ΜΕΡΟΣ Β΄
Tο 1960, χρονιά εγκαθίδρυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας το Γυμνάσιο Θηλέων αποσπάται από το Λανίτειον Ελληνικόν Γυμνάσιον και στεγάζεται σε νεόκτιστο κτίριο ανατολικά του. Ασχημάτιστο, με ανεπαρκή μέσα και εξοπλισμό και μόνη κληρονομιά την ιστορική του σύνδεση με το Λανίτειο Γυμνάσιο, του οποίου αποτελούσε τμήμα, και έχοντας άξιο «κυβερνήτη» τον τότε Γυμνασιάρχη Πάνο Μέση και μια ομάδα εκλεκτών εκπαιδευτικών, θέτει τα θεμέλια ενός εκπαιδευτηρίου, που θα λαμπρύνει με το έργο του την παιδεία και γενικά τον πολιτισμό. Η βαριά κληρονομιά που συνόδευε το Ελληνικόν Γυμνάσιον Θηλέων επιδρά καταλυτικά στη μελλοντική του πορεία ως φυτώριο της γνώσης και της προόδου.
Μια αναδρομή στο παρελθόν αποδεικνύει ότι η προϊστορία είναι εξίσου σημαντική με την ιστορία του.
Το Λανίτειο Λύκειο Β’ ξεκίνησε τις εργασίες του το 1960, χρονιά εγκαθίδρυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Σύμφωνα με τα Πρακτικά της Εφορείας Ελληνικών Εκπαιδευτηρίων Λεμεσού,
«Αποφασίζεται ομοφώνως, όπως χάριν της καλής λειτουργίας του Γυμνασίου, το τμήμα θηλέων διαχωρισθεί του Ελληνικού Γυμνασίου Λεμεσού από την 1/9/1960 με Γυμνασιάρχην τον κ. Πάνον Μέση και βοηθόν αυτού την κ. Θέμιδα Λάνη. Το Τμήμα Θηλέων του λοιπού θα ονομάζεται Ελληνικόν Γυμνάσιον Θηλέων Λεμεσού και θα είναι τελείως ανεξάρτητον του σήμερον υφιστάμενου Ελληνικού Γυμνασίου και θα στεγάζεται εις το ανεγειρόμενον νέον κτήριον διά το τμήμα Θηλέων. Αποφασίζεται επίσης, όπως η Εφορεία ζητήσει διά του Γραφείου Ελληνικής Παιδείας την αναγνώρισιν του Ελληνικού Γυμνασίου Θηλέων Λεμεσού υπό του Ελληνικού Υπουργείου Παιδείας».
Έτσι αρχίζει την πορεία του το Σχολείο το Σεπτέμβριο του 1960 με 807 μαθήτριες εκ των οποίων οι 51 ήταν τελειόφοιτες. Την επόμενη σχολική χρονιά, 1961-62, μετονομάζεται σε Α’ Γυμνάσιο Θηλέων, όνομα που διατηρεί μέχρι τη χρονιά 1972-73.
Δύσκολα τα πρώτα του βήματα, ανεπαρκής ο εξοπλισμός του, όμως ο πρώτος Γυμνασιάρχης Πάνος Μέσης, άνθρωπος με όραμα, με την πολύμορφη καλλιέργειά του, την προσήλωσή του στο καθήκον, την ακεραιότητα του χαρακτήρα του και την πατρική του στοργή, έχοντας στήριγμά του την άξια Βοηθό Διευθύντρια Θέμιδα Λάνη, και μια ομάδα εκλεκτών εκπαιδευτικών, έθεσε τα θεμέλια ενός εκπαιδευτηρίου που με το έργο του λάμπρυνε την Παιδεία και γενικά τον Πολιτισμό – ενός εκπαιδευτηρίου με ένδοξη προϊστορία που ανάγεται στα 1859, οπότε σε γενική συνέλευση των πολιτών αποφασίστηκε η ίδρυση Παρθεναγωγείου.
