ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΘΕΟΧΑΡΟΥΣ*
Διανύοντας την τελευταία εβδομάδα πριν από τις ευρωεκλογές και αντιμετωπίζοντας καθημερινά όλη αυτήν την εκτεταμένη πλέον παραφιλολογία για την έμφυλη «ισότητα» και τις ποσοστώσεις, θυμήθηκα μια φράση της συναδέλφου ευρωβουλευτή, Sirpa Pietikäinen, κατά τη διάρκεια μιας διακομματικής ακρόασης για την ισοτιμία των φύλων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο: «Η ισοτιμία στη διαδικασία λήψης αποφάσεων δεν είναι μόνο θέμα ισότητας αλλά ποιότητας». Προσωπικά, θα ήθελα να συμπληρώσω ακόμα μια παράμετρο: και παιδείας. Και ως εκ τούτου, ακόμα μια: και κοινωνικής συνείδησης.
Παιδεία, Κοινωνική Συνείδηση, Ποιότητα: Ομόκεντροι κύκλοι εκτεινόμενοι, στο φάσμα της ισοτιμίας, από τον πυρήνα προς τα έξω ακριβώς με αυτή τη σειρά. Διότι περί ισοτιμίας ο λόγος και ουχί περί ισότητας. Ισότητα διεκδικείς, όταν διαθέτεις ίδια χαρακτηριστικά και ιδιότητες εκ φύσεως. Ισοτιμία, όταν τα χαρακτηριστικά και οι ιδιότητές σου, όσο και αν διαφοροποιούνται, είναι άξια και ικανά για το ίδιο έργο. Η ισότιμη εκπροσώπηση των γυναικών σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας συμβάλλει στη μεγαλύτερη ισότητα. Με την έμπρακτη αναγνώριση της ισοτιμίας λοιπόν επέρχεται η ισότητα. Εξ’ ου και η θέση μου για το θέμα της ποσόστωσης. Δεν αρνούμαι την ιδέα της ποσόστωσης, ως αρχή. Την αρνούμαι ως υποχρέωση. Πιστεύω στην ποσόστωση των αρίστων, όχι των φύλων.
Είναι αλήθεια ότι οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το ήμισυ του πληθυσμού της ΕΕ, αλλά δεν εκπροσωπούνται ισότιμα στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Εξ’ ιδίας πείρας γνωρίζω ότι στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, για παράδειγμα, μόνο το ένα τρίτο είναι γυναίκες ευρωβουλευτές, και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μόνο το 15% των υψηλόβαθμων θέσεων κατέχεται από γυναίκες. Δεν μπορώ να διανοηθώ ότι σε ένα περιβάλλον, για παράδειγμα σαν αυτό των Βρυξελλών, όπου οι γυναίκες δίνουν σκληρές μάχες υψηλότατου επαγγελματικού και μορφωτικού επιπέδου, όπου εργάζονται ατέλειωτες ώρες, όπου καθυστερούν ή πολλές φορές ακόμα θυσιάζουν την οικογενειακή τους ζωή για χάρη της επαγγελματικής αποκατάστασης και ανέλιξης, τα ποσοστά εκπροσώπησής τους είναι ακόμα τόσο χαμηλά. Και φέρνω ως παράδειγμα τις Βρυξέλλες, όπου η πολυπολιτισμικότητα έχει επιφέρει και εξέλιξη στον τρόπο σκέψης. Αν εκεί η ισότιμη εκπροσώπηση είναι ακόμα χαμηλή, φανταστείτε τι συμβαίνει σε άλλους τομείς και χώρες.
Κατά τη γνώμη μου, τα αίτια εδράζονται σε δύο πυλώνες:
α) Στις ιεραρχικές-εξουσιαστικές σχέσεις. Τόσο στις πολιτικές όσο και στις εργασιακές δομές και στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων ενυπάρχουν εξουσιαστικές-ιεραρχικές σχέσεις. Ως εκ τούτου, οι γυναίκες δε στερούνται εξουσίας επειδή δε μετέχουν, αλλά δε μετέχουν γιατί δεν έχουν εξουσία. Υπάρχει μια αίσθηση άγραφου νόμου ότι οι ικανότητές τους προορίζονται για συγκεκριμένες περιορισμένες δραστηριότητες.
β) Στο αυτό-σαμποτάρισμα των ίδιων των γυναικών. Δυστυχώς, ο άγραφος αυτός νόμος φαίνεται ότι όχι απλά έχει γίνει σιωπηρά αποδεκτός από πολλές εκπροσώπους του γυναικείου φύλου, αλλά ότι έχει «επιβληθεί» από τις ίδιες τις γυναίκες τόσο μέσω της στεγανοποίησης της κοινωνίας, σαμποτάροντας όσες κάνουν τη διαφορά και επαναστατούν, όσο και μέσω παραδοσιακών ιδεοληψιών τις οποίες κληροδοτούμε στις κόρες και στους γιούς μας.
Και τα δύο φαινόμενα στηρίζονται στην έλλειψη σωστής παιδείας και ποιοτικής κοινωνικής συνείδησης. Από εκεί ξεκινούν όλα για να καταλήξουν αργότερα σε επιπτώσεις στο δημόσιο βίο και στην πολιτική ζωή. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αφουγκραζόμενο το δημοκρατικό αυτό έλλειμμα, με ψήφισμα που υιοθέτησε στις 13 Μαρτίου 2012 σχετικά με τη συμμετοχή των γυναικών στις διαδικασίες λήψης πολιτικών αποφάσεων – ποιότητα και ισότητα, με εισηγήτρια την Φιλανδή Ευρωβουλευτή Sirpa Pietikäinen (ΕΛΚ), υποστήριξε ότι για να εξασφαλισθεί η ισότητα των δύο φύλων στη διαδικασία λήψης πολιτικών αποφάσεων, συμπεριλαμβανομένων των εκλογικών συνδυασμών και των ύπατων αξιωμάτων της ΕΕ, χρειάζονται δεσμευτικά μέτρα και κυρώσεις τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Κάλεσε την Επιτροπή και τα κράτη μέλη, πέρα από το σύστημα ποσοστώσεων, να αναλάβουν δέσμευση την οποία να υιοθετήσουν όλα τα πολιτικά κόμματα σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, ότι θα ληφθούν μέτρα για την ενθάρρυνση της ενεργού συμμετοχής και εμπλοκής των γυναικών στην πολιτική ζωή και στις εκλογές, για την επίτευξη ουσιαστικής ισότητας στις εσωτερικές τους διαδικασίες λήψης αποφάσεων, στους ορισμούς για αιρετά αξιώματα και την περίληψη σε κομματικούς εκλογικούς συνδυασμούς.
Κι εμείς από την πλευρά των πολιτών, ο καθένας στο σπίτι του, ας φροντίσει τη σωστή διαπαιδαγώγηση των παιδιών του, την καλλιέργεια μιας ορθής κοινωνικής συνείδησης ότι το θέμα δεν είναι να γίνει χάρη στις γυναίκες, είναι υποχρέωση όλων μας να αντιμετωπίσουμε τις γυναίκες με τρόπο απολύτως ισότιμο με τον άντρα.
*Ευρωβουλευτού ΔΗΣΥ