ΤΗΣ ΑΝΘΗΣ ΣΠΥΡΟΥ*
Σας χαιρετώ Είμαι εγώ η ξανθιά δασκαλίτσα που είμαι στο σχολείο σας. Εγώ η «αντικαταστάτρια», όπως με αποκαλείτε. Είμαι εγώ που στην αρχή, έβλεπα στα μάτια σας, πως με βλέπατε με καχυποψία…έχω συνηθίσει άλλωστε. Σκέφτεστε, η νεαρούλα αντικαταστάτρια ίσως να μην μπορεί να ελέγξει την τάξη, ίσως είναι άπειρη και δεν έχει ακόμα διδάξει!
Ξέρετε, δεν σας αδικώ! Στο μυαλό σας, όλοι έχετε ως στερεότυπο της αντικαταστάτριας, κάποια που πρόσφατα αποφοίτησε από το πανεπιστήμιο…όχι κάποια που για έβδομο συνεχή χρόνο, διδάσκει σε σχολεία. Οι πλείστοι από ‘σας, δεν ξέρετε πως μια αντικαταστάτρια, ίσως τελικά έχει ουσιαστικότερη πείρα και από ένα διορισμένο μόνιμο εκπαιδευτικό, ο οποίος στην καριέρα του δεν έχει αλλάξει ούτε τόσα σχολεία όσο εμείς, ούτε τόσο διαφόρων τύπων παιδιών έχει χειριστεί, ούτε έχει διδάξει ανελλιπώς και χωρίς επιλογή σε όλες τις τάξεις!
Έτσι εγώ αναγκάζομαι καθημερινά να αποδεικνύω τις ικανότητες μου… Αποδεικνύω τις ικανότητες μου, σε ‘σένα που είσαι γονιός, στους συναδέλφους μου πως αξίζω ισάξια με αυτούς, άσχετα πως επιστημονικά ίσως να είμαι περισσότερο καταρτισμένη από πολλούς, αποδεικνύω πως μπορώ να γίνω μέλος της ομάδας-παρέας τους στον σύλλογο των εκπαιδευτικών, άσχετα αν θα μείνω τέσσερις μέρες ή τέσσερις μήνες, αποδεικνύω στα παιδιά πως είμαι το ίδιο «καλή», με τη δασκάλα τους.
Είμαι εγώ η νεαρούλα, συμπαθητική έστω για κάποιους, δασκαλίτσα, που εμφανίζομαι από το πουθενά στη ζωή σας και πολλές φορές γίνομαι μέρος σε αυτή. Είμαι εγώ που κάθομαι μπροστά από ένα υπολογιστή για να δημιουργήσω τελευταία στιγμή το πιο πρωτότυπο μάθημα αφού δεν γνώριζα από πριν ούτε το σχολείο, ούτε την τάξη που θα με καλέσουν. Είμαι εγώ που έρχεται σπίτι το παιδί σας και σας λέει, πως χτύπησε αλλά η κυρία Άνθη το πήρε αγκαλιά. Είμαι εγώ που στα διαλείμματα παίζω σκάλα και σχοινάκι με τα πρωτάκια μου, που δεν φοράω το πιο ψηλό τακούνι της αγοράς αλλά κάνω τις πιο σφικτές αγκαλίτσες. Είμαι εγώ που σιγά, σιγά κερδίζω την αγάπη σας και όχι την συμπάθειά σας. Που ρωτάτε με λύπη πότε θα επιστρέψει η δασκάλα γιατί τελικά σας απέδειξα πως όχι μόνο αξίζω σαν εκπαιδευτικός, αλλά καταθέτω όλη μου τη ψυχή ως άνθρωπος… Είμαι εγώ που σιχαίνομαι τα τετριμμένα αλλά δίνω ζωή στο μάθημα με τον ενθουσιασμό μου… ΕΓΩ ΑΠΟΚΑΛΟΥΜΑΙ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΡΙΑ ΕΔΩ ΚΑΙ ΕΦΤΑ ΟΛΟΚΛΗΡΑ ΧΡΟΝΙΑ!
