ΤΗΣ ΕYΤΥΧΙΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ*
Στη σημερινή εποχή, ζούμε σε μια πολυμορφική κοινωνία όπου συνυπάρχουν άτομα διαφορετικών εθνικοτήτων, διαφορετικής γλώσσας και θρησκείας, άτομα με αναπηρίες. Αυτό δίνει το έναυσμα στο εκπαιδευτικό σύστημα, συνεχώς να εξελίσσεται και να εντάσσει στο πρόγραμμα του όλο και περισσότερες καινοτόμες ιδέες για συμπερίληψη όλων των μαθητών στην εκπαίδευση (Symeonidou, 2009). Στόχος μας ως εκπαιδευτικοί είναι να μορφώσουμε τα παιδιά ώστε να σέβονται τον εαυτό τους, τον πολιτισμό τους και τα άτομα που βρίσκονται γύρω τους, αναπτύσσοντας θετική στάση προς τη διαφορετικότητα (Symeonidou and Phtiaka, 2009).
Έχοντας ως γνώμονα τα πιο πάνω δημιουργήθηκε το e Twinning έργο μας ""Εγώ κι εσύ μαζί είμαστε μοναδικοί". Το έργο μας έχει ως απώτερο στόχο την ανάπτυξη ενός οράματος και μιας μακροπρόθεσμης σχολικής πολιτικής για την σχολική ένταξη όλων των παιδιών με τη χρήση δημιουργικών μεθόδων μάθησης. Επιθυμούμε να προσφέρουμε στα παιδιά μας, που ζουν σε μια μικρή κοινότητα, τις ίδιες ευκαιρίες και την ίδια ποιοτική εκπαίδευση που έχουν άλλα σχολεία σε όλη την Ευρώπη. Θέλουμε να μοιραστούμε την εμπειρία μας με τους άλλους και να μάθουμε από τους άλλους. Να ανακαλύψουμε τους καλύτερους τρόπους επικοινωνίας με τους γονείς όλων των παιδιών. Να μάθουμε νέους τρόπους συνεταιριστικής εκπαίδευσης και να προσφέρουμε ό, τι καλύτερο μπορούμε σε όλους τους μαθητές.
Παίρνοντας τα πράγματα από την αρχή, το Δημόσιο νηπιαγωγείο Τραχωνίου, είχε εγκριθεί για τη σχολική χρονιά 2018-2019 με το Erasmus+ KA101 ADHD and Attention disorders: how to deal with them?. Στα πλαίσια του συγκεκριμένου προγράμματος, συμμετείχαμε στην κινητικότητα "Creative methods in Special needs education" η οποία πραγματοποιήθηκε στη Βαρκελώνη από το Pricalica. Η κινητικότητα περιελάμβανε σύντομα μαθήματα, συγκρίσεις εμπειριών, ασκήσεις θεάτρου, αυτοσχεδιασμούς, προσομοιώσεις, ομαδικά έργα και συζητήσεις, αφήγηση, παρουσιάσεις.
Στόχος ήταν η κατανόηση του θεωρητικού πλαισίου της εκπαίδευσης ειδικών αναγκών. Κατανόηση του τρόπου με τον οποίο η κοινωνική, καλλιτεχνική και δραστηριότητες παιχνιδιού μπορούν να ενισχύσουν την ανάπτυξη παραγόντων υποστήριξης. Προσδιορισμός και κατανόηση των κινδύνων, παραγόντων και εμποδίων για την ένταξη των παιδιών στο σχολείο. Εκμάθηση μαθησιακών προσεγγίσεων στο πλαίσιο της εκπαίδευσης ειδικών αναγκών, όπως η μάθηση βασισμένη σε εργασίες και η μάθηση βασισμένη στο πρόβλημα μέσα σε ένα φανταστικό πλαίσιο της διαδικασίας του δράματος. Ενίσχυση της κατανόησης των πιθανών προσομοιώσεων και του ρόλου που διαδραματίζουν για την ένταξη, και τη μάθηση στην εκπαίδευση ειδικών αναγκών.
Αφού βασιστήκαμε στους στόχους της συγκεκριμένης κινητικότητας εμπνευστήκαμε για τη δημιουργία του συγκεκριμένου προγράμματος eTwinning. Πήραμε ιδέες, επιμορφωθήκαμε, θέσαμε τους στόχους και τις δραστηριότητες μας και εμπλουτίζοντας το με δικές μας ιδέες και εμπειρίες φτιάχτηκε το "Εγώ κι εσύ μαζί είμαστε μοναδικοί".
