ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ Κ. ΠΕΡΣΙΑΝΗ*
Τα γεγονότα έγιναν και φέτος σε τρεις φάσεις, πανομοιότυπα, όπως κάθε χρόνο από το 2006. Πρώτα ήλθαν τα μαντάτα για τους γενικούς βαθμούς στα Νέα Ελληνικά (09,2/20) και στα άλλα μαθήματα και oι συζητήσεις, οι αιτιάσεις, οι αντεγκλήσεις για τον ακριβή βαθμό στα Νέα Ελληνικά και για το ποιος φταίει, η σύγκριση της επίδοσης στα Νέα Ελληνικά με εκείνη στα άλλα γλωσσικά μαθήματα και η έκφραση απελπισίας για το επίπεδο των τελειοφοίτων στη μητρική γλώσσα. Ακολούθησε η δεύτερη φάση με την ανακοίνωση των αναλυτικών αποτελεσμάτων και των ονομάτων και των φωτογραφιών των αριστευσάντων και τη δημοσίευση συνεντεύξεων με αυτούς σχετικά με τον τρόπο προετοιμασίας τους για τις εξετάσεις και τα σχέδιά τους για το μέλλον καθώς και το πανεπιστημιακό τμήμα και τη χώρα που θα σπουδάσουν. Τώρα βρισκόμαστε στην τρίτη φάση, τη φάση της σιωπής και της αναμονής μέχρι το επόμενο καλοκαίρι που θα ζήσουμε ξανά τις ίδιες εμπειρίες και το ίδιο δράμα.
Όσοι καταλαβαίνουν έστω και λίγο από εκπαίδευση ξέρουν ότι τα αποτελέσματα θα συνεχίσουν να είναι ανάλογα και τα επόμενα χρόνια, εφόσον συνεχίζουμε να έχουμε το ίδιο σύστημα διδασκαλίας και το ίδιο σύστημα μάθησης και εφόσον η στάση των μαθητών και των γονέων έναντι της μάθησης παραμένει η ίδια. Και όλα αυτά, παρόλο που ο τρόπος επιτυχίας στις εξετάσεις αποκαλύπτεται κάθε χρόνο από πρώτο χέρι από όσα λέγουν στις συνεντεύξεις τους οι εκάστοτε αριστεύοντες: σοβαρότητα, αφοσίωση στον στόχο, συστηματική μελέτη, συχνές επαναλήψεις. Κανένας δεν μίλησε για κάποιο μαγικό, αυτόματο ή εύκολο τρόπο μάθησης. Ένας ή δυο, μάλιστα, ανέφεραν ότι δεν έκαναν καθόλου φροντιστήρια ή ιδιαίτερα μαθήματα. Αυτή η πληροφορία πιστεύω πως είναι πολύ σημαντική και πολύ ελπιδοφόρα. Φανερώνει ότι επιτέλους οι μαθητές αρχίζουν να πιστεύουν στις δικές τους ικανότητές και να προσπαθούν να μαθαίνουν μόνοι τους.
Αυτός είναι ο τρόπος, νομίζω, να αναστρέψουμε την παλιά κατάσταση του αχ και του βαχ. Να βοηθήσουμε τους μαθητές να σταθούν στα πόδια τους και να αρχίσουν να μαθαίνουν μόνοι τους. Μόνο έτσι θα νιώσουν ώριμοι και υπεύθυνοι και μόνον έτσι θα νιώσουν τη χαρά της μάθησης, την οποία αναφέρουν συχνά στις δηλώσεις τους ως υψηλό ιδανικό τους,
Βέβαια για να εξαπλωθεί και να επικρατήσει αυτή η στάση και να γίνει βίωμα, πεποίθηση και τρόπος ζωής, χρειάζεται πολλή προσπάθεια και πολύς κόπος. Αυτή η προσπάθεια πρέπει να αρχίσει από το νηπιαγωγείο και το δημοτικό, όταν τα παιδιά διαμορφώνουν τις συνήθειες και τις αξίες τους και να συνεχιστεί μέχρι την εφηβεία. Είναι επίσης σημαντικό να επιστρατεύσουμε στην προσπάθεια βοήθεια απέξω εμπλέκοντας σ’ αυτή όλα τα μέλη της παλιάς μεγάλης οικογένειας και προπαντός τις γιαγιάδες και τους παππούδες. Σε παλαιότερες εποχές ο ρόλος του παππού και της γιαγιάς στη μόρφωση και στην ανατροφή των εγγονών όχι μόνο εκτιμάτο πολύ αλλά εθεωρείτο και δεδομένος. Είμαι βέβαιος ότι όλοι οι αναγνώστες του άρθρου ένιωσαν μεγάλη αισθητική χαρά όταν είδαν τον όμορφο πίνακα του Έλληνα ζωγράφου Νικολάου Γύζη Τα Πρώτα Γράμματα με τον ρασοφόρο παππού να ακούει χαμογελαστός και περήφανος την ανάγνωση της εγγονής του και την ίδια στιγμή να απολαμβάνει τον καφέ του. Σήμερα ο ρόλος των γιαγιάδων και των παππούδων είναι ακόμα πιο πολύτιμος από τότε, πρώτα, γιατί κατά κανόνα λείπουν όλη μέρα στη δουλειά και οι δυο γονείς, δεύτερο, γιατί οι γιαγιάδες και οι παππούδες είναι σήμερα πιο μορφωμένοι από πριν και, τρίτο, γιατί λιγόστεψε πολύ ο διδακτικός χρόνος του σχολείου τόσο λόγω της κατάργησης της απογευματινής φοίτησης όσο και λόγω της διάθεσης σημαντικού σχολικού χρόνου σε μη καθαρά διδακτικές δραστηριότητες.
Για να αξιοποιηθεί ωστόσο πλήρως ο ρόλος των γιαγιάδων και των παππούδων δεν θα είναι μόνο να βοηθούν τους μικρούς εγγονούς τους στη μελέτη τους(ανάγνωση, αριθμητική, γεωγραφία, ιστορία) αλλά και να τους στηρίζουν ηθικά όταν βρίσκουν δυσκολίες ενθαρρύνοντάς τους να επιμένουν στην προσπάθειά τους, και να ενισχύουν την έφεσή τους για μάθηση θυμίζοντάς τους με κάθε ευκαιρία την αξία της μόρφωσης και τη μεγάλη σημασία της γνώσης στη σημερινή εποχή.
Αυτός που θα απευθύνει την έκκληση προς τις γιαγιάδες και τους παππούδες πρέπει ασφαλώς να είναι το Υπουργείο Παιδείας, αν βεβαίως συμφωνεί ότι θα βοηθήσουν.
*Πρώην, Αναπλ. Καθηγητής Πανεπιστημίου Κύπρου
