ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΑΚΗ ΠΟΥΜΠΟΥΡΗ*
Οι προτάσεις για εναλλακτικές μορφές αξιολόγησης των μαθητών που κατά καιρούς διατυπώνονται, είναι για την ώρα και με την παρούσα μορφή του εκπαιδευτικού συστήματος αφελείς και ανεύθυνες, και μοιραία θα αποπροσανατολίσουν τους μαθητές από το σύστημα δικαιωμάτων και καθηκόντων τους. Αποδέκτες αυτών των σκέψεων δεν θεωρώ τόσο το υπουργείο και τα σχολεία, όσο αρμόδιους εκτός του εκπαιδευτικού συστήματος με επιρροή στην κοινωνία και στη βουλή, τους οποίους πολλοί μαθητές εμπιστεύονται.
Πολλές από τις πιο κάτω προτάσεις αποτελούν στοχοθέτηση του εκπαιδευτικού συστήματος, αλλά όχι ως υποκατάστατο των εξετάσεων που απευθύνονται στο σύνολο του μαθητικού πληθυσμού και δίνουν τα μόνα αποτελέσματα που τελικά αξιολογούνται και αναγνωρίζονται στο εξωτερικό.
Παρουσιάσεις μέσα στην τάξη γίνονται σε διάφορα μαθήματα και έχουν θετικές συνέπειες στον ψυχισμό, στην κοινωνικοποίηση καθώς επίσης και στην αξιολόγηση στα τρίμηνα, παρόλο που λείπει εδώ το αδιαμφισβήτητο τεκμήριοτης παραγωγής από το ίδιο το παιδί.
Μικρές εργασίες τύπου project υπήρξαν ήδη από πολλά χρόνια με επανειλημμένη σύσταση του υπουργείου. Εδώ το πρόβλημα της ενδοσχολικήςεφαρμοσιμότητας είναι τεράστιο. Κατά κανόνα γίνονται εκτός σχολείου ανεπιτήρητες. Ακόμα κι αν καθοδηγεί η οικογένεια, βλέπω όφελος. Όμως φοβούμαι, η οικογένεια δεν μπορεί να συντονίσει ομάδα μαθητών. Γενικά η οικογενειακή βοήθεια, όπου υπάρχει, δεν είναι ομοιογενής. Είναι σίγουρο ότι η ανάθεση τέτοιων εργασιών θα οδηγήσει σε ιδιώτες που θα "βοηθούν", δηλαδή θα τις κάνουν οι ίδιοι, αλλά και θα δημιουργήσουν αρχείο θεμάτων εργασιών για κάθε καθηγητή δημοσίου σχολείου, με αποτέλεσμα κάθε καινούρια θεματοθέτηση να ικανοποιείται με αντιγραφή και επικόλληση, ακόμα και με αντιγραφή ολόκληρου αρχείου. Πιστεύω ότι υπάρχουν τεράστιες ευκαιρίες για καθοδήγηση όλων των μελών μιας σχολικής τάξης στην αναζήτηση της γνώσης μέσω διαδικτύου, όχι κατ’ ανάγκη σε αίθουσα υπολογιστών, αλλά σε συνήθη αίθουσα, αν προβάλλεται για κοινή θέαση η καθοδηγούμενη αναζήτηση.
Θεωρώ ως όρο εκ των ων ουκ άνευ για την υιοθέτηση μιας καινούριας βαθμολογήσιμης επίδοσης, ειδικά στο σχολείο, τη δυνατότητα επιτηρήσιμης διεξαγωγής της δοκιμασίας αξιολόγησης. Αυτός ο όρος πρέπει να ικανοποιηθεί, αν θελήσουμε να βαθμολογήσουμε εργασίες μαθητών. Στα πανεπιστήμια, το διδακτικό προσωπικό είναι εξοπλισμένο με πολύ περισσότερα και δραστικότερα μέσα ελέγχου αυθεντικότητας για μη επιτηρούμενες εργασίες.