Το μετοχικό Παρθεναγωγείον «Ελπίς» αρχίζει να λειτουργεί το 1861 σε οίκημα της οδού Ιφιγενείας, εκεί όπου βρισκόταν παλιά η Τράπεζα Αθηνών. Σ’ αυτό διδάσκονταν στοιχειώδη μαθήματα Ελληνικής και Γαλλικής Γλώσσας, οργανική μουσική και χειροτεχνήματα. Η πρώτη Κυπρία που ανέλαβε τη διεύθυνση του Παρθεναγωγείου ήταν η Πολυξένη Λοϊζιάς (1878). (104). Μόνη της τότε και με μια μόνο βοηθό, κατόρθωσε να ιδρύσει τάξη Ελληνικού, στην οποία δίδασκε ανώτερα μαθήματα και κλασικούς συγγραφείς. Έθεσε έτσι τις βάσεις για την ίδρυση στη συνέχεια Ανώτερου Παρθεναγωγείου. Ίδρυσε επίσης το πρώτο, παγκύπρια, γυμναστήριο θηλέων με την ονομασία Παλλάδιον. Με την αύξηση των μαθητριών, αφού ταλαιπωρήθηκε σε διάφορα οικήματα, τον Ιανουάριο του 1912 μετέφερε πανευτυχής τις 400 μαθήτριές της σε νεόκτιστο κτίριο, που κτίστηκε από τις δωρεές των Μιτέλλα, Ποταμίτου και Κιρβελίδου. Αυτό το κτίριο υφίσταται μέχρι σήμερα (παλαιό Κτηματολόγιο – σήμερα κεντρικό τμήμα του Τ.Ε.ΠΑ.Κ.).
Την Πολυξένη Λοϊζιάδα διαδέχτηκε η Μαρία Κωνσταντίνογλου από τη Φιλιππούπολη (1914 – 1915). Με την αναχώρησή της για τις Η.Π.Α. τηδιεύθυνση ανέλαβε η Σοφία Σταυροπούλου από την Κωνσταντινούπολη (1915 – 1917) και ακολούθως η Ελένη Νικολαϊδου – Αυτονόμου, από το Κελλάκι της Λεμεσού (1917).
Εν τω μεταξύ στο Παρθεναγωγείο προστέθηκαν ακόμα δύο τάξεις και τη σχολική χρονιά 1923 – 1924 με βάση το νέο περί Παιδείας νόμο, χωρίστηκε το Ανώτερο Παρθεναγωγείο (Ζ, Η, Θ, τάξεις ) από το Δημοτικό και συνέχισε τη λειτουργία του ως τριτάξιο αυτόνομο εκπαιδευτήριο, το οποίο η Ελληνική Κυβέρνησηαναγνώρισε αμέσως ως ισότιμο προς τα ελληνικά.Σύμφωνα με το νόμο του 1923 η δημοτική παιδείατίθεται κάτω από τον έλεγχο της Κυβέρνησης. Έτσι,με βάση επίσης τον περί παιδείας κυπριακό νόμο, που απαγόρευε στις έγγαμες να υπηρετούν στη δημοτική παιδεία, αφαιρέθηκε από την Ελένη Αυτονόμου η διεύθυνση του Δημοτικού Παρθεναγωγείου και της δόθηκε από την Εφορεία η διεύθυνση μόνο του Ανώτερου Παρθεναγωγείου, που βρισκόταν κάτω από τη δική της δικαιοδοσία. Μαθήτριες που ήθελαν να παρακολουθήσουν και τα μαθήματα των τριών τελευταίων τάξεων του Γυμνασίου, μπορούσαν, αφού αποφοιτούσαν από το Ανώτερον Παρθεναγωγείον, να συνεχίσουν τη φοίτησή τους στο Ελληνικόν Γυμνάσιον. Σύμφωνα με το αρχείο του Λανιτείου Λυκείου Α΄, το Ανώτερο Παρθεναγωγείο μέχρι τη σχολική χρονιά 1948 – 1949 λειτουργούσε ως αυτόνομη Σχολή. Από το Σεπτέμβρη όμως του 1949 συγχωνεύεται με το Ελληνικόν Γυμνάσιον, που αποτελείται πλέον από δύο τμήματα, το τμήμα αρρένων και το τμήμα θηλέων και τα δύο εξατάξια.
Από το 1912 λοιπόν, τα δύο σχολεία λειτουργούσαν παράλληλα στην ίδια περιοχή της Λεμεσού και καθηγητές του Ελληνικού Γυμνασίου δίδασκαν και στο Ανώτερο Παρθεναγωγείο και αντίθετα. Η αύξηση όμως των μαθητών που φοιτούσαν στα δύο σχολεία ιδιαίτερα του Ελληνικού Γυμνασίου, προκάλεσε οξύ στεγαστικό πρόβλημα. Γι’ αυτό μπροστά σ’ αυτή τη νέα πραγματικότητα ο γνωστός εμποροβιομήχανος, Νικόλαος Π. Λανίτης τον Ιανουάριο του 1945 έδωσε στην Εφορεία της Λεμεσού το ποσό των 20000 λιρών για την ανέγερση νέου σύγχρονου σχολικού κτιρίου για το Ελληνικόν Γυμνάσιον.