Εγώ που είμαι ερωτευμένη με τη δουλειά μου! Που πάντα είχα όνειρο ζωής, να γίνω δασκάλα και το πάλεψα για να το υλοποιήσω. Eμένα και σε εκατοντάδες άλλους, όπως εμένα, προσπαθούν να στερήσουν το όνειρο! Θα μου σερβίρετε πολλοί το γνωστό κερασάκι του γιατί έγινα δασκάλα, αφού θα υπήρχε ο κατάλογος! Και θα απαντήσω πως κύριοι, τελειώνοντας το σχολείο το 2003, δεν υπήρχε ο κατάλογος! Το κράτος, που έπρεπε να είχε προβλέψει πως θα προέκυπτε το πρόβλημα, όφειλε να με προστατεύσει και όχι να με ωθήσει στο να ακολουθήσω το όνειρό μου. Ο τότε σύμβουλος του σχολείου μου, ήταν μάλιστα σίγουρος και απόλυτος πως δεν υπήρχε πρόβλημα κανένα και πως άριστη μαθήτρια που ήμουν, θα έπρεπε να πάω. Τότε κάλεσε και τους γονείς μου, στο σχολείο και τους διαβεβαίωσε πως έπαιρνα την πιο σωστή απόφαση όσο αφορά τη γρήγορη, επαγγελματική μου αποκατάσταση!!!
Εμάς, κύριοι, μας ενημέρωσαν στο τρίτο έτος του πανεπιστημίου για τον κατάλογο! Για την αναμονή των 2-3 χρόνων, το αργότερο για τον διορισμό μας! Αυτό το μπαλόνι έσκασε μπροστά στα μάτια μας και έπνιξε τις ζωές μας. Δεν ήμασταν ενήμεροι και δεν ήξερε μάλλον κάποιος τότε το τι θα ακολουθήσει. Δεν ήταν επιλογή μας η ανεργία. Εμείς, κύριοι, ήμασταν όλοι ανεξαιρέτως άριστοι μαθητές. Περάσαμε με τις πιο ψηλές βαθμολογίες, στις πιο «περιζήτητες σχολές», διαβάσαμε, μελετήσαμε. Καταρτιστήκαμε ως επιστήμονες, σε ένα πλήρeς ακαδημαϊκό πρόγραμμα τεσσάρων χρόνων σε δημόσια εκπαιδευτικά ιδρύματα, με αναλυτικά που δεν αποσκοπούσαν πουθενά αλλού, παρά στη γενική μας μόρφωση και επιμόρφωση. Συνεχίσαμε σε μεταπτυχιακά προγράμματα, όχι γιατί μας το επέβαλλε κάποιος αλλά γιατί εμείς θέλαμε να συνεχίσουμε την κατάρτιση και την ειδίκευσή μας. Κάποιοι από εμάς, ΕΠΕΛΕΞΑΝ να συνεχίσουν με διδακτορικά. Έχουμε αποδείξει πάμπολλες φορές την αξία μας σε όλα! Καλύτεροι αξιολογητές είναι τα παιδιά σας! Εμείς οι αντικαταστάτες που όλο αυτά τα χρόνια, κρεμόμαστε πάνω από ένα ακουστικό για να μας πάρουν ένα τηλέφωνο για να δουλέψουμε, που δεν δικαιούμαστε ούτε και μια μέρα άδεια απουσίας από το σχολείο, έστω και αν αρρωστήσουμε(εμείς είμαστε σούπερ-ήρωες, δεν αρρωστάμε ποτέ!), είτε γιατί μας έτυχε κάτι σοβαρό (σ’ εμάς όλα κυλούν πάντα ρόδινα, μέλι γάλα!), που αν λείψουμε τρείς συνεχόμενες μέρες από το σχολείο(εννοείται απλήρωτες!), χάνουμε αμέσως την αντικατάστασή μας, ουσιαστικά το… ψωμί μας.
Μετά τον μη-επαναδιορισμό ενός αριθμού συμβασιούχων, οι οποίοι μετατράπηκαν σε αντικαταστάτες, εμείς που ήμασταν ένα βήμα πριν το διορισμό, μπήκαμε και πάλι στην αναμονή. Όμως με την εξαγγελία της αλλαγής του συστήματος πρόσληψης εκπαιδευτικών και την εισαγωγή των εξετάσεων, ως ένα «αντικειμενικό» κριτήριο, νιώθουμε όλοι εμείς οι συμβασιούχοι και αντικαταστάτες πως το μέλλον μας, είναι αβέβαιο.
Είμαστε όλοι υπέρ της εξέλιξης και του εκσυγχρονισμού της παιδείας και του συστήματος πρόσληψης. Ενός συστήματος που όμως αποδείχθηκε αξιοκρατικό και σταμάτησε τις αυθαιρεσίες. Ο στόχος, θα πρέπει να είναι η εξέλιξή του. Η τήρηση του υφιστάμενου καταλόγου, δεν άφηνε περιθώρια κομματικών ή προσωπικών παρεμβάσεων, σε αντίθεση με άλλους τομείς της δημόσιας υπηρεσίας. Έτσι ο παράγοντας της αξιοκρατίας ήταν διασφαλισμένος. Ως εκπαιδευτικοί είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε και να επεξεργαστούμε διάφορες εισηγήσεις και ιδέες, οι οποίες εξελίσσουν και βελτιώνουν το υφιστάμενο σύστημα. Οι σωστοί παράμετροι θα μπουν μόνο μέσα από το δημοκρατικό και εποικοδομητικό διάλογο.
