ΤΟΥ ΤΑΣΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ*
“Αποδεδειγμένα σε κάθε περίοδο της εξέλιξης του ο δυτικο-ευρωπαϊκός πολιτισμός προσπάθησε να απελευθερώσει τον εαυτό του από τους Έλληνες”
Η παράθεση γίνεται από τη «Γέννηση της Τραγωδίας» (1872) του Γερμανού Φρίντριχ Νίτσε ο οποίος, αν και ήταν σφοδρός πολέμιος της «πολιτικής ισχύoς», εν τούτοις ο Χίτλερ και οι εθνικοσοσιαλιστές της εποχής, επικαλέστηκαν αργότερα τα έργα του για να προωθήσουν όσα ο ίδιος απεχθανόταν εις βάρος των υπόλοιπων λαών της Ευρώπης, αλλά και του Ελληνισμού. Είναι αλήθεια ότι ο δυτικο-ευρωπαϊκός πολιτισμός στηρίζεται σε διαχρονικές ελληνικές αξίες, καθώς επίσης και το ότι η καλλιέργεια μιας κοινής ευρωπαϊκής συνείδησης μεταξύ των λαών της «Γηραιάς Ηπείρου» αποτελεί εκ των σημαντικότερων προϋποθέσεων για την ενσάρκωση του οράματος της Ενωμένης Ευρώπης, δύο σχεδόν αιώνες από την επανάσταση του 1821 και την πανευρωπαϊκή έκφραση του φιλελληνισμού. Πώς όμως δικαιολογούνται οι σημερινές τάσεις «ευρωπαϊκού ανθελληνισμού» ; Ή καλύτερα, τι πραγματικά φταίει για το ότι έχει μειωθεί σημαντικά η συμπάθεια των υπολοίπων Ευρωπαίων προς τους Έλληνες ;
Χωρίς ίχνος αφέλειας, θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί πως το χειρότερο «δηλητήριο» εναντίον του Ελληνισμού και των αξιών του, το παράγει ο ίδιος ο Ελληνισμός, με την προσήλωση του στα δύο άκρα. Της στρατευμένης από τη μια, και της συντηρητικής παιδείας από την άλλη, τα οποία δεν έχουν πλέον θέση στην Ευρώπη όταν αυτή έχει απαρνηθεί τόσο την εθνικιστική, όσο και τη διεθνιστική προσέγγιση της Ιστορίας. Εξίσου εύστοχος είναι και ο ισχυρισμός πως στην Κύπρο (αλλά και στην Ελλάδα) εύκολα συναντάς πολλά «δίπολα με ένταση». Από την άβυσσο της απόλυτης προδοσίας και το μεγαλείο της λύτρωσης, μέχρι την παρακμή των αποτυχημένων και τη λαμπρή ομορφιά της απίστευτης δημιουργικότητας. Στην πραγματικότητα όμως, αυτό που μας κρατά σε απόσταση από το υπόλοιπο ευρωπαϊκό οικοδόμημα είναι το γεγονός ότι δεν έχουμε ακόμα ξεκαθαρίσει ούτε τι είναι ο δυτικο-ευρωπαϊκός και o ελληνικός πολιτισμός, ούτε τι ακριβώς επιδιώκουμε με τη συμμετοχή μας στην ευρωπαϊκή οικογένεια.
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονιστεί το γεγονός ότι οι πολίτες της Κύπρου είναι δύσπιστοι ως προς το θεσμό της Ευρώπης. Όπως δείχνει και το Ευρωβαρόμετρο του Φθινοπώρου (3 και 18 Νοεμβρίου 2012), οι Κύπριοι νιώθουν λιγότερο Ευρωπαίοι σε σύγκριση με έξι μήνες πριν, παρά το γεγονός ότι η έρευνα διεξήχθη όταν η Κύπρος είχε την Προεδρία της ΕΕ. Συγκεκριμένα, από την έρευνα διαφαίνεται πως η πλειονότητα των Κυπρίων ερωτηθέντων αισθάνονται ότι είναι πολίτες της ΕΕ με 55% (μέσος όρος ΕΕ-63%), ενώ οι Ελλαδίτες είναι εκείνοι που νιώθουν λιγότερο Ευρωπαίοι από όλους. Οι πολίτες του Λουξεμβούργου να είναι αυτοί που αισθάνονται πιο Ευρωπαίοι από όλους. Σε σύγκριση με το Ευρωβαρόμετρο της άνοιξης του 2012, οι Κύπριοι αισθάνονται λιγότερο πολίτες της ΕΕ, αφού σημειώνεται μείωση στο ποσοστό αυτό κατά 7% (από 62%) κάτι που αποδίδεται κυρίως στην οικονομική κρίση.