Ετοιμάσαμε διαθεματικές δραστηριότητες, μέσα από τις δημιουργικές τέχνες, μουσική, εικαστικά, κίνηση, θέατρο, οι οποίες ανταποκρίνονται στο Αναλυτικό Πρόγραμμα του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού. Τα παιδιά ανέπτυξαν βασικές ικανότητες και δεξιότητες όπως επίλυση προβλήματος, κριτική και δημιουργική σκέψη. Η μεθοδολογία βασίστηκε στο πλαίσιο της συνεργατικής μάθησης. Γνωριμία, παρουσίαση σχολείων, δημιουργία συνεργατικού ψηφιακού βιβλίου, ανταλλαγή ιδεών, αξιολόγηση της δράσης, αποτελούν μερικές από τις συνεργατικές δράσεις στις οποίες συμμετείχαν όλοι οι μαθητές των συνεργαζόμενων Σχολείων.
Το έργο είχε ως βασικό στόχο την γνωριμία σχολείων και την από κοινού συνεργασία και δημιουργία. Ήταν πλήρως συμβατό με το Αναλυτικό πρόγραμμα του ΥΠΠ τόσο για το Νηπιαγωγείο όσο και για τις πρώτες τάξεις του Δημοτικού Σχολείου. Τέθηκαν στόχοι γνωστικοί, ψυχοκοινωνικοί και Κοινωνικοσυναισθηματικοί με απώτερο στόχο την ανάπτυξη ποικίλων δεξιοτήτων. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην επικοινωνία, κριτική σκέψη, δημιουργικότητα και τη συνεργασία. Κατανόησαν τη σημασία της συνεργασίας για τη δημιουργία ενός συλλογικού έργου, δραστηριοποιήθηκαν στο πλαίσιο της διερευνητικής και συνεργατικής μάθησης, ενώ έμαθαν να σέβονται τη γνώμη, τα έργα των άλλων και τις διαφορετικές απόψεις. Γνωρίστηκαν με παιδιά από άλλα νηπιαγωγεία και δημοτικό, καλλιέργησαν κοινωνικές και επικοινωνιακές δεξιότητες. Οι μαθητές ασχολήθηκαν με ιδιαίτερο ζήλο σε κάθε έκφανση του έργου. Εργάστηκαν τόσο σε επίπεδο ολομέλειας όσο και σε επίπεδο ομάδων στο πλαίσιο του τμήματος τους. Ιδιαίτερα φάνηκε να δείχνουν τον ενθουσιασμό τους κατά τη συνεργασία με τα άλλα σχολεία αλλά και με το τελικό αποτέλεσμα του έργου τους. Το συνεργατικό τους βιβλίο με την αποτύπωση των δραστηριοτήτων που υλοποιήθηκαν αλλά και το γεγονός ότι όλοι ήταν συνοδοιπόροι σε μια συνεργατική αποστολή, τους χαροποίησε ιδιαίτερα. Ως εκπαιδευτικοί, συμπεριλάβαμε δημιουργικές δραστηριότητες σε όλα τα μαθήματα διδασκαλίας (κοινωνική εκπαίδευση, γλώσσα, λογοτεχνία, μαθηματικά, γυμναστική, κίνηση, τέχνες, επιστήμη, αγγλική γλώσσα με τη μέθοδο clil, αγωγή υγείας κλπ.) ώστε να συμπεριληφθούν όλα τα παιδιά και μοιραστήκαμε υλικό το οποίο θα έχει χρήση στην καθημερινή μας εργασία δημιουργώντας έναν ανοικτό εκπαιδευτικό πόρο διαθέσιμο προς όλους στην ομάδα.
Η παρούσα δράση υλοποιήθηκε το σχολικό έτος 2018 – 2019, σε 8 Σχολεία από 2 Χώρες και περισσότερα από 100 παιδιά. Δημόσιο Νηπιαγωγείο Τραχωνίου, Λεμεσού, Κύπρος, 1ο Νηπιαγωγείο Ηλιούπολης, 1ο ΔΣ Παλαιάς Φώκαιας, 2ο Νηπιαγωγείο Περάματος, 4ο Νηπιαγωγείο Πειραιά, 6ο Νηπιαγωγείο Αγίου Δημητρίου, 18ο Νηπιαγωγείο Αγίου Δημητρίου, 22ο Νηπιαγωγείο Κερατσινίου.