Η νέα πρόταση αλλαγής, πρέπει να διαμορφωθεί με βάση τις ανάγκες της παιδείας. Την παιδεία αποτελούν μαθητές και εκπαιδευτικοί. Άρα οφείλει κάθε αλλαγή να διασφαλίσει το καλύτερο και για τις δύο συνιστώσες. Καμία γραπτή εξέταση, μετά από τόσα χρόνια στα σχολεία, δεν μπορεί να κρίνει την ποιότητα και το ήθος ενός εκπαιδευτικού. Καμία αυθεντία δεν μπορεί να νομιμοποιήσει πως κάποιος, μέσα από κάποιες ερωτήσεις, συγκεκριμένου χρόνου, χώρου και συνθηκών μετατρέπεται σε ικανό ή όχι δάσκαλο.
Οι αντικαταστάτες εκφράζουν την δυσαρέσκεια τους, ως προ ς το γεγονός ότι ίσως καλεστούν να μπουν στην ίδια κατηγορία με κάποιο μελλοντικό απόφοιτο ενός ιδιωτικού πανεπιστημίου, που θα έχει μετατρέψει το αναλυτικό του, σε φροντιστηριακή ύλη τεσσάρων χρόνων για να επιτύχει στις εξετάσεις. Για ‘μενα το νέο σύστημα πρόσληψης αδικεί όλους όσους έχουν καταθέσει τη ψυχή τους στα σχολεία. Μην ξεχνάτε πως αντικαταστάτες, είναι αρκετοί που μέχρι πρωτίστως ήταν συμβασιούχοι εκπαιδευτικοί και μέχρι το χρόνο εφαρμογής του συγκεκριμένου σχεδίου δεν γνωρίζουμε πόσοι συμβασιούχοι, θα έχουν γίνει αντικαταστάτες ή πόσοι αντικαταστάτες που υπηρετούν χρόνια, τη δημόσια παιδεία, ίσως θα έχουν μείνει εκτός. Αυτή η κατηγορία εκπαιδευτικών οφείλει να προστατευτεί. και η μοριοδότηση απλά της υπηρεσίας μας, δεν αποτελεί προστασία. Συμβασιούχοι και αντικαταστάτες, πρέπει να εξαιρεθούν από το νέο σύστημα πρόσληψης.
Χαιρετίζουμε τις κομματικές τοποθετήσεις και τις δηλώσεις πολλών αξιωματούχων του κράτους που εκφράζουν την στήριξη τους και την συμφωνία τους για εξαίρεσή μας. Ευελπιστούμε πως οι τοποθετήσεις τους αυτές θα διατηρηθούν αναλλοίωτες μέχρι το τέλος. Δεν υπάρχει ανάγκη βιασύνης, αλλαγής ενός συστήματος πρόσληψης, σε μια δύσκολη εποχή όπου οι προσλήψεις προβλέπονται μειωμένες. Χρειάζεται χρόνος και ουσιαστικός διάλογος με όλους τους εμπλεκόμενους για να καταλήξουμε σε μια ουσιαστική αλλαγή και να μην προβούμε στην αλλαγή, για χάρη της και μόνο.
Η παιδεία αποτελεί τον ουσιαστικότερο πυρήνα της κοινωνίας. Είμαστε οι καθημερινοί υπέρμαχοι αυτού του αγώνα και έχουμε λόγο για ότι μας αφορά και για ότι εμπλέκει άμεσα και τους μαθητές μας. Ευελπιστούμε πως θα υπάρξει κλίμα καλής θέλησης από όλους τους εμπλεκόμενους, σύνεση και προσπάθεια για να μπορέσει το σύστημά μας, να λειτουργήσει αρμονικά.
Άλλωστε, όλοι ξέρουμε πως για να πετύχει η όποια αλλαγή, οφείλει πάνω από όλα να είναι ανθρώπινη…όπως ο Daniel O’ Connell είπε: «Τίποτε δεν μπορεί να είναι πολιτικά ορθό, αν είναι ηθικά λάθος.».
*Πρόεδρος Επιτροπής Αντικαταστατών Δημοτικής Εκπαίδευσης Λεμεσού
