτυξης της κοινωνίας.
Πώς θα μπορέσουν οι φοιτητές των Οικονομικών να εφαρμόσουν ένα πιο προοδευτικό οικονομικό μοντέλο που θα έχει στο επίκεντρο του τον άνθρωπο, από τη στιγμή που καθημερινά διδάσκονται από τους οικονομολόγους καθηγητές τους πώς να πολλαπλασιάζουν τα κέρδη τους σε περίπτωση που γίνουν επιχειρηματίες; Και πόσοι θα γίνουν επιτυχημένοι επιχειρηματίες από εμάς, απάντησαν αυτοί που παρελαύνουν από μπροστά μας καθημερινά στις αίθουσας διδασκαλίας; Όλοι αποκλείεται! Οι πιο έξυπνοι; Και πάλι αποκλείεται.
Και συνεχίζω να διερωτώμαι πως θα φτάσουμε σε μια κοινωνία πιο δίκαια, μια κοινωνική απαίτηση, αφού τα όσα μαθαίνουμε σήμερα στις οικονομικές επιστήμες των Πανεπιστημίων, είναι το πώς εγώ, ο ένας, η μονάδα, θα γίνω ο δικός τους «κάποιος»; Πως θα γίνει δίκαιη αυτή η κοινωνία, από τη στιγμή που στον πυρήνα των όσων σήμερα διδάσκονται οι φοιτητές των οικονομικών, βρίσκεται το πως η λίγοι της άρχουσας τάξης, μέσα από τη μείωση του κόστους παραγωγής, τη μείωση μισθών, της άναρχης ιδιωτικής επένδυσης στην παραγωγή, θα μεγιστοποιεί η μονάδα το κέρδος της; Πως θα γίνει πράξη η δίκαιη κοινωνία από τη στιγμή που τάχα η δική τους επιστήμη παρουσιάζει τον καπιταλισμό, την εκμετάλλευση, τις ανισότητες, τον πόλεμο για τα δικά τους κέρδη, ως νομοτέλεια και το τέλος της ιστορίας; Πως θα γίνει πράξη η δίκαιη κοινωνία αφού με όσα μπολιάζεται η συνείδηση του φοιτητή ευνουχίζεται ουσιαστικά η όποια διάθεση για κριτική και αλλαγή των πιο πάνω άθλιων χαρακτηριστικών του συστήματος; Πως θα γίνει δίκαιη η κοινωνία από τη στιγμή που η αντίληψη περί ανταγωνισμού δεν αγγίζει την ποιότητα στη ζωή αλλά το χαμηλό κόστος με το μεγαλύτερο κέρδος στην παραγωγή;
Είναι σε αυτά τα πλαίσια που κάποιοι «καλοί» ακαδημαϊκοί των πανεπιστημίων τρέμουν όπως ο διάολος το λιβάνι την κρατική παρουσία στην παραγωγή. Είναι σε αυτά τα πλαίσια που προσπαθούν να πείσουν ότι τα όποια κέρδη των ημικρατικών πρέπει να περάσουν στα χέρια των ιδιωτών. Με άλλα λόγια, σήμερα στα Πανεπιστήμια ένας νέος θα μάθει πώς να κτίζει τη δική του υλική «ευτυχία», αν είναι στους ελάχιστους που θα τα καταφέρουν, εις βάρος της εκμετάλλευσης άλλων ανθρώπων.
Τα αποτελέσματα των πολιτικών αυτών, που υπηρετούν τα Πανεπιστήμια, τα έζησε στο παρελθόν η ανθρωπότητα και τα ζούμε και σήμερα. Ολόκληρη η υφήλιος νιώθει έντονα τι πάει να πει παγκόσμια καπιταλιστική οικονομική κρίση. Πρέπει να είναι τουλάχιστο επιπόλαιος επιστήμονας αυτός που θεωρεί ότι ο σημερινός τρόπος ανάπτυξης της κοινωνίας, που έχει συγκεντρώσει αμύθητο πλούτο στα χέρια λίγων μεγιστάνων και αφήνει δισεκατομμύρια ανθρώπους στην πείνα, δε φέρει ευθύνη για την τραγική κατάσταση της ανθρωπότητας. Τουλάχιστο επιπόλαιος επιστήμονας είναι και αυτός που θεωρεί ότι δε φέρει ευθύνη ο τρόπος παραγωγής που ζούμε, για το γεγονός ότι η ανθρωπότητα είναι ένα βήμα πριν να ανάψει το φιτίλι του πολέμου και να εκραγεί σαν ατομική βόμβα, για τα συμφέροντα των λίγων.
Δυστυχώς, αυτό το σκηνικό ο άνθρωπος το έχει ξαναζήσει και συγκεκριμένα το 1929 με την μεγαλύτερη οικονομική κρίση, που προήλθε από την ίδια ακριβώς μήτρα, τον καπιταλισμό, και είχε ως αποτέλεσμα το 2ο Παγκόσμιο πόλεμο. Ευελπιστούμε και αγωνιζόμαστε ότι τώρα δεν θα έχουμε το ίδιο αποτέλεσμα με τότε, και δε θα θρηνήσουμε εκατομμύρια νεκρούς για τα συμφέροντα των πολυεθνικών που διψούν για ενέργεια.
Η νέα γενιά αξίζει σίγουρα κάτι καλύτερο. Αξίζουμε και πρέπει να διεκδικήσουμε και να οραματιστούμε ένα καλύτερο κόσμο από αυτόν που διδασκόμαστε, αξίζουμε να απαλλαγούμε από τον κόσμο της καταπίεσης, της εκμετάλλευσης και του εξευτελισμού του ανθρώπου. Να απαλλαγούμε από τα δεσμά ενός κοινωνικοοικονομικού μοντέλου που σαπίζει και διαλύει την αξιοπρέπεια μας.
Καλούμε τους ακαδημαϊκούς να αντιληφθούν τον ιστορικό και κοινωνικό τους καθήκον. Σήμερα! πριν είναι αργά. Πριν τα όσα μας διδάσκουν μας οδηγήσουν να κλαίμε επί των ερειπίων των αποτελεσμάτων της εφαρμογής της γνώσης που μας προσφέρουν. Ας βάλουμε τελεία στον ανταγωνισμό του κέρδους και του προσωπικού οφέλους, και ας ανοίξουμε το δρόμο για τον ανταγωνισμό στην ποιότητα και την αξιοπρέπεια του ανθρώπου. Δεν θέλουμε μια συντηρητική μόρφωση που θα διατηρεί εσαεί το παλιό, αλλά την προοδευτική εξέλιξη της κοινωνίας που θα μας οδηγήσει στο νέο. Για να γίνει πράξει αυτό, πρέπει στις αίθουσες διδασκαλίας να γίνεται δριμεία κριτική στο υπάρχον σύστημα ανάπτυξης που σήμερα σείεται συθέμελα λόγω της κρίσης.
Ταυτόχρονα είναι ουσιώδες να εκκινήσει εκείνος ο διάλογος που μέσα σε ακαδημαϊκά πλαίσια θα φέρει την κοινωνία απέναντι από τις όποιες αντιλαϊκές πολιτικές. Τα πανεπιστήμια μας να γίνουν μια δεξαμενή σκέψης και παραγωγής επιστημονικής γνώσης που θα τροφοδοτεί την ανάπτυξη στην οικονομία και την ευημερία των ανθρώπων και όχι των αριθμών και θα τσακίζει τις όποιες κοινωνικές αδικίες και ανισότητες.
*Επικεφαλής Προοδευτικής Κ.Φ