Ασχολίαστο δεν μπορεί να μένει ούτε το γεγονός ότι αν και σύμφωνα με στοιχεία του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) ο μέσος εργαζόμενος στην Ελλάδα εργάζεται ετησίως 609 ώρες περισσότερο από το μέσο Γερμανό, σε έρευνα που δημοσίευσε το Μάιο του 2012 το Pew Research Center - ερευνητικό κέντρο με έδρα την Ουάσιγκτον - οι Ελληνες στα μάτια των Ευρωπαίων θεωρούνται ως «λιγότερο σκληρά εργαζόμενοι στην Ευρώπη». Ενδεικτικά, στη Γαλλία το ποσοστό των πολιτών που είναι θετικά διακείμενοι προς τους Έλληνες μειώθηκε από 65% το 2010, σε 45% το 2012, στην Ισπανία το αντίστοιχο ποσοστό μειώθηκε κατά 16% την ίδια χρονική περίοδο, στη Γερμανία μειώθηκε κατά 13% και στην Πολωνία κατά 28%.
Έχω την άποψη πως η αντιμετώπιση του εν λόγω φαινομένου, δεν μπορεί να είναι ο μηδενισμός. Ούτε ο εθνικός, αλλά ούτε και ο θρησκευτικός. Γι’ αυτό και είναι η ώρα που πρέπει στην Κύπρο να είμαστε διπλά προσεχτικοί, γιατί η προηγούμενη Κυβέρνηση δεν κατόρθωσε να κάνει ξεκάθαρο το θεσμό του κράτους και το ρόλο των πολιτών στην ΕΕ. Άλλωστε, υπάρχει άμεση ανάγκη εισαγωγής επενδυτικών κεφαλαίων από την κοινή αγορά, στην οποία έχει το κράτος μας μετά από θυσίες. Σε μια χώρα όπου το 57% του εκλογικού σώματος (χώρια το ποσοστό της αποχής) αποφάσισε να γυρίσει την πλάτη στην πολιτική των ύβρεων , της ανευθυνότητας και των άγονων αντιπαραθέσεων μεταξύ της ηγεσίας, των ευρωπαίων εταίρων μας και των προκαθήμενων της Εκκλησίας.
Εκείνο που χρειαζόμαστε αυτή τη στιγμή, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι πραγματικοί κίνδυνοι στην κυπριακή κοινωνία (πέραν από αυτόν της εθνικής επιβίωσης) είναι η προσήλωση στην πορεία της ανάπτυξης, της κριτικής σκέψης, των ανοικτών οριζόντων και όχι της μονοθεματικής, αποκλειστικής και επί μέρους μάθησης, της απομόνωσης, των διαχωρισμών και της κατήχησης. Είναι η ώρα που πρέπει αφενός η Ιερά Σύνοδος να ξεκαθαρίσει τι εννοεί με τον όρο «ελληνο-θρησκευτική παιδεία» , αφετέρου δε η Πολιτεία οφείλει να κάνει διακριτές τις γραμμές της πορείας και των ρόλων του κάθε θεσμού. Μια σχεδόν δεκαετία μετά την πλήρη ένταξή μας στην ΕΕ, μόνο επιτακτική πρέπει να θεωρείται η ανάγκη σωστής προσαρμογής στην εστία των συλλογικών ταυτοτήτων και της διαμόρφωσης συνειδητοποιημένων πολιτών. Ως Έλληνες είχαμε και έχουμε να προσφέρουμε πολλά στην Ευρώπη των ίσων ευκαιριών, του αλληλοσεβασμού και των εθνικοθρησκευτικών ταυτοτήτων .
Ας ληφθούν τα μηνύματα των καιρών. Κανείς πολίτης που βλέπει στο μέλλον, δε θέλει και δε θα ήθελε ποτέ να αποκλειστούμε από την Ευρώπη. Ούτε είναι προς το συμφέρον του κράτους μας εφόσον συνεχίζεται το «status quo» της τουρκικής εισβολής και της κατοχής ευρωπαϊκών εδαφών. .. Στο χέρι μας είναι να διαχειριστούμε με υπευθυνότητα τη σημερινή κρίση των θεσμών, χωρίς τις όποιες μακροπρόθεσμες πολιτικές επιπτώσεις. Η κοινωνία μας πρέπει να προσανατολιστεί το συντομότερο.
*Μέλος ΦΠΚ Πρωτοπορία