Σε δεξίωση που δόθηκε προς τιμή του από την Εφορεία, τους καθηγητές και όλο το διδασκαλικό κόσμο της Λεμεσού, ο Ν. Π. Λανίτης γεμάτος συγκίνηση ανακοίνωσε νέα δωρεά χιλίων λιρών για την ανέγερση ναΐσκου στο χώρο του νέου σχολείου στον οποίο να δοθεί το όνομα «Τρεις Ιεράρχαι».
Με την ολοκλήρωση των διαδικασιών για την αγορά του κτήματος, είχε ήδη ξοδευτεί και το μεγαλύτερο ποσό της δωρεάς. Έτσι ο Ν. Π. Λανίτης το 1948, ανακοίνωσε και δεύτερη δωρεά (£50.000) για την ανέγερση του νέου σχολικού κτιρίου. Σφοδρή επιθυμία του, όπως ο ίδιος δήλωνε, ήταν να μεταφερθεί στο νέο κτίριο και το τμήμα θηλέων και να στεγαστεί στις οκτώ αίθουσες που σύμφωνα με τα σχέδια, που εκπονήθηκαν από την Τεχνική Υπηρεσία του Υπουργείου Παιδείας της Ελλάδας, θα τοποθετούνταν στο κάτω μέρος του ατρίου.
Στις 8 Ιουλίου 1952, στην τελετή λήξης των μαθημάτων του Ελληνικού Γυμνασίου, στο θερινό κινηματογράφο ΑΛΑΜΠΡΑ ο Γυμνασιάρχης Αμφιτρύων Υδραίος ανακοίνωσε ότι «κατά το προσεχές σχολικόν έτος, ολόκληρον το Τμήμα Αρρένων θα μεταφερθεί εις το μεγαλοπρεπές κτίριον του Λανιτείου Γυμνασίου, το οποίον ανεγείρεται χάρες εις την ηγεμονική δωρεάν του αειμνήστου Μεγάλου Ευεργέτου Ν. Π. Λανίτη. Το Τμήμα Θηλέων θα μεταφερθεί εις το κτίριον, το νυν χρησιμοποιούμενον ως Γυμνάσιον Αρρένων».
Όμως από τη σχολική χρονιά 1953 –1954 μεταφέρονται και οι πρώτες μαθήτριες στα νέα σχολικά κτίρια και φοιτούν στις αίθουσες νότια του ατρίου σύμφωνα με την επιθυμία του ευεργέτη, Ν. Π. Λανίτη. Τον Ιούνιο του 1953 η Εφορεία Λεμεσού αποφασίζει να κατασκευάσει, στο γήπεδο ανατολικά του γυμνασίου, ειδικές αίθουσες για το μάθημα των Οικοκυρικών με προοπτική να συνδυασθούν ή να αποτελέσουν τμήμα του οικοτροφείου, που είχε υπόψη της να ανεγείρει στο Λανίτειο Γυμνάσιο. Αν και οικοτροφείο ποτέ δε λειτούργησε, οι αίθουσες κτίστηκαν και υφίστανται μέχρι σήμερα. Είναι το σημερινό παράρτημα του Λανιτείου Λυκείου Β΄, νότια του κεντρικού κτιρίου.
Για τη λύση του συνεχιζόμενου στεγαστικού προβλήματος, τον Ιούλιο του 1959, αποφασίζεται από την Εφορεία «η ανέγερσις εντός του γηπέδου του Γυμνασίου, χωριστού σχολικού κτιρίου εκ δεκαοκτώ αιθουσών διδασκαλίας μετά των παραρτημάτων αυτού, το οποίον θα χρησιμοποιηθεί αποκλειστικά δια το τμήμα θηλέων». Με την έγκριση δανείου £25000 το Σεπτέμβριο, αρχίζουν αμέσως οι εργασίες, ώστε στις 13 Ιουλίου το 1960 η Εφορεία να είναι σε θέση να πάρει απόφαση για το μέλλον του τμήματος θηλέων του Ελληνικού Γυμνασίου.
Το Α΄ Γυμνάσιο Θηλέων, σφράγισε τα πολιτιστικά δρώμενα της Λεμεσού, με τις ποικίλες εκδηλώσεις του όπως ανθεστήρια, θεατρικές παραστάσεις, μουσικές εκδηλώσεις και αθλητικούς αγώνες.