Oι εκπαιδευτικοί για την μεταξύ τους επικοινωνία αξιοποίησαν ιδιαιτέρως κάθε δυνατότητα που δινόταν μέσα από την πλατφόρμα του eTwinning όπως email, τηλεδιάσκεψη, chat, με σκοπό τη δημιουργία ενός άκρως συνεργατικού έργου. Για να βιώσουν τα παιδιά τη χαρά της συνεργατικής μάθησης και πέρα από τα στενά όρια της τάξης, διοργανώσαμε διάφορες online επικοινωνίες, τηλεδιασκέψεις μέσω skype, messenger και twinspace για να γνωριστούμε, να παίξουμε, να τραγουδήσουμε, ενώ έγινε ανταλλαγή ιδεών και προτάσεων αξιοποίησης τους. Κάθε εταίρος παρουσίασε στην τάξη του το παραμύθι «Ο Τριγωνοψαρούλης», το οποίο αποτέλεσε την αφόρμηση μας για την έναρξη του νέου μας προγράμματος «Εγώ κι εσύ μαζί είμαστε μοναδικοί». Τα παιδιά εργάστηκαν σε ομάδες χρησιμοποιώντας συνδυασμό τεχνών - μουσική, θέατρο, χορό, τέχνη - έτσι τους δόθηκε η ευκαιρία να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση και να αποκτήσουν δεξιότητες μάθησης.
Διοργανώσαμε σεμινάρια, μαθήματα και εργαστήρια σε συνεργασία με ειδικούς εκπαιδευτικούς και τους εκπαιδευτικούς των συνεργαζόμενων σχολείων, τα οποία ανταποκρίνονταν στους γονείς, τους μαθητές και άλλους συναδέλφους εκπαιδευτικούς. Υπήρξε διαρκής επαφή, επικοινωνία και συνεργασία με τους εταίρους μας μία φορά την εβδομάδα, ώστε να κυλά ομαλά το πρόγραμμα, να γίνονται υποθέσεις και προβλέψεις, να επιλύονται προβλήματα και να παρουσιάζονται τα αποτελέσματά του έργου.
Η δημιουργία του έργου "Εγώ κι εσύ μαζί είμασε μοναδικοί" έγινε από κοινού από όλους τους εκπαιδευτικούς που συμμετείχαν. Ο καταμερισμός των εργασιών έγινε και κατά τη διάρκεια της δημιουργίας του έργου αλλά και κατά τη διάρκεια της υλοποίησης του. Κάθε εκπαιδευτικός ανέλαβε επίσης να ανεβάσει ένα κομμάτι του έργου στην πλατφόρμα eTwinning προκειμένου να δοθεί η δυνατότητα σε όλους να έρθουν σε επαφή με την πλατφόρμα. Επίσης υπήρχε διαρκής επικοινωνία σε όλη τη διάρκεια του έργου. Παράλληλα η συνεργασία και ο καταμερισμός εργασιών έγινε στο πλαίσιο της διαδικτυακής μας επικοινωνίας (δημιουργία τηλεδιασκέψεων), δημιουργία google docs, δημιουργία eBook, ανταλλαγή e - mail και μηνυμάτων μέσα από τα social media αλλά και το Twinspace. Η συνεργασία των μαθητών τόσο σε επίπεδο τάξης όσο και σε επίπεδο σχολείων, αφορούσε τη δημιουργία ενός συνεργατικού eBook, και ποικίλων δραστηριοτήτων αξιοποίησης των δημιουργικών τεχνών στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Είμασταν σε επαφή και συνεργασία με τους εταίρους μας μία φορά την εβδομάδα, ώστε να κυλά ομαλά το πρόγραμμα, να κάνουμε υποθέσεις και προβλέψεις, να λύσουμε προβλήματα και να παρουσιάσουμε τα αποτελέσματά μας. Οργανώναμε δραστηριότητες οι οποίες διαδραματίζονταν ταυτόχρονα με τα παιδιά των συνεργαζόμενων σχολείων. Το κάθε σχολείο, επίσης οργάνωνε δραστηριότητες οι οποίες στέλνονταν στα άλλα σχολεία σαν νέο δώρο-παιχνίδι για να αξιοποιηθεί από τα συγκεκριμένα παιδιά. Ακολουθεί ένα Link με το Storybook, το οποίο δημιουργήσαμε από κοινού με δείγμα των εργασιών μας:
https://www.storyjumper.com/book/index/70361845/5ce7f1772deac
Για τη διεξαγωγή του έργου αξιοποιήθηκαν ποικίλα συνεργατικά εργαλεία μάθησης. Τόσο τα παιδιά όσο και οι εκπαιδευτικοί αποκτήσαμε δεξιότητες τεχνολογίας, ώστε να δημιουργήσουμε δραστηριότητες ελκυστικές, προσεγμένες και καινοτόμες ώστε να ανταποκρίνονται και να προσαρμόζονται στο επίπεδο των μαθητών μας και να μπορέσουν να αξιοποιηθούν περαιτέρω και από άλλους μαθητές. Κάθε σχολείο απέκτησε λογαριασμό gmail για να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες των google docs. Για τη δημιουργία ενός κοινού χάρτη αξιοποιήθηκε το zee maps, μια υπηρεσία χαρτογράφησης όπου δημιουργήθηκε ένας διαδραστικός χάρτης όπου οι μαθητές βρήκαν το σχολείο τους και το "τοποθέτησαν" στο χάρτη. Ακολουθεί σχετικό Link: https://www.zeemaps.com/