Προκειμένου για διαθεματικές εργασίες, προϋπόθεση δεν μπορεί να είναι παρά η μονοθεματική κατάρτιση: Με απλά λόγια η επιτυχής παρακολούθηση διδασκομένων μαθημάτων που τεκμηριώνεται με επιτηρούμενες δοκιμασίες εξέτασης για διαπίστωση των γνώσεων, ικανοτήτων και δεξιοτήτων που αποκτήθηκαν. Εδώ για τους σκοπούς και μόνο της διαθεματικής εργασίας γίνεται επικέντρωση στα μαθήματα που προτιμά η ομάδα ή το άτομο.
Ευχής έργο είναι να διδάσκονται αυτά θεσμοθετημένα και να παρακολουθείται και αξιολογείται η ατομική συμβολή καθενός σε ομαδική εργασία. Δεν είναι σοβαρό να συμβάλλει ένα ή δυο παιδιά κατά 90% σε μια εργασία πενταμελούς ή και μεγαλύτερης ομάδας και τελικά να παρουσιάζεται ως ομαδική εργασία. Μπορεί να είναι ωφέλιμο για τα μη προσοντούχα και αδρανή παιδιά να παρακολουθούν παθητικά, αντί να μην συμμετέχουν καθόλου και να περιθωριοποιούνται. Όμως η θέση τους είναι σε άλλου τύπου σχολείο, στην ίδρυση του οποίου η κοινωνία, για κάποιους και η οικογένεια τους, πιθανόν να αντιδρά. Διότι εμάθαμε να τα ζητούμε και να τα υποσχόμαστε όλα για όλους.
Οι εναλλακτικές δραστηριότητες, στην ιδανική περίπτωση που οι συνθήκες τα ευνοήσουν να γενικευθούν και να τύχουν έμπρακτης αποδοχής από τους μαθητές –όχι τους εκλεγμένους εκπροσώπους τους ή άλλη δοτή μειοψηφία– αλλά από το σύνολο σε κάθε σχολείο, δεν αποτελούν αντένδειξη, υποκατάστατο ή άλλοθι για να αλλοιωθεί ο γενικός αξιολογικός και κατατακτήριος χαρακτήρας του εξεταστικού συστήματος στα διδασκόμενα μαθήματα. Με όση θέρμη κι αν μας συνιστούν εναλλακτικές δραστηριότητες από την Ευρώπη, άλλο τόσο και πολύ πιο επιτακτικά ακόμα εφιστούν την προσοχή μας στις εξετάσεις και στα αποτελέσματα τους. Και είναι γεγονός ότι οι ξένοι εμπιστεύονται το αποτέλεσμα των εξετάσεων και δεν εμπιστεύονται ούτε τη βαθμολογία τριμήνων ούτε το γενικό βαθμόπου κατά 75% προκύπτει από βαθμολογία τριμήνων.
Ειδικά όσοι κόπτονται για την προκοπή του δημόσιου σχολείου, έχουν αναβαθμισμένο καθήκον να διασώσουν ένα σύστημα δίκαιων εξετάσεων για τις οποίες οι μαθητές θα προετοιμάζονται ανέξοδα με παρακολούθηση στην τάξη και μελέτη στο σπίτι και με τα ανάλογα προειδοποιημένα και απροειδοποίητα διαγωνίσματα. Αν σκοτώσουν αυτό το σύστημα, τότε δεν χρειάζονται μνημόνια και ιδεοληψίες για να ιδιωτικοποιηθεί και η κρατική εκπαίδευση. Η οποία στέκει ακόμα και αντιστέκεται στον ανταγωνισμό της ιδιωτικής. Και η κύρια προσφορά της και ταυτόχρονα εθνικό μας κεκτημένο είναι οι αδιάβλητες εξετάσεις.
*Εκπαιδευτικός