Το 1973-74 μετονομάζεται σε Ε’ Γυμνάσιο Λεμεσού (Αγίας Ζώνης), ονομασία που διατηρεί μέχρι το 1986. Τον Πάνο Μέση διαδέχτηκε το 1968 στη Διεύθυνση του Σχολείου ο Θεολόγος Άνθιμος Παπαδόπουλος. Το 1973 τα ηνία αναλαμβάνει η Θέμις Λάνη μέχρι το 1976. Τα τραγικά γεγονότα που έπληξαν την πατρίδα μας τον Ιούλιο του 1974 επηρέασαν και το Σχολείο αυτό. Έτσι, λόγω της συγκέντρωσης μεγάλου μαθητικού πληθυσμού στην πόλη της Λεμεσού, το Σεπτέμβρη του 1974 δέχεται τους πρώτους άρρενες μαθητές και ορισμένα χρόνια λειτουργεί σε δύο κύκλους, πρωινό και απογευματινό και με Διευθυντές το Στέλιο Χριστοδουλίδη στον ένα κύκλο, μέχρι το 1980, και τον Ανδρέα Καλλή στον άλλο, μέχρι το 1983. Στο Γυμνασιακό κύκλο Διευθυντής ήταν ο Ιωάννης Λουλλουπής από το 1980 ως το 1986.
Η ιστορία του σχολείου είναι συνδεδεμένη με την Αμμοχωστιανή λογοτέχνιδα (πρώην υπουργό Παιδείας και Πολιτισμού ) Κλαίρη Αγγελίδου. Το υπηρέτησε ως Βοηθός Διευθύντρια, από το 1983 ως το 1991, οπότε εγκατέλειψε την δράση της στον τομέα της εκπαίδευσης για να συνεχίσει να προσφέρει από το βήμα της Βουλής. Όπως οι προκάτοχοί της έτσι και η Κλαίρη Αγγελίδου σφράγισε με το έργο και την προσφορά της την πορεία του Σχολείου και μάλιστα αυτήν την περίοδο, με ανοιχτές τις πληγές της κατοχής, όταν το Σχολείο πέρα από τους στόχους του, προσπαθούσε να ενεργοποιήσει στις ψυχές των μαθητών αντιστάσεις που θα τους βοηθούσαν να αντεπεξέλθουν στους δύσκολους καιρούς.
Μετά τη μετονομασία του, το 1986, σε Λανίτειο Λύκειο Β΄ συνεχίζει το συναρπαστικό ταξίδι γνώσης και προσφοράς, ακολουθώντας την καταξιωμένη πορεία των προηγούμενων χρόνων, αναπροσαρμόζοντας όμως τους στόχους του με βάση τα νέα δεδομένα. Έτσι θέτει πρωταρχικό στόχο την προετοιμασία του ενεργού παγκόσμιου πολίτη, για να μπορέσουν οι μελλοντικές γενιές να ανταποκριθούν στις προκλήσεις των νέων καιρών.
Στην πορεία γίνονται διάφορες τροποποιήσεις τόσο στο πρόγραμμα σπουδών όσο και στην δομή του Σχολείου. Η επιτυχημένη του πορεία συνεχίζεται παρά τις αλλαγές και τις δυσκολίες έχοντας πάντα ικανά στελέχη.
Από το 1991 ως το 1993 υπηρετεί στο Σχολείο ως Διευθυντής ο Χρίστος Χριστοδούλου. Από το 1993 ως το 1995 ο Ανδρέας Δοράτης, από το 1995 ως το 1999 ο Θεόδωρος Αντωνιάδης, από το 1999 ως το 2004 ο Νεόφυτος Ορφανίδης.
Τη σχολική χρονιά 2004-2005 αναλαμβάνει ως Διευθυντής για ορισμένους μήνες ο Παναγιώτης Νικολάου και ακολούθως ο Αλέξανδρος Δημητριάδης ο οποίος παραμένει στη θέση ως το 2006, οπότε τον διαδέχτηκε η Ευφροσύνη Τρυφωνίδου.
Λανίτειο Λύκειο Β’. Ένα Σχολείο στο οποίο κατέθεσαν την ψυχή τους καταξιωμένοι εργάτες του πνεύματος, από το οποίο αποφοίτησαν μαθήτριες και μαθητές που διακρίθηκαν σε όλους τους τομείς της ζωής.
Φωτογραφία κάτω: Χορωδία 1964-1965
Πηγές και φωτογραφικό υλικό από:
*Την ομιλία της Διευθύντριας Λανιτείου Λυκείου Β’, Ευφροσύνης Τρυφωνίδου στο σχολικό περιοδικό Αρμονία του 2010.
**Το Επετειακό Ημερολόγιο για τα πενηντάχρονα του σχολείου «Ταξίδι Μνήμης: Από το Ελληνικόν Γυμνάσιον Θηλέων Λεμεσού στο Λανίτειο Λύκειο Β΄», 2010