Για τον διαμοιρασμό του υλικού ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς, αξιοποιήθηκε το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο τόσο μέσα από την πλατφόρμα του eTwinning όσο και από τα mail accounts των σχολείων και των εκπαιδευτικών. Αξιοποιήθηκε το συνεργατικό διαδικτυακό εργαλείο jigsaw planet, όπου οι μαθητές δημιούργησαν διάφορα παζλ σχετικά με το project: Δημιουργία διαδικτυακού puzzle https://www.jigsawplanet.com/?rc=play&pid=0f531abcfe23
https://www.jigsawplanet.com/?rc=play&pid=33c365b85dff
Οι δραστηριότητες ήταν προσεγμένες και σύμφωνα με το Αναλυτικό Πρόγραμμα του Υπουργείου Παιδείας, δίνοντας μια νέα διάσταση στο χώρο της εκπαίδευσης για τον τρόπο απόκτησης και εμπέδωσης της γνώσης από τους μαθητές. Βελτιωθήκαμε ως εκπαιδευτικοί εισάγοντας καινοτομίες στον τρόπο μετάδοσης της γνώσης, στη χρήση της τεχνολογίας, τόσο στην τάξη όσο και στο σχολείο μας γενικότερα. Μεταφέραμε τις δικές μας γνώσεις και εμπειρίες στους συναδέλφους, οργανώνοντας σεμινάρια κατά τις Συνεδρίες Προσωπικού. Ταυτόχρονα έγιναν συνδιδασκαλίες. Έγινε αξιολόγηση της δράσης με ατομικά και ομαδικά ερωτηματολόγια, από τα παιδιά. Τα σχολεία υιοθέτησαν νέες μεθόδους διδασκαλίας. Ανέπτυξαν τις κοινωνικές ικανότητες και σχέσεις μεταξύ των μαθητών και του προσωπικού, καθώς και τις κοινωνικές δεξιότητες και τη δημιουργική χρήση του χρόνου.
Ακολουθεί το Link με το Twinspace του προγράμματος: https://twinspace.etwinning.net/79616/home
Ακολουθεί το Link με το padlet το οποίο δημιουργήσαμε από κοινού για γνωριμία των εκπαιδευτικών και των παιδιών:
https://padlet.com/marouleniatsap/hy6l016fv1ov
Οι δραστηριότητες των σχολείων προσέφεραν ένα ευρύ φάσμα ευκαιριών για βιωματική μάθηση στα παιδιά μας, ώστε το ενδιαφέρον τους να είναι υψηλότερο και η κατανόησή τους βαθύτερη. Mετά την ολοκλήρωση των δραστηριοτήτων, διοργανώσαμε στο σχολείο ημερίδα, όπου εκπαιδευτικοί και γονείς, παρακολούθησαν μάθημα με διαθεματική προσέγγιση. Στη συνέχεια έγινε παρουσίαση του προγράμματος και των δράσεων μας. Έγινε επίλυση αποριών και δόθηκαν στους συναδέλφους παραδείγματα δραστηριοτήτων και ανταλλαγή ιδεών. Επιπρόσθετα, δημιουργήθηκε ένα Δημόσιο Twinspace. Έγινε δημοσίευση στην Ιστοσελίδα των σχολείων, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Ως εκπαιδευτικοί οφείλουμε να επιμορφωνόμαστε συνέχεια και να διευρύνουμε τις γνώσεις μας, έχοντας το απαιτούμενο θεωρητικό υπόβαθρο και την κατάλληλη στάση προς τη διαφορετικότητα και την ένταξη όλων των παιδιών στο σχολείο. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο είμαστε σε θέση να δημιουργούμε θετικές στάσεις στα παιδιά απέναντι στη διαφορετικότητα, κάτι το οποίο θα πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του Αναλυτικού προγράμματος και του Εκπαιδευτικού Συστήματος γενικότερα.
ΑΝΑΦΟΡΕΣ
Symeonidou. S. (2009) Trapped in our past: The price we have to pay for our cultural disability inheritance, International Journal of Inclusive Education, 13(6): 565-579.
Symeonidou, S. and Phtiaka, H. (2009) Using teachers' prior knowledge, attitudes and beliefs to develop in-service teacher education courses for inclusion, Teaching and Teacher Education, 25(4): 543-550.
*Δημόσιο Νηπιαγωγείο Τραχωνίου, Λεμεσός, Κύπρος.
